بر اساس آنچه اعظم علی مددی معاون امور اجتماعی بهزیستی استان مرکزی گفته است، فرزندخواندگی عبارت است از اعطای سرپرستی کودکان بدون سرپرست شناخته شده تحت سرپرستی سازمان بهزیستی به خانواده های متقاضی که البته واجد شرایط قانون جاری حمایت از کودکان بی سرپرست باشند.

به گفته او کودکانی به فرزندی سپرده خواهند شد که والدین یا جد پدری آنها، شناخته شده نباشد. از طرف دیگر این کودکان باید تحت سرپرستی سازمان بهزیستی قرار گرفته باشند، به عبارتی قبل از سپردن کودکان به فرزندی، آنان باید از طریق مراجع قضایی در اختیار سازمان بهزیستی قرار گیرند و مهمتر اینکه این کودکان باید به خانواده هایی سپرده شوند که قانون تعیین کرده است.

قانون فرزندخواندگی مصوب سال 1353 بود که تا سال 1392 اجرایی می‌شد اما قانون جدیدی در مجلس شورای اسلامی مصوب شد که این قانون را تسهیل کرد.

علی مددی گفته است: در قانون قبلی فقط کودکانی که پدر و مادر نداشتند را می‌توانستیم به فرزندخواندگی بدهیم، اما طبق قانون جدید اگر قاضی تشخیص دهد کودکی باید از پدر و مادر خود جدا شود و آنها صلاحیت نگهداری او را ندارند، می‌توان او را به فرزندخواندگی سپرد.

بر اساس اعلام بهزیستی استان مرکزی، در سال 99 حدود 23 کودک بی سرپرست و بدسرپرست  ارجاع شده از طریق مراجع قضایی در شیرخوارگاه و خانه های کودکان و نوجوانان بهزیستی استان مرکزی پذیرش شده اند که از این تعداد 18 کودک به عنوان فرزندخوانده به خانواده های متقاضی فرزندخواندگی دارای صلاحیت واگذار شده اند.

به گفته او خوشبختانه میانگین ماندگاری فرزندان در مراکز بهزیستی بسیار کم شده و کودکان در کمترین زمان ممکن با رعایت کلیه دستورالعمل ها و ضوابط و مقررات، تعیین تکلیف می شوند ولی تعداد بالای متقاضیان فرزندخواندگی در هر شهرستان و از طرفی کم بودن فرزندان دارای شرایط لازم برای سرپرستی توسط خانواده های جایگزین مدت انتظار فرایند فرزندپذیری را طولانی کرده و گاه موجب بروز نارضایتی در مراجعین می شود .

اقدام جدیدی که در سال جاری در خصوص فرایند فرزندخواندگی انجام شده راه اندازی سامانه فرزندخواندگی است که علی مددی معتقد است این امر تحول بزرگی در زمینه فرزندخواندگی به همراه خواهد داشت و متقاضیان سرپرستی کودک می توانند بدون مراجعه حضوری به ادارات بهزیستی از طریق سامانه فرزندخواندگی نسبت به ثبت نام اولیه و ارائه مدارک خود اقدام کنند و پس از بررسی مدارک متقاضیان پیامکی برای آنان در خصوص چگونگی ادامه فرایند فرزندخواندگی، رد یا پذیرش تقاضا ارسال می شود.

به گزارش ایسنا، بر اساس آنچه در سامانه ملی فرزندخواندگی درج شده متقاضیان قبل از ثبت نام در سامانه باید مواردی را بدانند و پس از پذیرش موارد و شرایط یاد شده نسبت به ثبت نام اقدام کنند و البته تاکید شده که ورود و ثبت نام در سامانه فرزندپذیری، درخواست اولیه بوده و هیچ‌گونه حقی را برای متقاضیان به وجود نخواهد آورد.

همچنین در این سامانه اظهار شده است که وظیفه اصلی سازمان بهزیستی تصمیم‌گیری در مورد انتخاب بهترین والدین از بین متقاضیان سرپرستی و تأمین حداکثر منافع عالیه برای کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بی‌سرپرست است و این سازمان براساس مدارک شناسایی، تحصیلی، شغلی و مالی، پاسخ استعلام سازمان پزشکی قانونی و اداره تشخیص هویت، نظریه مشاوران و ... تطابق آنها با قوانین و مقررات جاری، راجع به صلاحیت متقاضیان اظهارنظر می‌کند، لذا تکمیل هرگونه فرم و ارائه اطلاعات به سازمان بهزیستی صرفا به منظور کسب اطلاعات اولیه از متقاضیان است و این امر هیچگونه تعهدی برای سازمان بهزیستی به وجود نمی‌آورد و حتی ممکن است در هر مرحله صلاحیت متقاضیان مورد تایید نهایی قرار نگیرد.

از طرفی ممکن است صلاحیت متقاضیان بعد از معرفی به مراجع ذیصلاح قانونی (پزشکی قانونی، اداره تشخیص هویت، مشاوران و ...) مورد تایید قرار نگیرد و  اعتراض به این امر توسط متقاضیان، مورد قبول سازمان بهزیستی نیست.

در سامانه فرزندخواندگی اطلاع خانواده متقاضیان(پدر، مادر، خواهر و برادر متقاضیان) از تصمیم فرد برای سرپرستی کودک یا نوجوان به عنوان یک شرط تاکید شده چرا که مخفی‌کاری در این زمینه مشکلات بعدی را برای آنان به همراه خواهد آورد.

متقاضیان باید خدمات مشاوره فرزندپذیری و دینی برابر ضوابط و مقررات سازمان بهزیستی را دریافت کنند و بدانند که به سبب هماهنگی‌های بین‌بخشی سازمان بهزیستی، دادگاه خانواده، سازمان پزشکی قانونی، اداره تشخیص هویت و ... فرایند سرپرستی طبیعتا طولانی و زمان‌بر است، بنابراین متقاضیان باید همواره صبور باشند.

بر اساس اعلام این سامانه بیش از 75 درصد متقاضیان، کودک شیرخوار (حداکثر تا دو سال) می‌خواهند و بیش از 70 درصد متقاضیان خواهان نوزاد دختر هستند. بنابراین حتی اگر متقاضیان شرایط سرپرستی از نوزاد را داشته باشند، ممکن است لازم باشد انتظار بیشتری را متحمل شوند بویژه آنکه در تمامی موارد تشکیل پرونده و مدت انتظار متقاضیان لزوما به معنای تحویل کودک یا نوجوانان به آنان نیست.

علاقه بیشتر متقاضیان به پذیرش کودک بدون سرپرست، مسئله ای است که بهزیستی هم آنرا تایید می کند و عنوان کرده است که 85 درصد کودکان تحت مراقبت سازمان بهزیستی بدسرپرست و دارای پدر و مادر هستند، ضمن آن که جهت واگذاری سرپرستی این گروه از کودکان به متقاضیان، مرجع قضایی می‌بایست نسبت به صلاحیت یا عدم صلاحیت والدین کودکان مذکور نیز اظهارنظر کند.

علاوه بر شرایطی که گفته شد، شرایط دیگری نیز در این سامانه برای فرزندخواندگی ذکر شده که متقاضیان قطعا باید بدانند و بپذیرند تا بتوانند فرزندی را به خانه ببرند، این شرایط به قرار ذیل است:

برخی کودکان تحت مراقبت سازمان بهزیستی دارای بیماری‌های جسمی و روحی یا دارای معلولیت هستند. چنانچه متقاضیان اصرار بر پذیرش کودک دارای سلامت کامل باشند، ممکن است امکان پاسخ مثبت به درخواست متقاضیان توسط بهزیستی وجود نداشته باشد.

کودک یا کودکان تحت سرپرستی حتی درصورت تمایل سرپرستان، از ارث محروم هستند. به همین منظور و جهت تأمین منافع مادی کودک تحت سرپرستی، متقاضیان باید به دستور دادگاه بخشی از اموال یا حقوق خود را به نفع کودکان یا نوجوانان تحت سرپرستی خود تملیک یا تعهد به تملیک کنند

سرپرستان موظف هستند با نظر سازمان بهزیستی، خود را نزد یکی از شرکت‌های بیمه به نفع کودکان یا نوجوانان تحت سرپرستی خود، بیمه عمر کنند.

سرپرستان مکلف به نگهداری و تربیت کودک تحت سرپرستی و پرداخت هزینه‌های زندگی وی هستند.

ممکن است در کودک سپرده شده به سرپرستان، بیماری‌های ژنتیکی یا معلولیت بروز کند، این امر موجبی برای فسخ حکم سرپرستی نخواهد بود.

برابر قانون کودکان فاقد سرپرست(رها شده) یا کودکان بدسرپرست به متقاضیان سپرده می‌شوند، اما چنانچه پس از سرپرستی والدین زیستی یافت شوند یا شرایط حضانت کودک خود را به دست آورده و تقاضای سرپرستی از کودک خود را داشته باشند؛ ممکن است به دستور دادگاه صالح کودک از سرپرستان مسترد شود.

بعد از تحویل کودک، سرپرستان باید هر گونه تغییر محل اقامت خود را سریعا به بهزیستی اعلام کنند و در غیر این ‌صورت احتمال دارد عواقب حقوقی متوجه آنان شود.

چنانچه بعد از تحویل کودک به هر دلیل وضعیت زندگی متقاضیان تغییر یافت. نظیر ازدواج، طلاق، ازدوج مجدد خود یا همسر، طلاق، زندگی مستقل و جدایی از همسر و فوت همسر، باید موضوع را در اسرع وقت به اداره بهزیستی اعلام کنند.

در دوره شش ماهه آزمایشی، امکان اخذ یا اصلاح شناسنامه کودک با نام سرپرستان وجود ندارد. بنابراین به دلیل عدم امکان صدور گذرنامه برای کودک در این مرحله، کشورها اجازه ورود کودک به کشورشان را نمی‌دهند. چنانچه مصلحت کودک ایجاب کند، برای رفع این چالش؛ بهزیستی جهت کاهش دوره سرپرستی آزمایشی و صدور حکم دائم با دادگاه تعامل خواهد کرد، اما در هر صورت تصمیم با دادگاه است.

در صورتی که دادگاه مدت آزمایشی را کاهش ندهد، متقاضیان باید در دوره شش ماهه آزمایشی در ایران حضور داشته باشند. بنابراین باید آمادگی لازم را در این زمینه داشته باشند.

برای خروج کودک از کشور در دوره سرپرستی آزمایشی، سرپرستان باید تضمین مناسب جهت بازگشت کودک یا نوجوان تا پایان دوره آزمایشی، به دادستان بسپارند، اما اگر سفر برای کودک واجب باشد، سپردن تضمین مذکور الزامی نیست.

صدور گذرنامه و خروج کودک یا نوجوان تحت سرپرستی – بعد از صدور حکم سرپرستی - منوط به موافقت سرپرست منحصر یا سرپرستان و دادستان است. دادستان پس از جلب نظر کارشناسی سازمان با رعایت مصلحت، اتخاذ تصمیم می‌نماید.

عواقب احتمالی هر گونه اظهارات خلاف واقع و صحت مدارک ارائه شده به اداره بهزیستی در کلیه مراحل متوجه متقاضیان است.

انتهای پیام