به گزارش ایسنا، شاهرخ فاتح در نشست علمی که به مناسبت روز جهانی کاهش سوانح با عنوان مخاطرات طبیعی، چالش‌های زیست‌محیطی و بحران آب و خشکسالی در ایران امروز در دانشکده معدن دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار کرد: درصد بالایی از مخاطرات طبیعی منشأ آب و هوایی دارد. بر اساس آمار بین‌المللی ۹۰ درصد بلایای طبیعی ریشه آب و هوایی دارد.

تغییر اقلیم جزء ۱۵ چالش عمده دنیا

وی با بیان اینکه توجه به مقوله‌های آب و هوایی به لحاظ ارتباط با مخاطرات طبیعی موضوع مهمی تلقی می‌شود، گفت: تغییر اقلیم از جمله پدیده‌های آب و هوایی حائز اهمیت است که در دنیای امروز با جدیت به آن پرداخته می‌شود. این پدیده با موضوعات متعدد ارتباط دارد و برای همین بر اساس تقسیم بندی‌های جامعه بین‌المللی جزء ۱۵ چالش عمده دنیا به شمار می‌آید.

رئیس مرکز ملی خشکسالی با تاکید بر اینکه جهان امروز با تغییر اقلیم و تاثیرات سوء آن مواجه است، تاکید کرد: بر اساس آمار بین‌المللی روند تغییر اقلیم رو به افزایش است و بر اساس پیش بینی‌های بین‌المللی طی سال‌های آینده سطح بیشتری از جهان تحت تاثیر این پدیده قرار خواهد گرفت.

ریشه‌های پدیده تغییر اقلیم

فاتح در ادامه به علل، عوامل و ریشه‌های پدیده تغییر اقلیم اشاره و اظهار کرد: این پدیده از سه زاویه قابل بررسی است. تغییر موقعیت زمین در گردش به دور خورشید، افزایش یا کاهش چگالی گازهای اطراف زمین که در میزان دریافت انرژی خورشید تاثیرگذار هستند و دخالت بشر سه موضوعی است که در بررسی عوامل وقوع تغییر اقلیم جای بحث و بررسی دارد.

وی با بیان اینکه به طور کلی وقوع پدیده تغییر اقلیم از دو دسته عوامل طبیعی و انسانی نشأت می‌گیرد، گفت: غلظت گازهای اطراف کره زمین و تغییرات موقعیت زمین جزء عوامل طبیعی است و مداخلات بشر که طی ۲۰۰، ۳۰۰ سال گذشته ایجاد شده عامل دوم را تشکیل می‌دهد.

مداخلات بشری مهمترین عامل وقوع پدیده تغییر اقلیم

این کارشناس سازمان هواشناسی کشور با تاکید بر اینکه پدیده‌های طبیعی موثر در تغییر اقلیم،موضوع جدیدی نیست و از زمان شکل گیری کره زمین وجود داشته است گفت: آنچه محور اصلی بررسی‌ها قرار دارد مداخلات بشری است. طی ۳۰۰ سال اخیر بر اثر افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش نیاز به منابع جدید، مداخلات بشر در طبیعت و توسعه نامتوازن و گرمایش جهانی بر اثر استفاده بی رویه از سوخت‌های فسیلی تغییر و تحولاتی را در کره زمین ایجاد کرده است.

اکستریم‌های آماری مهمترین عامل در مطالعات تغییر اقلیم

فاتح در ادامه با اشاره به نشانه‌ها و آثار پدیده تغییر اقلیم گفت: اساسی‌ترین مسئله در این زمینه بر هم خوردن موازنه انرژی است. می‌دانیم که چرخه‌های آب، گاز و ... یک سیکل طبیعی دارند که بر اثر بر هم خوردن موازنه انرژی، این سیکل طبیعی به هم می‌ریزد و بر اثر تغییر در سیکل چرخه‌ها با رخدادهای جدیدی مواجه می‌شویم و شاهد تغییر در اکستریم‌های آماری بارش و دما خواهیم بود.

وی با اشاره به اینکه در اقلیم شناسی با دو مقوله میانگین‌های آماری و اکستریم‌های آماری مواجه هستیم، گفت: برای مثال در تابستان ۹۶ در شهر اهواز بارها از میانگین بلندمدت دما عبور کردیم که این موضوع اشکالی ندارد، اما آنچه اهمیت دارد گذشتن از اکستریم‌ها است که چند باری دمای اهواز از این حد نیز گذر کرد یا به عنوان نمونه‌ای دیگر وقتی یک استان بارش سالانه‌اش را در کمتر از ۴۸ ساعت دریافت می‌کند رخداد اکستریم صورت گرفته است. آنچه در مطالعات تغییر اقلیم اهمیت دارد بررسی تغییر در اکستریم‌ها است.

آثار سوء اجتماعی و اقتصادی تغییر اقلیم

رئیس مرکز ملی خشکسالی در ادامه با تاکید بر اینکه پدیده تغییر اقلیم آثار اجتماعی و اقتصادی نیز به دنبال دارد، گفت: تاثیر تغییر اقلیم بر سکونتگاه‌های روستایی به صورت کم‌آبی و خشکسالی، از بین رفتن کشاورزی، کاهش تولید مواد غذایی، عدم تامین نیاز روستاییان، ترک روستا و مهاجرت به شهرها، افزایش ناامنی در منطقه خالی شده و کاهش امنیت کشور به ویژه در مناطق مرزی خود را نشان می‌دهد.

وی افزود: تاثیر تغییر اقلیم در سکونتگاه‌های شهری نیز به شکل افزایش مصرف سوخت و شکل گیری جزیره‌های گرمایی، افزایش دمای شهرها، افزایش مصرف انرژی و تولید گازهای گلخانه‌ای، افزایش مصرف آب،تبخیر و تعرق و ... بروز می‌کند.

رئیس مرکز ملی خشکسالی در ادامه با بیان اینکه پدیده خشکسالی در دو نگاه کوتاه مدت و بلندمدت در کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد، گفت: با مطالعه وضعیت خشکسالی کشور در ۳۰ سال گذشته متوجه می‌شویم که در ۱۰ ساله سوم، شرایط کشور به لحاظ وقوع خشکسالی وخیم‌تر شده است و پهنه‌های بسیار وسیعی در کشور درگیر خشکسالی شده‌اند. طی ۱۰ سال گذشته به جز یک سال در بقیه سال‌ها شاخص‌های جوی منفی بوده‌اند.

فاتح با اشاره به اینکه میزان مساحت مناطق تحت تاثیر خشکسالی قابل محاسبه است، گفت: ۸۸.۷ درصد مساحت کشور در بازه کوتاه مدت با درجات مختلف خشکسالی مواجه هستند اما آنچه در مطالعات و بررسی‌ها محور قرار می‌گیرد وضعیت خشکسالی کشور در شاخص بلندمدت است. باید دقت کنیم که برای رفع اثرات خشکسالی بلندمدت نیاز به زمان طولانی‌تری است و به هیچ وجه خشکسالی که طی سالیان متمادی به وجود آمده است با بارش فصلی یا تغییر ناگهانی در سیستم بارشی از بین نمی‌رود.

وی با تاکید بر اینکه با یک اتفاق مقطعی و زودگذر آثار بلندمدت خشکسالی مرتفع نمی‌شود، گفت: با توجه به شاخص بلندمدت خشکسالی، هیچ استانی از درجات مختلف خشکسالی در امان نمانده است و ۹۶ درصد مساحت کشور تحت تاثیر خشکسالی بلندمدت قرار دارد.

راه‌های مقابله با خشکسالی

فاتح در ادامه به ضرورت اتخاذ راهکارهای مقابله با خشکسالی تاکید کرد و گفت: مطالعه روی گیاهان سازگار با خشکی و نوسانات دمایی همچنین تدوین سیاست‌های جدید کشت و برنامه جامع سازگار با تغییر اقلیم در حوزه کشاورزی، تشویق و پشتیبانی دولت از صنعت بیمه، برنامه‌ریزی برای کشت جایگزین، بازنگری در استانداردها و دستورالعمل‌های مهندسی آب، عمران و طراحی تاسیسات، ایجاد سامانه پایش و پیش‌نگری ملی برای حسابداری آب با هدف به روزرسانی خودکار بیلان آبی، اجرایی و عملیاتی کردن سامانه‌های هشدار مخاطرات جوی و اقلیمی از جمله راه‌های مقابله با پدیده خشکسالی است.

رئیس مرکز ملی خشکسالی در پایان با تاکید بر اینکه پدیده تغییر اقلیم می‌تواند فرصت‌های احتمالی نیز پیش روی ما قرار دهد، گفت: کشور ما می‌تواند به قطب بین‌المللی تولید انرژی پاک خورشیدی تبدیل شود. همچنین تغییر اقلیم فرصتی است که می‌توان با حمایت از شرکت‌های دانش بنیان مسیر ارتقای فناوری‌های نوین را فراهم کرد. افزون بر اینها حمایت از دانشگاه‌ها و مطالعات پژوهشی و برنامه ریزی برای کشت دوم برخی محصولات از جمله فرصت‌هایی است که امکان ایجاد آن وجود دارد.

انتهای پیام