به گزارش ایسنا، در ۲۹ اوت ۱۹۴۹ اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی اولین آزمایش اتمی خود را با موفقیت انجام داد و غرب را در وحشت فرو برد. این انفجار اثر زیادی در تسریع جنگ سرد گذارد و موجب ایجاد رقابت تسلیحاتی بین آمریکا و شوروی شد.

آمریکا در 1943 به اجرای طرح «مانهتن» جهت ساخت بمی اتمی ـ اولین سلاح کشتار جمعی در تاریخ جهان پرداخت. در 16 ژوئیه 1945 آمریکایی‌ها در میدان الاموگوردو در ایالت نیو مکزیکو آزمایش اول را انجام داده و 6 و 9 اوت بمب‌های اتمی را بر شهرهای ژاپنی هیروشیما و ناکازاکی پرتاب کردند. اتحاد شوروی تقریباً در همان زمان به طراحی سلاح هسته‌ای خود دست زد.

بر اساس گزارش اسپوتنیک، طراحی سلاح هیدروژنی شوروی تحت رهبری ایگور کورچاتوف و گروه فیزیکدانان آندره ساخاروف، ویکتور آدامسکی، یوری بابایف، یوری اسمیرنوف، یوری تروتنیف و دیگران انجام می‌شد. در 1959 آماده سازی آزمایش پایان یافت ولی نیکیتا خروشچف به امید بهبودی روابط با آمریکا پرتاب بمب را به تعویق انداخت. حوادث سال‌های 1959 الی 1961 نشان دادند که کشورهای غربی و رهبری آمریکا مایل به بهبودی روابط با شوروی نبودند و اتحاد شوروی تصمیم گرفت که تدارک آزمایش بمب 100 مگاتنی آ ان 602 از سر گرفته شود. این بمب را در غرب به خاطر ابعاد و قدرت عظیمی که داشته بمب تزار نامیدند. اسم دیگر این بمب «مادر کوزکا» بود. این عبارت مشهور خروشچف بود که وی در دیدار با ریچارد نیکسون معاون رئیس‌جمهور آمریکا وعده داد آن‌را به غرب نشان بدهد. ولی این بمب اسم رسمی نداشت و خود بمب سازان آن‌را یا «ایوان» یا «محصول В » می‌نامیدند.

قرار بود آزمایش در مجمع الجزایر نوایا زملیا ـ ارض جدید برگزار شود. این بمب در واحد محرمانه «آرزاماس ـ 16» تولید شد. در اوایل سپتامبر 1961 آخرین تدارکات قبل از آزمایش در آرزاماس ـ 16 انجام شد. نیکیتا جروشچف در 22 مین کنگره حزب کمونیست شوروی در باره کاهش حجم بمب تا 50 مگاتن اعلام کرد. در یک زمان آماده سازی هواپیمای حامل جریان داشت. طول بمب 8 متر و قطر آن 2 متر بود و هواپیمای توپولوف ـ 95 برای آن جا نداشت.

صبح 30 اکتبر دو هواپیما توپولوف ـ 95 حامل بمب تزار و هواپیمای آزمایشگاهی حامل فیلم برداران راهی ارض جدید شدند. وزن بمب با چتر بیش از 26 تن بود و حمل آن توأم با برخی دشواری‌هایی بود. ویکتور آدامسکی در یادآوری این حادثه چنین گفت: «در داخل بمب یک کارگر نشسته بود مانند یک خلبان در جنگنده. وی چیزی را لحیم می‌کرد. بمب خیلی بزرگ بود. ابعاد آن، مهندسان را متحیر می‌کرد».

دو ساعت پس از آغاز پرواز، بمب را در ارتفاع حدود 10 هزار متر در محدوده میدان آزمایش «سوخوی نوس» پرتاب کردند. درخشش زننده شدید و بروز پایه قارچ هسته‌ای پدید آمدند. قارچ در طول 40 ثانیه تا 30 کیلومتر و سپس تا 67 کیلومتر بزرگ شد و در این موقع هواپیمای حامل در فاصله 45 کیلومتر از محل پرتاب قرار داشت. در 270 کیلومتری نقطه انفجار تأثیر امپولس نوری احساس می‌شد. در قصبات مجاور خانه‌های مسکونی تخریب شدند و در شعاع صد ها کیلومتر از میدان آزمایش ارتباط رادیویی از بین رفت.

فقط پس از آنکه هواپیماها به زمین نشستند این اطلاع تأیید شد که دستگاه هیدروژنی به کار افتاد.

دانشمندانی که در طراحی بمب تزار شرکت کردند خوب درک کردند که از آن برای مقاصد نظامی استفاده نخواهد شد. آزمایش چنین بمب نیرومندی یک اقدام سیاسی بیش نبود. یولی خاریتون سرطراح و رهبر علمی آرزاماس ـ 16 در این رابطه گفت: «دیده می‌شد که این عمل بیشتر اقدام نمایشی بود نه سر آغاز کاربرد چنین بمب‌های هسته‌ای بسیار قوی. بدون شک خروشچف دلش می‌خواست نشان بدهد که اتحاد شوروی بر مسایل طراحی سلاح هسته‌ای مسلط است و دارنده قوی‌ترین بمب در جهان است. این بیش‌تر یک اقدام سیاسی تا نظامی بود».

انفجار بمب تزار بر رهبری بسیاری کشورها تأثیر شکننده گذاشت. این بمب تا به حال هم قوی‌ترین دستگاه انفجاری در تاریخ محسوب می‌شود. هایاتو ایکدا نخست‌وزیر وقت ژاپن به نیکیتا خروشچف تلگرامی مخابره کرد و در آن تعریف کرد که این حادثه سبب وحشت و شوک او شده بود. در آمریکا یک روز بعد از این انفجار روزنامه نیویورک تایمز نوشت که اتحاد شوروی با این عمل خود می‌خواست جامعه آمریکایی را دچار سراسیمگی کند.

5 اوت 1963 اتحاد شوروی، آمریکا و انگلیس در مسکو توافق‌نامه درباره منع آزمایش سلاح هسته‌ای در جو، فضای کیهان و زیر آب را امضا کردند.

انتهای پیام