به گزارش ايسنا، به نقل از روابط عمومي دانشكده شهيد باهنر شيراز، این همایش اولین گردهمایی از سلسله نشست‌های تخصصی در حیطه بافت تاریخی شیراز بود كه به همت انجمن علمی معماری دانشکده شهید باهنر برگزار شد.
تاكيد بر ارزش‌های ذاتی بافت تاریخی شیراز به عنوان هویت و شناسنامه این شهر و بررسی و تحلیل معضلات و مشکلات موجود و لزوم پاسداری از فرهنگ معماری ایرانی از مسائل و موضوعات طرح شده در اين همايش علمي بود كه منجر به ارائه راهكارهايي شد.
سعيد زحمت‌كشان؛ دبیر انجمن علمی معماری و شهرسازی دانشکده فنی و مهندسی شهید باهنر شیراز، با ارائه گزارشي از روند برگزاري اين همايش، استقبال از اين رويداد علمي را مطلوب توصيف كرد.
دکتر غلامحسین معماریان، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران در بخش پنل تخصصي اين همايش گفت: در رابطه با بافت‌های تاریخی ما نیازمند فرهنگ سازی هستیم، قدم اول در حفظ ارزش‌های بافت تاریخی شناخت است.
معماريان گفت: به عنوان مثال سازمان میراث فرهنگی که متولی بافت‌های تاریخی محسوب مي‌شود، شناخت کافی از بافت ندارد چه برسد به دیگر سازمان ها، حتی در سال 90 زمانی که مسئولین تصمیم به تخریب بعضی از قسمت‌های خیابان 9 دی داشتند ما پیشنهاد مستند سازی در راستای ايجاد شناخت است ارائه شد كه در مرحله اول موافقت و سپس مخالفت شد.
اين استاد دانشگاه اضافه كرد: کسانی که با بافت تاریخی مخالفند، با مستند سازی که منجر به شناخت می شود نیز مخالف هستند. از دیگر نمونه‌هاي قابل بيان، محله سرباغ است كه با خراب شدن 13 خانه، امكان كسب شناخت كافي از بناها فراهم نشد.
او با بيان اينكه بعد از مرحله شناخت نوبت به مرحله حفاظت مي‌رسد، گفت: مرحله سوم كه در اين مورد ما هم مقصريم، نبود حساسيت نسبت به بافت تاريخي و تخريب آن است. باید در این راستا بیانیه داد، در خصوص تخریب‌ها اطلاع رسانی کرد و بدترین توجیه هم این است که ما بگوییم چون کاری از دست ما برنمی‌‌آید پس باید سکوت کنیم.
معماريان با بيان اينكه 25 سال قبل به‌عنوان يك محقق در بافت تاريخي اقدامات پژوهشي انجام داده است، گفت: باید نسبت به تخریب بافت واکنش داد. در همین شیراز 7 هکتار از میراث تاریخی در یک شب تخریب و به بین الحرمین تبدیل شد. بنابراین توصیه من به حضار و مسئولین و به ویژه دانشجویان این است که به نتیجه مطالباطشان نسبت به جلوگيري از تخریب بافت نگاه نکنند، بلکه هر یک به سهم خود نسبت به بافت تاریخی و هویت خود بیدار و نسبت به آن حساسیت داشته باشند.
براساس اين گزارش، يك عضو شوراي اسلامي شهر شيراز نيز در اين همايش با اشاره به اشتیاق جوانان برای حفظ هویت فرهنگی، اين موضوع را مايه مباهات دانست.
محمد حق‌نگر با بيان اينكه ايجاد شهرداری بافت تاریخی فرهنگی در شيراز براي اعمال توجه بيشتر به اين موضوع انجام شده است، گفت: خوشبختانه رویکرد شورای چهارم نیز توجه ویژه به بافت‌های تاریخی و تحقق شعار سومین حرم اهل بیت بوده است.
او با اشاره به برخي اقدامات شوراي شيراز در اين راستا، گفت: انتقال ساختمان شورا به بافت، مصوبه حذف لزوم پارکینگ در بافت تاریخی با هدف توسعه نوسازي و بهسازي بافت، مصوبه احیاء شیراز قدیم با اعتباري 30 ميليارد توماني، مرمت حدود 30 خانه تاريخي براساس تفاهم‌نامه با ميراث فرهنگي و ... از اقدامات اجرايي شده از سوي شوراي شهر بوده است.
براساس اين گزارش، عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي و عضو شوراي مركزي سازمان نظام مهندسي ايران نيز گفت: ابتدا باید توجه داشت که ساکنان بافت‌های تاریخی با مواردی همچون فرسودگی، بحران زلزله، زیرساخت‌ها، تراکم و محرومیت مواجه هستند.
دكتر طاهره نصر افزود: باید توجه داشت که فرسودگي به كالبد منحصر نمي شود، بلكه معرف وجود شرايطي است كه زندگي انسان ها را از ابعاد مختلف تهديد مي كند. به طور مثال می توان گفت جرايم در بافت فرسوده بيشتر از نقاط ديگر بوده، آسيب‌پذيري خانه‌هاي اين بافت در برابر زلزله بسيار اندك، خدمت‌رساني در مواقع بحران با مشكل جدي روبرو است و زيرساخت‌هاي بافت فرسوده از متوسط شهر بسيار كمتر بوده، فقر اقتصادي در آن توان مشاركت و نظارت مردم را سلب كرده است، بنابراین بافت تاریخی با فرسودگي امنيتي، اقتصادي، بهداشتي، اجتماعي، فرهنگي مواجه است.
او با بيان اينكه فرسودگی ساختمان ها و محله ها در نابرابری میان خدمات عرضه شده توسط بافت و نیاز امروز نمود پيدا م‌يكند و احیاء مستلزم سازگار کردن این نابرابری است، گفت: از طرفی شناخت و درك ساختار شهرها و بافت‌هاي ارزشمند فرسوده آن و تلاش براي حفظ، احياء و به روز كردن آن، موجب حفظ ارزش‌هاي نهفته در شهرهاي معاصر مي‌شود.
نصر اعتقاد دارد كه بافت‌های تاریخی علی‌رغم فرسودگی، به لحاظ پشتوانه تاریخی که دارند، شناسنامه و هویت شهرها به خصوص در شیراز محسوب می‌شوند، پس باید در حفظ آنها کوشید و در معیارها و تعاریف نحوه شناخت بافت بازنگری كرد.
اين استاد دانشگاه با تاكيد بر لزوم حفظ هويت بافت تاريخي، گفت: نگاه نوستالژیک به تاریخ که منجر به نگاه موزه‌ای و خالی کردن جریان زندگی در بافت است، راه‌حل مناسبي نيست بلکه باید به تاریخ ارزش داد و از بی توجهی به بافت و یا تخریب آن جلوگیری كرد.
دکتر احمد ترکمان ديگر سخنران اين برنامه بود كه گفت: مهمترین راهکارها براي بهبود وضعیت بافت تاریخی، نگرش مثبت به اين بافت و حذف دیدگاه منفی است که در بسیاری از کشورها بر این قضیه اتفاق نظر وجود دارد.
وي با تاكيد بر لزوم رسيدن به تفكري واحد و تعاملي مثبت در اين مسير، گفت: باید از میان راهکارهای بهسازی، میان افزایی و دخالت حداقلی در بافت بهترین و مناسب ترین راه حل را برگزید. ارائه راهکارهای اجرایی و عملی در زمینه نحوه نگهداری از بافت بجای توصیه های عمومی و کلی نیز از نیازهای برون رفت از چالشهای موجود بافت است که در این زمینه علاوه بر راهکارهای معماری، ارائه راهکارهایی در زمینه مدیریت اجتماعی در بافت فرهنگی و تاریخی شیراز الزامی است.
تركمان عقيده دارد جایگزینی کلمه بافت فرهنگی تاریخی بجای عباراتی همچون بافت تاریخی یا بافت فرسوده می‌تواند نقش یسزایی در تغییر نگرش داشته باشد.
علي‌رضا سجادي نيز ديگر سخنران شركت كننده در همايش بافت تاريخي شيراز بود كه اعتقاد دارد با به ميان آمدن صحبت از بافت تاريخي شيراز 2 وجه به ذهن متبادر مي‌شود، يكي ارزش‌هاي تاريخي، معماري، فرهنگي، هويتي و اقتصادي و ديگري نابساماني‌ها و معضلات بافت.
او با اشاره به پيشينه تاريخي شهر شیراز در عرصه‌هاي مختلف، بر پايتخت فرهنگي بودن اين شهر تاكيد و اضافه كرد: تمام فعاليت‌ها و باليدن شخصيت‌هاي مهم علمي، ادبي و هنري در اين شهر و بافت تاريخي و فرهنگي آن، بر اهميتش افزوده است.
سجادي در بيان دلایل ایجاد مشکلات و نابسامانی‌های فعلیِ موجود در بافت تاریخی فرهنگی شیراز، گفت: تخلیه زود هنگام این بافت از خانواده‌های ریشه دار و کوچ تدریجی آنها به بخش‌های جدیدتر، به دلیل ایجاد تغییر در مرکزیت شهر شیراز در دوران زندیه (زمینه‌های اولیه)، اعتقاد قلبی و باور مسئولان شهری به ارزش های بافت و به تَبَع آن نبود عزم جدی در اصلاح مشکلات بافت و حفظ میراث تاریخی شهر و تعدّد کانون‌های قدرت و مدیریت در حوزه بافت تاریخی، بخشي از اين دلايل است.
او اضافه كرد: بي‌توجهي به نظرات کارشناسی و اجرای تصمیمات غیر اصولی توسط مسئولان و موثرین، سکونت خانواده های کم درآمد، که اکثراً از مهاجرین خارجی قانونی و غیرقانونی و مهاجرین شهرهای دیگر تشکیل شده اند نيز از ديگر دلايل بروز مشكلات در بافت تاريخي شيراز است.
سجادي گفت: در نتیجه بافت جمعیتی موجود احساس تعلق کمی نسبت به این بافت دارند و در برابر تحوّلات مخرب بافت یا واکنش مناسبی ندارند و یا در صورت دغدغه مند بودن نسبت به آن، از تمکن مالی کافی برای تعمیر و اصلاح ویرانی ها برخوردار نیستند. مشکلات امنیتی و نابسامانی‌های اجتماعی (مانند شیوع اعتیاد و...) نیز در همین راستا به وجود می‌آید.
براساس اين گزارش، حمید مطفف در جمع بندی موضوع و نظرات مطرح شده در پنل تخصصي، گفت: در دنیای امروز، واجد ارزش بودن بناها و بافت های تاریخی و لزوم حفظ و حراست از کیان و کیفیت های فرهنگی آنها، امریست پذیرفته شده و ضرورت توجه به آن بر هیچکس پوشیده نیست.
او گفت: در سخن گفتن از بافت‌های تاریخی، بايد توجه داشت كه فرهنگ مستتر و غنی موجود در بافت های فرهنگی-تاریخی، در محوریت مباحث معماری و به عنوان ریشه یا اصالت هر قوم و ملت و به بیان بهتر، شناسنامه و هویت آن مرز و بوم قرار گرفته است. همانطور که در تمام دنیا یا به طور جزیی تر، کشورهای غربی و اروپایی نیز در این امر تجربیات موفقی را به منصه ظهور رساندهاند.
براساس اين گزارش در بخش ديگري از همايش معماري و شهرسازي، تعدادي از دانشجويان شركت كننده، به طرح ديدگاه‌ها و نظرات خود پرداختند.
سامان رامیان دانشجوی کارشناسی معماری دانشکده فنی و مهندسی شهید باهنر شیراز، نگاه شهرداري به بافت را توريست محور و با انديشه كسب درآمد دانست و مدعي شد كه اگر برخي بناها مانند آرامگاه‌ها سعدي و حافظ نيز درآمدي نداشت، با اين نگرش اكنون تخريب شده بود.
امین اسدی دانشجوی کارشناسی شهرسازی دانشگاه آزاد شیراز، نيز به طرح ديدگاه‌هاي خود در خصوص راهكارهاي حل مشكلات بافت تاريخي اين شهر پرداخت.
فاطمه كياني دانشجوي كارشناسي ارشد شهرسازي دانشگاه شهيد بهشتي نيز با اشاره به سخنان حق‌نگر، عضو شوراي شيراز، خواستار فراهم شدن بستر مشاركت بين دستگاه‌هاي مختلف خصوصا ميراث فرهنگي شد.
رضا دهقان دانشجوی کارشناسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیضاء نيز با اشاره به لزوم فراهم شدن بستري براي بازديد دانشجويان از بافت و اماكن تاريخي موجود در اين محدوده، به طرح ديدگاه‌هايي در موضوع حل مشكلات بافت تاريخي و خصوصا مرمت اماكن با ارزش اين بافت پرداخت.
رضا منصوری دانشجوي دانشکده فنی و حرفه ای سما واحد شیراز نيز با طرح اين ديدگاه كه مباحث مطروحه در اين همايش يك‌طرفه بوده است، لزوم حضور مسئولان مرتبط در چنين همايش‌هايي را يادآور شد.
اين دانشجو، با اشاره به برگزاري سمينارهاي مختلف در اين زمينه، اين سئوال را طرح كرد كه تا چه ميزان نظرات كارشناسي مطرح شده در چنين جلساتي، به مسئولان انتقال داده شده و كاربردي مي‌شود؟
انتهاي پیام
نظرات