بقعه‌ی امام‎زاده جعفر یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی بروجرد است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی لرستان، بقعه‌ی امام‎زاده جعفر یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی بروجرد بوده که در شرق شهر قرار دارد و شامل بقعه‌ی امام‎زاده جعفر و حواشی آن، بقعه دو خواهران، گورستان عمومی و آرامگاه خصوصی است.

طبق کتیبه‌های موجود در این بنا، فرد مدفون را جعفر، فرزند موسی کاظم، هفتمین امام شیعیان می‌دانند اما در برخی کتاب‎ها و منابع تاریخی، جعفر با پنج واسطه، فرزند سجاد، چهارمین امام شیعیان ذکر شده است. بنای آرامگاه امام‎زاده جعفر بروجرد از بناهای جالب توجه معماری اسلامی است. گنبد هرمی شکل این آرامگاه با بیش از هزار سال قدمت، در دوره سلجوقیان ساخته شده است و از نمونه‌های معماری سلجوقی به حساب می‌آید.

این بقعه متبرکه دارای سه در ورودی، حیاط ، ایوان، شبستان و فضای گنبد خانه است که قدیمی‌ترین بخش بنا فضای گنبدخانه و مقبره است که احتمال ساخت آن به روی بنای قدیمی‌تر وجود دارد و زمان ساخت آن قرون هفت و هشت هجری قمری و دوره ایلخانی است.

گنبدخانه شامل یک ایوان ورودی با دو حجره کوچک در طرفین است و بخش مقبره‎ای به صورت هشت ضلعی در فضای گنبدخانه ساخته شده و در همه‌ی اضلاع هشت گانه آن ورودی‎هایی وجود دارد که به یک اتاق کوچک راه پیدا می‌کند.

این گنبد منحصر به فرد، به‌صورت مخروطی بلند و پلکانی با 18 پله با 25 متر ارتفاع ساخته شده است و نمونه اینگونه گنبدها، در غرب ایران کمتر دیده می‌شود اما در مناطق جنوبی‌تر «خوزستان»، آثار مشابهی مانند آرامگاه دانیال نبی در شوش گسترش بیشتری دارند.

مقبره اصلی هشت ضلعی است و اندازه کل زیر بنای آن ۲۲ در ۲۰ متر و ارتفاع گنبد آن از سطح زمین نزدیک به ۲۵ متر است. طبقات بقعه یک دست و سالم‎اند اما نمای اطراف حرم، اصالت معماری اصلی را از دست داده و به مرور زمان از نظر کالبد ظاهری تغییر کرده است.

درگاه ورودی مقبره دارای دو نشیمن است که با کاشی‌های عصر صفوی و قاجاری مزین شده است. این درگاه، دری از چوب به اندازه 1.5 در ۲ متر دارد که کنده کاری شده و بر حاشیه آن نیز آیاتی از قرآن حک شده است. کنده‌کاری و منبت‌کاری روی لنگه‌های در و حاشیه آن از هنر و زیبایی فراوان برخوردار بوده و شاهکاری از هنر دوره صفوی است.

در کناره درگاه، سنگ قبری از مرمر به اندازه ۳۸ در ۵۰ سانتی‎متر بر دیوار نصب شده که بر حاشیه‌ی آن آیاتی از قرآن به طور برجسته کنده کاری شده است. این سنگ قبر به بانویی به نام شاخاتون تعلق دارد. در وسط حرم، ضریحی از چوب و ورشو قرار دارد. اصل قبر در طبقه زیرین است و شش پله از کف حرم پائین‌تر است که اتاق آجری سردابه آن به بلندی ۳ متر ساخته شده و اندازه آن ۳/۱۰ در ۷۰/۲ متر است.

در فضای داخلی امام‎زاده مجموعه‎ای از گچ‎کاری‎ها، معماری، کاشی‎کاری و سنگ نوشته‌های باقی مانده از گذشته وجود دارد. الحاقات و تعمیرات این بنا از جمله ورودی اصلی بنا و شبستانی که در شرق و شمال قسمت گنبد خانه بوده، در دوره صفویه انجام شده است.

این بنا اوایل دوره قاجار و در زمان محمدتقی خان رازانی حاکم وقت بروجرد نیز تعمیر و الحاقاتی داشته که یک کتیبه سنگی در کنار ایوان ورودی مقبره در این زمان نصب شده است.

از جمله الحاقات این دوره ساختن چهار ایوان صفه مانند(احتمالاً نوعی محل برای استراحت زائرین بود) در طرفین ایوان ورودی بنا و جهات شمالی وجنوبی حیاط بوده که پوشش سقف و جنس ستونهای آن چوبی است.

لازم به ذکر بوده که بنا دارای دو درب منبت کاری بسیار نفیس منقوش به تاریخ‎های 937 و 1203 ه .ق در قسمت گنبدخانه است.

هر سال در ایام عید برنامه‌های مختلفی از جمله مراسم تحویل سال، اجرای برنامه‌های مختلف دینی و فرهنگی و نمایشگاه برگزارمی‎شود و در ایام عید بیش از 10هزار زائر و مسافر نوروزی از این مکان متبرکه دیدن می‌کنند.

دروازه غربی امام‌زاده دروازه ورودی اصلی امام‌زاده جعفر به حساب می‌آید که سابقاً آن را از طریق بازارچه‌ای به کوی دانگه بروجرد وصل می‌کرده است. سر در فعلی گویا در دوره قاجار تعمیر و یا بنا شده است.

در صحن امام‌زاده و در شرق بنای اصلی، بقعه‌ای متبرک به نام دوخواهران وجود دارد که تاکنون مورد پژوهش کارشناسانه قرار نگرفته است اما مردم بروجرد توجه ویژه‌ای نسبت به زیارت این بنا دارند. این بنای آجری گرد است و فاقد ظرافت‌های معماری است.

صحن جنوبی و شرقی امام‌زاده جعفر بروجرد، گورستانی عمومی است که در گذشته، شرقی‌ترین بخش شهر به حساب می‌آمده و مجاور دیوار قلعه شهر بود. دیواره قلعه باستانی بروجرد تا اواسط دهه شصت بر جا بود که بدون در نظر گیری وجهه تاریخی آن توسط شهرداری تخریب و دیواره جدیدی به جای آن بنا نهاده شد. برخی سنگ قبرهای این گورستان قدیمی‌اند و صدها سال قدمت دارند که جای دارد نسبت به نگهداری از آنان دقت شود.

هم‌چنین آرامگاه خصوصی جالب توجهی در شرق بقعه اصلی قرار داشت که کم کم تخریب شد. در میان افراد مدفون در این محل، شاعران و عالمان مذهبی متعددی دیده می‌شوند که مشخصه آنها سنگ قبرهای نفیس با نوشته‌های عربی است.

آیت الله سید محسن شریعتمداری فقیه و امام جماعت مسجد جامع بروجرد در داخل امامزاده جعفر(بروجرد) زاویه بالا سر مدفون است.

چند چنار قدیمی در صحن امام‌زاده جعفر قرار دارد که سن آنها را چند صد سال تخمین می‌زنند. قدمت و بزرگی این چنارها در بروجرد به مثل تبدیل شده است.

بنای امامزاده جعفر(ع) بروجرد که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده در همه ایام سال مورد توجه و احترام شهروندان بروجردی و مسافران است.

انتهای پیام