مهیار صادقی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: متفکران اجتماعی به مسائل نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی توجه لازم را دارند و نظریه‌های آن‌ها سرشت طبیعی، پایدار و اجتناب‌ناپذیر این نابرابری را خاطرنشان و نقش آن‌ها را در زندگی اجتماعی مطرح کرده‌است.

وی ادامه داد: در دایره‌المعارف علوم اجتماعی در تعریف نابرابری اجتماعی آمده است: «شرایطی که در آن اعضای مختلف یک جامعه درآمد، شأن، امکانات و فرصت‌های متفاوتی دارند».

صادقی افزود: نابرابری اجتماعی به تفاوت‌های میان افراد یا جایگاه‌هایی که به صورت اجتماعی تعریف شده‌اند و افراد آن‌را اشغال کرده اشاره می‌کند و تفاوت‌هایی هستند که بر نحوه زندگی افراد به ویژه حقوق، فرصت‌ها، پاداش‌ها و امتیازاتی که برخوردارند تأثیر می‌گذارند.

این جامعه شناس عنوان کرد: چنین نابرابری زمانی به وجود می‌آید که افراد و گروه‌ها یکدیگر  را درجه‌بندی و سپس ارزیابی کنند و مهم‌تر از همه این‌که نابرابری اجتماعی در رابطه با موقعیت‌های متفاوت در ساختار اجتماعی به وجود می‌آید.

وی با اشاره به این‌که تصمیم‌گیران و صاحبان قدرت بیش‌از همه به تشدید نابرابری‌های اجتماعی دامن زده‌اند، ادامه داد: حتی در جوامع توسعه یافته نیز افراد صاحب نفوذ و وابسته به قدرت در تصمیمات، نفع شخصی و گروهی خود را بر منافع جمعی ترجیح می‌دهند، اما این امر در جامعه ایران گسترده‌تر است.

صادقی با اشاره به رابطه بین سبک زندگی مسئولان و تشدید شکاف طبقاتی و نابرابری‌ها، عنوان کرد: وقتی رابطه ما از ثروت- قدرت به قدرت- ثروت تسری پیدا می‌کند، یعنی بیش‌از آنکه اصحاب ثروت به قدرت برسند، اصحاب قدرت به ثروت می‌رسند، این رابطه ساختاری میان قدرت- ثروت باعث می‌شود کسانی‌که به قدرت دولتی رسیده‌اند به ثروت‌های خاص دست بیابند و در واقع سرمایه‌های اقتصادی و فرهنگی بیشتری را برای خود تعریف می‌کنند و از قدرت سیاسی بیشتری برخوردارند و در جهت تحکیم آن کوشا هستند.

این جامعه شناس با اشاره به این‌که در همان رابطه قدرت- ثروت، ثروتی در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد، طبعاً تا ثروت نباشد سبک زندگی عوض نمی‌شود، عنوان کرد: بالاخره این شرط لازم بوده اما کافی نیست، یک عده وسوسه می‌شوند و یک عده وسوسه نمی‌شوند.

وی با بیان این‌که شکاف در کشورهای توسعه یافته نیز وجود دارد چون طبقه شکل گرفته و در آنجا ساختاری‌تر است، عنوان کرد: به این معنا که هیچگاه طبقه کارگر نمی‌تواند به طبقه سرمایه‌دار نزدیک شود چون تصلب ساختاری وجود دارد.

صادقی افزود: بررسی‌ها گویای آن است که ما پس از جنگ شاهد رشد فزاینده فاصله طبقاتی بوده‌ایم که به علت شیوه تولید در کشور و نابرابری‌های ساختاری ایجاد شد.

این جامعه شناس با بیان این‌که آمیزش ثروت، قدرت و عدم شکل‌گیری عدالت و الگوی عادلانه در توزیع ثروت و قدرت، منجر به شکاف طبقاتی شد، تصریح کرد: به عبارت دیگر پس‌از جنگ، با وجود فرصت‌های بسیار شاهد رشد نابسامانی‌ها و بی‌عدالتی‌ها بوده‌ایم، به نحوی که الگوهای مصرف قشر خاصی به سمت منازل با دستگیره‌های طلا یا خودروهای چند میلیاردی تغییر یافت.

وی عنوان کرد: این شکاف تنها در حوزه اقتصاد باقی نماند و به حوزه‌های اجتماعی و خانوادگی نیز کشیده شد، در حال حاضر سرمایه‌داری خویشاوندی بر اثر توزیع نابرابر منابع ثروت شکل گرفته و هرکس به منابع قدرت نزدیک‌تر باشد، از منابع ثروت بهره‌مندتر خواهد بود.

صادقی با بیان این‌که به رغم تمام شواهد تاریخی که نشان می‌دهد پس از جنگ با تغییر ذائقه مسئولان، فاصله طبقاتی وسعت پیدا کرده، افزود: برخی دیدگاه دیگری ارائه می کنند و معتقدند در جامعه ایران شکاف طبقاتی وجود ندارد بلکه حس آن حکم فرماست اما از جمله مصادیقی که این اظهارات را نقض می‌کند، موضوع حقوق و دستمزد است.

این جامعه‌شناس ادامه داد: تعیین حقوق و دستمزد برای همه سطوح اعم از مدیران ارشد تا کارگران از ادعای کاهش شکاف درآمدی و عادلانه‌تر شدن توزیع ثروت در جامعه بسیار دور است و هر سال فاصله طبقاتی و شکاف میان فقیر و غنی را تشدید می‌کند.

وی تصریح کرد: میزان درصد افزایش حقوق در هر سال، شاخص‌های هزینه زندگی افراد مثل هزینه تورم در جامعه را پوشش نمی‌دهد.

صادقی با اشاره به این‌که کاهش شکاف طبقاتی راهکارهایی دارد، عنوان کرد: اگر ما می‌خواهیم مسئله اساسی حل شود باید ساختار شکاف طبقاتی و درآمدی را تعدیل کنیم و به سمت تعدیل شکاف درآمدی برویم.

این جامعه شناس با اشاره به این‌که شکاف طبقاتی به معنای دسترسی به امکانات است، تصریح کرد: هر گروهی که دسترسی بیشتری به امکانات داشته باشد، در طبقات بالای اجتماع قرار دارد و آن‌هایی که دسترسی‌های کمتری دارند، قاعدتاً در طبقات پایین جامعه قرار می‌گیرند.

وی عنوان کرد: در حال حاضر افراد یک جامعه را به ده دهک تقسیم کرده و باتوجه به درآمد و هزینه‌هایی که دارند، آن ها را در هریک از این طبقات جایی می‌دهند.

صادقی محصول این شکاف را توسعه پدیده مصرف‌گرایی دانسته و افزود: میزان مصرف در کشور ما فاصله طبقاتی را پُررنگ‌تر می‌کند، اگرچه این مصرف در همه جای دنیا وجود دارد اما در ایران بیشتر است.

این جامعه شناس با اشاره به این‌که یک جامعه نمی‌تواند طبقانی نباشد، چراکه دولت‌ها فقط تا حدودی می‌توانند فرصت‌های برابر را فراهم کنند، عنوان کرد: باوجود شکاف در کشورهای توسعه یافته، دولت‌ها تدابیری را اندیشیده‌اند تا نابرابری‌های اجتماعی و شکاف‌های طبقاتی به گسل تبدیل نشود.

انتهای پیام