به گزارش ایسنا، کمتر از ۱۰ روز قبل، دوستداران میراث فرهنگی همدان هشدارهایی را نسبت به مجوز صادر شده برای ساخت برج‌های دو قلو در چند متری عمارت آمریکایی‌ها که امروز دراختیار شهرداری همدان و به عنوان فرهنگسرای پرواز استفاده می‌شود، مطرح کردند، مجوزی که با اجرایی شدن آن این عمارت تاریخی نه تنها زیر سایه‌ی آن برج‌ها قرار می‌گیرد بلکه در هر شرایطی گودبرداری در محوطه؛ آسیب‌هایی را به این بنای تاریخی وارد می‌کند.
استاندار همدان چه کمکی به عمارت آمریکایی‌ها می‌کند؟
حسین زندی، فعال میراث فرهنگی همدان با اعلام اینکه روز گذشته - سه‌شنبه ۳۰ مرداد - لودرهای پیمانکار پروژه در زمین‌های خالی پشت «عمارت آمریکایی‌ها» حاضر شدند و قرار بود پروژه را آغاز کنند، می‌گوید: خوشبختانه توانستیم با کمک دوستداران میراث فرهنگی، شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی جلوی کار را بگیریم اما به نظر می‌رسد فردا بار دیگر کار را از سر بگیرند.
او با اشاره به آغاز اجلاس «همدان ۲۰۱۸» از چند روز آینده در این استان بیان می‌کند: متاسفانه در روزهایی که قرار است ۲۰۱۸ برگزار شود، لودرها به یک اثر تاریخی حمله می‌کنند، عملکرد استانداری در این زمینه قابل تأمل است، هیچ اقدامی از سوی ان‌ها تا امروز در این زمینه انجام نشده است در حالی که به نظر می‌رسد یکی از مهمترین نهادهایی که باید برای جلوگیری از این کار وارد عمل شود، استانداری همدان است.
وی تاکید می‌کند: در این شهر آثار تاریخی و جاذبه‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند ظرفیت‌های مورد نیاز را برآورده کند، اما در حال حاضر یکی پس از دیگری مجوز ساخت‌وساز در عرصه و حریم آنها و حتی مجوز تخریب برخی بناها صادر می‌شود.
وی با طرح این پرسش که شهرداری چه رویکردی دارد که در طول ۱۰ سال با میلیون‌ها تومان هزینه آن را مرمت می‌کند و سپس با گرفتن دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان مجوز ساخت این برج دوقلو را صادر می‌کند، این چه تناقضی است که رخ می‌دهد؟ می‌گوید: این بنا در طول سال‌های گذشته لوکیشن چند فیلم قدیمی بوده و ظاهرا پزشکان آمریکایی نیز در آن مستقر بوده‌اند، حتی در کنار بنا یک استخر تاریخی قرار داشته که استخر آمریکایی‌ها نامیده می‌شد اما این استخر به مرور تخریب شد.
اما همه‌ی این حرف‌ها نیز در حالی مطرح می‌شوند که زندی با اشاره به ضرورت انجام عملیات زهکشی در اطراف این بنا و با هدف بقای آن بنای تاریخی می‌گوید: باید سیستمی تعبیه شود که رطوبت بنا را بگیرد وگرنه آن آسیب می‌بیند، در این شرایط نخست باید بخشی از این زمین تملک و به بنا الحاق شود تا بتوان عملیات زهکشی را انجام داد، اما در صورت اجرائی شدن ساخت برج‌ها، علاوه بر اینکه منظر بنا آسیب می‌بیند، گودبرداری در عرصه‌ی اثر نیز قطعا به این بنای تاریخی ارزشمند آسیب‌های فراوانی وارد می‌کند.
.
با درنظر گرفتن حقوق مالکانه، باید عمارت آمریکایی‌ها حفظ شود
رضوان سلماسی، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر همدان در این زمینه به ایسنا می‌گوید: پس از اطلاع از چنین طرحی، پیگیر این موضوع شدم که آیا مجوزهای مورد نیاز برای اجرای پروژه ساخت مجتمع مسکونی کنار عمارت تاریخی فرهنگسرای پرواز از طرف شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی با توجه به نزدیکی و به عبارتی دیوار به دیوار بودن این ملک با آن عمارت تاریخی که بخشی از هویت و فرهنگ ما را در خود دارد، صادر شده است یا خیر؟
او توضیح می‌دهد: متوجه شدم که متاسفانه از سال‌های قبل مالک آن زمین درخواست برای صدور پروانه را به شهرداری وقت داده بود که نهایتا در سال گذشته پروانه ساختمانیِ آن صادر شده بود، از سوی دیگر به تازگی متوجه شدم در همان سال‌ها ظاهرا اداره کل میراث فرهنگی وقت نیز برای این پروژه مجوز صادر کرده است، بنابراین این دو مجوز حقی را برای مالک ایجاد کرده تا طرح خود را آغاز کند.
وی با اشاره به اتفاق روز گذشته و حضور لودرها در زمین کنار آن عمارت، اظهار می‌کند: پس از آگاه شدن از آن اتفاق، با شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی استان ارتباط گرفتم و تقریبا هر دو مجموعه به موقع وارد عمل شدند، تا این کار متوقف و تعیین تکلیف شد. اما موضوع این است که باید چاره‌ای اندیشیده شود، چون به نظر می‌رسد مجوز از سوی هر دو مجموعه از قبل صادر شده و با توجه به اینکه مالک ذی‌حق است، باید طوری برنامه‌ریزی شود که حق مالک ضایع نشود.
او اظهار می‌کند: هر چند در تمام دنیا امروز به این سمت رفته‌اند که در بحث منظر شهری و شرایط سیما و منظرِ اطراف املاک واجد ارزش، شرایط را طوری پیش ببرند که اهمیت املاک تاریخی و واجد ارزش حفظ؛ و املاک واجد ارزش در سایر سازه‌هایی که اتفاق می‌افتد در توسعه شهری نابود نشود و به عنوان یک اثر جاذب توریست مورد بهره برداری قرار گیرد.
به گفته‌ی وی؛ مشکل دیگر در این مورد احتمال وقوع آسیب در سازه قدیمی این بنا به علت گودبرداری برای آن آپارتمان‌های بلند مرتبه هم هست.
به اعتقاد رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر همدان، هنوز دربحث اهمیت تاریخ و فرهنگ در کشور مشکل داریم، باید قدری نگاه‌ها به این سمت هدایت شود که حفظ تاریخ و تمدن و گذشته هر شهر و کشوری با اهمیت است و باید برای معرفی تاریخ و نیز غنای فرهنگ یک کشور مورد استفاده قرار بگیرد.
سلماسی با بیان اینکه تعطیلی امروز - چهارشنبه ۳۱ مرداد- باعث شد ادامه کار پروژه توسط مالک به فردا پنج‌شنبه یکم شهریور موکول شود، ادامه می‌دهد: اداره کل میراث فرهنگی استان نیز احتمالا فردا در این زمینه اظهار نظر می‌کند. اما با توجه به مجوزهای صادر شده، باید در این زمان چاره‌ای اندیشیده شود تا حق و حقوق مالکانه صاحبان آن ملک حفظ شود و کارها در هر شرایطی که معقول است پیش برود و به هر دلیلی به دید و منظر این بنای تاریخی آسیب نرسد.
او با اشاره به برگزاری دو پروژه مهم در همدان «همدان ۲۰۱۸» و «جشنواره شهروند برتر همدان» که دو نهاد میراث فرهنگی و شهرداری درگیر برگزاری آنها هستند، اظهار می‌کند: اتفاقی که برای عمارت «نور مهال» یا همان فرهنگسرای پرواز در حال رخ دادن است، یکی از مهمترین وقایعی است که باید هر چه زودتر جلوی آسیب‌های آن گرفته شود.
وی ادامه می‌دهد: امیدوارم مسئولان بتوانند برنامه‌ریزی خوبی در این زمینه برای حصول نتیجه مناسب داشته باشند. در واقع اهمیت حفظ آن عمارت یکی از اولویت‌هایی است که مدیریت شهری همدان در بخش‌های مختلف و اداره کل میراث فرهنگی باید به آن توجه ویژه کنند و به نظر نمیرسد هر گونه تصمیم‌گیری نامناسب و بدون تفکرکه منجر به از بین رفتن هویت آن بنا باشد قابل دفاع باشد. باید بدانیم پاسخ گویی به اذهان عمومی کار راحت و سهلی نخواهد بود.
دادن زمین معوض و تلاش میراث فرهنگی همدان برای این بنا به کجا رسید؟
احمد ترابی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان همدان، به ایسنا اعلام می‌کند: مالک بنا سال ۹۰ - ۹۱ برای این طرح از میراث فرهنگی مجوز می‌گیرد که شرط اجرائی شدن آن اجرای طرح به صورت پلکانی بوده است، طرحی که باید از سمت عمارت امریکایی‌ها اجرائی می‌شد و از سوی دیگر موافقت اعلام شده اعتبار ۶ ماهه داشت.
او با بیان اینکه طرح عرصه و حریم این بنا سال گذشته از سوی معاونت میراث‌فرهنگی استان به اداره کل ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی ارائه می‌شود، بیان می‌کند: مدیر کل این اداره آن زمان اعلام می‌کند برای تصویب عرصه و حریم وی باید از منطقه دیدن کند، که در بازدیدش پیشنهاد جلوگیری از هر ساخت و ساز را مطرح کرده و اعلام می‌کند بهتر است شهرداری یا میراث فرهنگی زمین مورد نظر را خریداری کنند، تا تبدیل آن زمین به فضای سبز، عمارت امریکایی‌ها در وسط مجموعه سبز پرواز قرار گیرد.
به گفته‌ی وی؛ از سوی دیگر با تصویب طرح عرسه و حریم این محوطه، زمین قرار گرفته در کنار عمارت آمریکایی ها در عرسه‌ی اثر قرار گرفت.
ترابی، با اشاره به نامه‌نگاری‌های انجام شده برای جلوگیری از این ساخت‌وساز می‌گوید: روز گذشته پیمانکار پروژه قصد آغاز کار و خاکبرداری از محوطه را داشت که خواهش کردیم تا زمان مشخص شدن تکلیف صبر کند، اکنون نیز میراث فرهنگی و شهرداری همدان در حال تعامل و بررسی وضعیت هستند.
معاون میراث فرهنگی استان همدان تاکید می‌کند: نظر کارشناسی میراث فرهنگی همدان این است که این زمین به مجموعه پارک پرواز اضافه شود،اما اگر مجبور به انجام پروژه بودیم فقط می توانند کار را به صورت پلکانی انجام دهند و نه بیشتر از آن.
وی حتی در پاسخ به این پرسش که احتمال آغاز مجدد کار از سوی پیمانکار از فردا -پنج‌شنبه اول شهریور- وجود ندارد؟ می‌گوید: نیروی یگان حفاظت در منطقه مستقر است و به آنها اخطار داده‌ایم که نباید در حال حاضر کاری انجام شود.
کمیته امداد قول دو سال قبل خود را فراموش کرد؟
اما اکنون با وجود اتفاقات رخ داده، به نظر می‌رسد پیمانکار این طرح؛ قصد زمان دادن به مسئولان میراث فرهنگی و شهرداری را ندارد، آن هم در شرایطی که مرداد دو سال گذشته و بعد از انتشار خبر تخریب خانه "قمر الملوک امیرسلیمانی" در تهران که مالک اصلی آن کمیته امداد امام خمینی (ره) بود، روابط عمومی این ستاد با هدف تنویر افکار عمومی، اطلاعیه‌ای صادر کرد که در بخشی از آن اطلاعیه اعلام کرده بود؛ «با توجه به دستور ریاست محترم کمیته امداد، توجه به هویت تاریخی و فرهنگی املاک در اختیار این نهاد به عنوان یک خط قرمز در فعالیت‌ها مورد توجه و شاهد مثال آن وجود چند پلاک ثبتی فرهنگی است که به دلیل ثبت در فهرست آثار میراث فرهنگی هیچگونه اقدامی در خصوص ساخت و ساز و یا اجرای عملیات عمرانی در آنها صورت نخواهد گرفت.»
براساس آن‌چه که در پرونده ثبتی عمارت آمریکایی‌ها که ۲۷ آبان۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، «خانه امریکایی‌ها در زمان جنگ جهانی دوم محل استقرار امریکایی‌ها بوده و به دست آنها بنا شده است. به همین دلیل این بنا به نام خانه آمریکایی‌ها معروف است، این بنا در سال ۱۳۸۰ مورد بررسی و مستندسازی قرار گرفت و و مالک آن اکنون شهرداری همدان است.
این بنا که دراوایل دوره پهلوی احداث شده، در دو طبقه و با سقفی شیروانی و دارای ستون‌هایی در چهار طرف، نمای هر طبقه است و یکی از خانه باغ‌های زیبای همدان محسوب می‌شود. سر در ورودی آن با سنگ‌های گرانیت و آجرهایی با رنگ قرمزِ پوشیده شده، تزئین شده است و پوشش آن تیرچوبی و در داخل قسمت ساختمان لمبه کوبی است.
سمیه ایمانیان - ایسنا
انتهای پیام
نظرات