دکتر سحر کوثری در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به سوالی درباره تاثیر اقتصادی تعطیلی مراکز آموزشی گفت: به نظر می‌آید در حال حاضر برای پاسخ به این سوال که تعطیلی مراکز آموزشی چه تاثیری بر اقتصاد گذاشته است زود باشد، زیرا ما به یک زمان منطقی نیاز داریم تا پاسخ دقیقی به این سوال بدهیم. اما می‌شود پیش‌بینی‌هایی داشت از این جهت که طیف‌های مختلفی از دانشگاه‌ها وجود دارند، دانشگاه‌های نسل اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم . در این جا می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که خلاء حضور دانشگاه‌هایی که ارتباط بهتری با صنعت و ارتباط بیشتری با جامعه و چالش‌های موجود در جامعه داشتند، بیشتر احساس خواهد شد.
وی افزود: شرایط فعلی واحدهای تحقیق و توسعه صنایع مختلف در جهان بستگی به این دارد که واقعا در آن کشور تا چه میزان ارتباط درست، رسمی و موثری میان دانشگاه و صنعت برقرار شده است و چه قدر تحقیق و توسعه دانشگاه و صنعت مکمل یکدیگر هستند، چه قدر تسهیم دانش میان آن‌ها رخ می‌دهد و چه سطحی از انتشار دانش میان صنعت و دانشگاه اتفاق می‌افتد.
به گفته وی، سئوالاتی مانند این که چه نوعی از دانشگاه‌ها بیشتر به سمت این سطح از همکاری‌ها و تعاملات می‌روند نیز مهم است. این‌ها سئوالاتی است که می‌تواند مبنای پژوهش‌های آتی قرار بگیرد. به نظر می‌رسد دانشگاه‌هایی که نقش‌آفرینی بیشتری در صنعت و جامعه داشته‌اند مسلما الان هم خلاء تعطیلی آن‌ها بیشتر حس می‌شود و کشورهایی که در آن‌ها دانشگاه‌ها بیشتر در فضای صنعت و جامعه نقش داشته‌اند، با شیوع کرونا و تعطیلی دانشگاه‌ها، اقتصاد و جامعه آن‌ها از کمرنگ شدن نقش دانشگاه‌ها بیشتر آسیب دیده است. شاید هنوز قضاوت دقیق درباره این موضوع سخت باشد.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور درباره تاثیر تعطیلی دانشگاه‌ها در دوران شیوع کرونا بر اقتصاد ایران گفت: ما دانشگاهی مانند "استنفورد" و "سیلیکون ولی" را نداریم. این دو مرکز علمی در هم تنیده شده‌اند. در این حالت است که صنعت، دانشگاه، کسب‌وکارها، استارتاپ‌ها، کارآفرینان، سرمایه‌گذاران خطرپذیر در یک اکوسیستم بالغ وجود دارند. براساس تعریف اکوسیستم اگر هرکدام از این اعضا را یک گره در نظر بگیریم، در صورتی که یکی از این گره‌ها وظیفه خود را انجام ندهد، کل زیست‌بوم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این اعضا، ایجاد ارزش‌های مشترک می‌کنند. کشوری که در آن دانشگاهی مانند استنفورد و زیست‌بوم کارآفرینی همچون "سیلیکون ولی" وجود دارد قطعا بیشتر تاثیر می‌پذیرد تا جایی که این روابط و تعاملات میان بازیگران وجود نداشته است.
کوثری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به آموزش‌های مجازی مراکز آموزش عالی در دوران شیوع کرونا گفت: ما در سطح ملی و گسترده تجربه آموزش آنلاین را نداشتیم و در واقع شیوع کرونا به طور ناخواسته ما را در یک فضای پایلوت آموزش آنلاین قرار داد بدون این که ما پیش‌بینی‌های لازم و آمادگی مدیریت بحران را داشته باشیم. می‌دانیم که این آموزش آنلاین، مبتنی بر زمان و مکان نیست و حتی ما مشاهده می‌کنیم که با آموزش مجازی، بسیاری از سنت‌های ما در آموزش تحت تاثیر قرار گرفته است.
وی افزود: شاید بسیاری از استادان یا آموزگاران به دلیل عدم انطباق با فناوری، کمتر در عرصه آموزش‌های آنلاین حضور پیدا می‌کنند یا رغبت به حضور در چنین کلاس‌هایی ندارند. بنابراین اگر بخواهیم ببینیم آموزش آنلاین چه تاثیراتی را در آینده‌ای که ما آموزش حضوری را خواهیم داشت، می گذارد باید به چند مورد توجه کرد. ما وقتی می‌گوییم آموزش آنلاین مبتنی بر زمان و مکان نیست یعنی با گسترش آموزش آنلاین، در واقع نظم‌پذیری تحت تاثیر قرار گرفته است. آموزش سنتی نظم و نظام خاصی دارد. زمان، مکان، استاد و ارزشیابی‌ها مکتوب و معین است. ما قطعا وقتی در یک بازه زمانی میان مدت، آموزش‌پذیران را در این فضا قرار بدهیم، در آینده که بخواهند دوباره در یک فضای سنتی قرار بگیرند همه این عوامل بر روی آموزش و یادگیری آن‌ها تاثیر خواهد گذاشت.
این محقق آینده پژوهی با بیان این که «در حال حاضر شاهد یک تغییر نسل در آموزش‌های آنلاین هستیم» گفت: بسیاری از اساتید باسابقه ما چندان تمایلی به برگزاری کلاس‌های مجازی ندارند و بیشتر استادان جوان‌تر به کلاس‌های مجازی عادت کرده‌اند. به هر حال آن‌ها شاید پویایی و شادابی بیشتری دارند و شاید این در فضای سنتی یادگیرندگان را تحت تاثیر قرار بدهد. در دوران شیوع کرونا، بچه‌ها با یک لپ‌تاپ در یک فضای راحت وارد کلاس می‌شوند و انضباطی را که قبلا رعایت می کردند اکنون رعایت نمی‌کنند. این ممکن است آموزش سنتی ما را تحت تاثیر قرار دهد. به نظر می‌رسد این ها مواردی است که در آینده آموزش ما تاثیر بگذارد.
وی ادامه داد: موضوع مهم دیگر، ارزیابی میزان یادگیری دانش‌آموزان و دانشجویان است. به هر حال ما در یک فضای پایلوت قرار گرفتیم و نمی‌دانیم دانش‌آموزان پایه‌های مختلف چه کیفیتی از آموزش را تجربه کرده‌اند آیا از کیفیت آموزش حضوری برخوردار بوده‌اند؟ وقتی یک سری از مباحث به طور دقیق به بچه‌ها منتقل نشده و ما شاید ضعف ارزیابی هم داشته باشیم این ضعف پایه به پایه‌های بعد منتقل می‌شود. یعنی اگر آموزش ما در حال حاضر از کیفیت لازم برخوردار نبوده باشد تاثیر آن را در دوران پساکرونا مشاهده خواهیم کرد.
کوثری درباره احتمال کاهش کیفیت یادگیری دانش‌آموزان در آموزش مجازی گفت: نمی‌توان گفت که این کیفیت نامناسبی که ممکن است برخی از دانش‌آموزان آن را تجربه کنند، ضعف آموزش مجازی است؛ زیرا در بحث آموزش مجازی زمان و مرزی وجود ندارد؛ یعنی دانش‌آموزی که الان در خانه‌ی خود نشسته است می‌تواند از کلاس‌های درس سراسر کشور یا حتی کشورهای دیگر استفاده کند و ما نمی‌توانیم بگوییم یکی از نتایج آموزش آنلاین، کاهش کیفیت آموزش است، بلکه می‌تواند اثربخشی بالایی داشته باشد که این موضوع تا حدی وابسته به ویژگیهای افراد و متاثر از مولفه های فرهنگی است . ما در یک فضای پایلوت قرار گرفتیم و قبلا چندان چنین فضایی را تجربه نکرده بودیم این موضوع ممکن است بر روی کیفیت آموزش تاثیر بگذارد.
وی درباره شرایط دانشگاه‌های کشور در راه‌اندازی سامانه‌های آموزش مجازی گفت: بسیاری از دانشگاه‌های ما، در سطح کاربرد فناوری، اپلیکیشن‌ها را نداشتند و از شرکت‌های خصوصی استفاده کردند. اما اگر دانشگاه زیرساخت لازم را نداشته باشد، حتی اگر اپلیکیشن را هم فراهم کند نمی‌تواند از آن به خوبی بهره‌برداری کند. تصور کنید که دانشگاه زیرساخت لازم را نداشته باشد و اپلیکیشنی را خریداری کند که آن اپلیکیشن امکان بهره‌برداری از چندین کلاس مجازی همزمان را به دانشگاه بدهد اما دانشگاه پهنای باند لازم را فراهم نکرده باشد در نتیجه به رغم امکان بهره‌برداری، قادر نیست از کلاس‌های آنلاین به صورت موازی استفاده کند. بنابراین بحث استفاده از فناوری و زیرساخت‌های دانشگاه دو موضوع جدا از هم هستند.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی درباره انطباق آموزش مجازی با فناوری گفت: ما در حال حاضر می‌بینیم بسیاری از افرادی که درگیر آموزش و پژوهش هستند با فناوری‌های مرتبط با این دو حوزه چندان آشنا نیستند و این یک خلائی است که کاملا احساس می‌شود.
این محقق آینده‌پژوهی درباره آن چه که نظام آموزشی می‌تواند در مواجهه با بحران به دانشجویان آموزش دهد گفت: بحث دیگری که وجود دارد مدیریت بحران و حفظ کیفیت زندگی و مدیریت استرس است. باید به دانش‌آموزان و دانشجویان این مباحث نرم و مدیریتی منتقل شود تا در شرایط بحران بتوانند استرس خود را مدیریت و کیفیت زندگی خود را حفظ کنند.
کوثری در ادامه با اشاره به لزوم همراهی آموزش عالی با حلقه‌ی سیاستگذاری چالش‌های بحران کرونا گفت: موضوع دیگری هم که باید در سطح کلان به آن توجه شود بحث حکمرانی آموزش عالی و همراهی آموزش عالی با حلقه‌ی سیاستگذاری چالش‌های بحران کرونا است که البته این همراهی باید دو طرفه باشد؛ یعنی هم حلقه سیاستگذاری مواجهه با شیوع بحران کرونا باید به بازیگران اصلی نظام آموزش عالی توجه کند و هم آن‌ها باید سعی کنند با این موضوع به صورت فعال مواجه شوند.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، در پاسخ به پرسشی درباره پیش‌بینی وقوع پاندمی در پژوهش‌ها و لزوم آماده‌سازی برای رویارویی با چنین شرایطی گفت: الان صرف نظر از اینکه ما پیش‌بینی چنین شگفتی‌سازهایی را کرده ایم یا نه؛ عملکرد و اقدام فعلی ما نشانگر این است که ما تا چه اندازه رسالت خود را به خوبی انجام داده ایم وآیا ما الان توانستیم به موقع و به هنگام وظایفمان را به نحو رضایت‌بخشی انجام دهیم یا نه. آیا ما توانستیم آموزش آنلاین را از همان ابتدا مدیریت کنیم و برای آن برنامه‌ریزی داشته باشیم؟ آیا ما زیر ساخت های مناسب را پیش‌بینی کرده بودیم؟
وی ادامه داد: آیا ما نرم افزارهای مناسب را توسعه داده بودیم؟ آیا ما به واقع شبکه اینترنت خانگی را به اندازه کافی تقویت کرده بودیم؟ آیا ما درباره فناوری‌های این حوزه مانند 5Gفناوری هوش مصنوعی و رایانش ابری فکر کرده بودیم؟ ما در حوزه فناوری به ویژه فناوری های حوزه آی تی و آی سی تی برنامه ریزی کرده بودیم و مباحثی مانند E Learning را درک کرده بودیم البته نه به این وضوح که تصور کرده باشیم ویروسی خواهد آمد و این ویروس تبعاتی خواهد داشت که ما را به یک فضای پایلوت پرتاب می کند اما به دلیل اینکه توسعه این فناوری ها تاثیرات دیگری مانند کاهش آلودگی هوا خواهد داشت، به محیط زیست کمتر آسیب می‌زند، صرفه اقتصادی دارد ، جهانی شدن را توسعه می‌دهد و موجب افزایش تعاملات بین المللی می‌شود. از این منظر، در بحث توسعه فناوری و توسعه زیرساخت، فعالیت‌های زیادی داشتیم حتی E Learning، E Government و E Health به عنوان یکی از اولویت های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گرفته بود. این موضوع، نشان می‌دهد که ما به این موضوع فکر کرده بودیم اما شاید از آنجایی که در این فضا قرار نگرفته بودیم ضرورت سرعت بخشیدن و تسریع آن را احساس نکرده بودیم. با شیوع کرونا احتمالا در آینده تمرکز و بودجه‌ای بیشتری به مباحث ذکر شده اختصاص یابد.
انتهای پیام
نظرات