«حسین مسرت» در گفتوگو با خبرنگار ایسنا یکی از مفاخر معاصر یزد را دکتر «حسین خدیوجم» معرفی و در مورد زندگی و آثار وی، تصریح کرد: «حسین خدیوجم» اصالتاً یزدی است و هرچند پدر و مادر ایشان از مردم اشکذر یزد بودند ولی به مشهد مراجعت کردند.
وی در ادامه با بیان این که «حسین خدیوجم» فرزند سیدعلی در سال ۱۳۰۶ خورشیدی در شهر مشهد به دنیا آمد، افزود: او پنج ساله بود که برای فراگیری قران به مکتبخانهی زنانهای در مشهد فرستاده شد و بعد از آن راهی مکتبخانهی ملا علی در کوچه یزدیها شد که همانجا گلستان سعدی، دیوان حافظ و خواندن و نوشتن را فرا گرفت و با نصاب و کلیله و دمنه نیز آشنا شد.
این پژوهشگر یزدی اظهار کرد: «حسین خدیوجم» بعد از آن راهی مدرسه شد امّا چون زندگانی سختی داشت و خانوادهشان در تنگنا بود، ناچار به کار بنایی و کار در کارگاه درودگری استاد محمود نجّار که او هم یزدی بود، مشغول شد تا کمک خرج خانواده شود.
وی با اشاره به اشغال خراسان توسط روسها به بهانهی وجود آلمانیها، گفت: چندی نگذشت که با این حادثه، بازار سیاست هم رونق گرفت و خدیوجم نیز وارد بازار سیاست شد. او در سال ۱۳۲۵ خورشیدی همراه مادر و برادرشان سیدرضا راهی عتبات عالیات شد و در این سفر که حدود هفت ماه طول کشید، وی با زبان شیرین عربی آشنا و شوق و دلبستگی به زبان عربی در دلش شعلهور شد به حدّی که پس از بازگشت به ایران، در مشهد در درس آقاسید هاشمی میردامادی نجفآبادی در مسجد جامع گوهرشاد حضور یافت و دوره تفسیر مجمعالبیان را دو سال نزد ایشان فرا گرفت.
مسرت با بیان این که خدیوجم در سال ۱۳۲۷ در شمار آموزگاران مدرسۀ مروی، حاجی عادلزاده درآمد تا به جوانان دبیرستانی زبان عربی بیاموزد، بیان کرد: خدیوجم، شبها پس از آن که از تدریس زبان عربی فارغ میشد، نزد دکتر ابراهیم صرّاف هاشمی میرفت و از ایشان حساب، هندسه، تاریخ و جغرافیا یاد میگرفت.
به گفته وی، خدیوجم، زن و بچه داشت که گواهی دورهی ابتدایی را گرفت و پس از چندی دیپلم عالی متوسّطه را به دست آورد. اوّل راهی مدرسهی فیوضات مشهد شد تا مهندس شود امّا چون سنش زیاد بود، مدیر مدرسه خودداری کرد و نگذاشت سر کلاس حاضر شود لذا او از پشت پنجرهی اتاق ششم ریاضی به درسهای استاد گوش میداد.
نویسنده برجستهی یزدی ادامه داد: هیچ کسی خبر نداشت تا این که یک روز استاد از پایین پنجره دید که یک نفر پشت پنجره دارد، گوش میدهد، پرسید چرا این جا نشستی؟ و خدیوجم گفت که چون من مجاز نیستم در کلاس شرکت کنم و به این ترتیب موافقت کردند. آموزگار، مدیر دبیرستان را راضی میکند که وی بیاید سر کلاس بنشیند و در همان هنگام ادارهی فرهنگ خراسان اعلام میکند دو نفر دبیر نیاز دارد و خدیوجم هم در امتحان ورودی شرکت میکند و قبول میشود لذا بعد از آن به فراگیری رشتهی ادبیّات پرداخت.
مسرت عنوان کرد: در سال ۱۳۳۰ موفق به اخذ دیپلم ادبی شد و به کار تدریس در دبیرستانهای مشهد پرداخت. در سال ۱۳۳۴ وارد اولین دورهی کارشناسی زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه مشهد شد و در این دوره همدرس زندهیاد دکتر علی شریعتی بود و از محضر استاد محمود فرّخ بهره میبرد. در سال ۱۳۳۸ در همین رشته کارشناسی گرفت و عنوان رسالهی او «مؤلّف فرهنگهای عربی» بود.
وی ادامه داد: خدیوجم پس از آن دورهی کتابداری را در دانشسرای عالی مشهد پشت سر گذاشت ولی چون حالش خوب نبود، پزشکان توصیه کردند به تهران برود، در همان سال ورودش به تهران، خدمات مطبوعاتیاش آغاز شد و با مجلات مختلفی مانندسخن، نگین و یغما همکاری داشت و همزمان به دبیری هم میپرداخت.
وی با اشاره به استخدام خدیوجم در سال ۱۳۴۱ در کتابخانهی ملی، ریاست آن زمان کتابخانه را برعهده زندهیاد استاد ایرج افشار ذکر کرد و گفت: «حسین خدیوجم» در همان زمان که به تدریس میپرداخت، نخستین کتاب خود به نام «عقاید فلسفی ابوالعلاء معرّی» نوشته عمر فرّخ را ترجمه و روانهی بازار کرد و از آن وقت به ترجمه شروع کرد.
مسرت با اشاره به عزیمت خدیوجم در سال ۱۳۴۵ به کشور لبنان و نامنویسی او در دانشگاه سن ژوزف بیروت در رشتۀ دکترای زبان و ادبیّات عرب، اظهار کرد: او پس از چند سال دکترای خود را گرفت و بازدیدی نیز از مصر داشت و در سال ۱۳۵۳ رایزن فرهنگی ایران در کشور افغانستان شد و نهایتاً در سال ۱۳۵۵ بازنشسته شد.
این محقق یزدی عمده آثار خدیوجم را تصحیح و ترجمه آثار امام محمّد غزّالی خواند و در پایان متذکر شد: زندهیاد خدیوجم در طول عمر خود بیش از ۳۰ سال فعالیّت قلمی و کار علمی، ۲۸ عنوان یعنی ۳۸ جلد کتاب را تصحیح، ترجمه، تالیف و چاپ کرد و سرانجام در روز جمعه، ۲۵ مهر ۱۳۶۵ از دنیا رفت.
انتهای پیام
نظرات