خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه ایلام – یادداشت
رضا یگانهوفایی – مدرس اقتصاد
تورم وضعيتي است كه طي آن سطح عمومي قیمتها بهطور مداوم و بهمرورزمان، افزايش يابد. نكته حائز اهميت در تعريف تورم عنصر زمان و تداوم افزايش سطح عمومي قیمتهاست. بدين معنا كه سطح عمومي قيمتها بايد در يك دوره نسبتاً بلندمدت و طي زمان افزايش داشته باشند. اگر قيمتها در يك دوره خاص افزايش يابند و سپس اين روند صعودي قطع شود، به اين فرايند تورم اطلاق نميشود.
بهطور خلاصه تورم در معناي اقتصادي آن عبارت است از افزايش عمومي، نامتناسب و خودافزاي قيمتها كه غالباً حالتي مداوم و برگشتناپذیر دارد. البته برخي از صاحبنظران اعتقاددارند كه تورم فقط افزايش سطح عمومي قیمتها نيست بلكه اين افزايش قیمتها معلول وضعيت تورمي است و نبايد آن را معادل و عامل بروز وضعيت تورمي محسوب كرد. بلكه محور اصلي عارضه تورم به افت ارزش واحد مبادله برمیگردد كه درنتیجه سیاستهای پولي نادرست ايجاد میشود و نماد بيروني آن هم افزايش حجم پول، خلق نادرست اعتبار و افت قدرت خريد پول ملي است و بر همين اساس است كه در تمام جهان وظيفه اصلي بانکهای مركزي را حفظ ارزش پول ملي تعريف میکنند.
نرخهای تورم بالا موجب توزیع ناعادلانه درآمدها، تغییر نامناسب قیمتهای نسبی و بهتبع توزیع غیر بهینه منابع، افزایش نا اطمینانی و بیثباتی در اقتصاد، کوتاهتر شدن افق تصمیمگیری فعالان اقتصادی، کاهش سرمایهگذاری بلندمدت، افزایش هزینههای مبادله و بر این اساس ضروری است فعالان اقتصادی اطلاع دقیق از وضعیت تغییرات قیمتی و تورم داشته باشند.
تعریف شاخص قیمت
نرخ تورم از تغییرات شاخص قیمتی محاسبه میگردد. شاخص قيمت اندازهای از تغييرات درصدي يا نسبتي در يك مجموعه از قیمتها در يك دوره زماني است. شاخص بهاي كالاها و خدمات مصرفي از انواع شاخصهای قيمت است كه نشاندهنده تغييرات قيمت كالاها و خدماتي منتخب است كه توسط خانوارها در يك دوره زماني مورد مصرف سال پایه قرار میگیرد قیمتهای مورداستفاده در اين شاخص، قیمتهای خردهفروشی كالاها و خدمات میباشد
شاخص بهاي كالاها و خدمات مصرفي يكي از شاخصهای اقتصادي مهم و كليدي كشور است كه مورداستفاده مسئولان، دستگاههای برنامهریز و سیاستگذار و مجامع علمي كشور میباشد همچنين در قراردادهاي دوجانبه و دعاوي حقوقي، مطابق قوانين اخير، تعديل مهريه، دعاوي مربوط به چك و ديون معوقه، تعديل حقوق و دستمزدها با استفاده از اين شاخص انجام میگیرد این شاخص در کشور ایران توسط مرکز آمار ایران (در سطح شهر و روستا و بهطور جداگانه) و بانک مرکزی (مناطق شهری) محاسبه میگردد.
در محاسبه سبد شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای شهری مرکز آمار ایران، بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مسکن و اجاره (30 درصد)، خوراکیها (25 درصد)-در بین خوراکیها نان (6.4 درصد) و گوشت قرمز و سفید (3/6 درصد) بیشترین سهم را دارند-حمل و نقل (8/9 درصد)، بهداشت و درمان (7/6 درصد) بوده است.
بررسی وضعیت تورم سال 1394
بر اساس آخرین آمار مرکز آمار ایران نرخ تورم سال 1394 (بر مبناي سال پايه 1390) معادل 3/11 درصد بوده است که نشاندهنده کاهش نرخ تورم سال 1394 نسبت به سال 1393(8/14 درصد) میباشد. همانطور که در نمودار شماره (1) نشان دادهشده است نرخ تورم بعد از افزایش شدید تا سال 1392(1/32 درصد) روند نزولی خود را شروع کرده و به نرخ تورم 3/11 درصد در سال 1394 رسیده است.
در سال 1394، کالاها معادل (6/10 درصد) و خدمات معادل (1/12 درصد) افزايش قيمت داشتهاند. همانطور که از نمودار شماره (2) قابلمشاهده میباشد، آب و برق و سوخت (7/34 درصد)، آموزش (5/16 درصد)، میوه و خشکبار (5/15 درصد)، بهداشت و درمان (15 درصد) و مسکن، آب، برق و گاز (5/14 درصد) بیشترین افزايش قيمت و روغنها و چربیها (6/3 درصد)، گوشت قرمز و گوشت ماکیان (4/3 درصد)، ارتباطات (2/3 درصد) و دخانیات (1/3 درصد) کمترین افزایش قیمت را داشتند. همانطور که مشاهده میشود علیرغم کاهش قابلتوجه نرخ تورم اما همچنان کالاهای اساسی که بیشترین سهم را در سبد مصرفی خانوارهای کم درامد رادارند شاهد بالاترین افزایش قیمت هستند.
رضا یگانهوفایی – مدرس اقتصاد
تورم وضعيتي است كه طي آن سطح عمومي قیمتها بهطور مداوم و بهمرورزمان، افزايش يابد. نكته حائز اهميت در تعريف تورم عنصر زمان و تداوم افزايش سطح عمومي قیمتهاست. بدين معنا كه سطح عمومي قيمتها بايد در يك دوره نسبتاً بلندمدت و طي زمان افزايش داشته باشند. اگر قيمتها در يك دوره خاص افزايش يابند و سپس اين روند صعودي قطع شود، به اين فرايند تورم اطلاق نميشود.
بهطور خلاصه تورم در معناي اقتصادي آن عبارت است از افزايش عمومي، نامتناسب و خودافزاي قيمتها كه غالباً حالتي مداوم و برگشتناپذیر دارد. البته برخي از صاحبنظران اعتقاددارند كه تورم فقط افزايش سطح عمومي قیمتها نيست بلكه اين افزايش قیمتها معلول وضعيت تورمي است و نبايد آن را معادل و عامل بروز وضعيت تورمي محسوب كرد. بلكه محور اصلي عارضه تورم به افت ارزش واحد مبادله برمیگردد كه درنتیجه سیاستهای پولي نادرست ايجاد میشود و نماد بيروني آن هم افزايش حجم پول، خلق نادرست اعتبار و افت قدرت خريد پول ملي است و بر همين اساس است كه در تمام جهان وظيفه اصلي بانکهای مركزي را حفظ ارزش پول ملي تعريف میکنند.
نرخهای تورم بالا موجب توزیع ناعادلانه درآمدها، تغییر نامناسب قیمتهای نسبی و بهتبع توزیع غیر بهینه منابع، افزایش نا اطمینانی و بیثباتی در اقتصاد، کوتاهتر شدن افق تصمیمگیری فعالان اقتصادی، کاهش سرمایهگذاری بلندمدت، افزایش هزینههای مبادله و بر این اساس ضروری است فعالان اقتصادی اطلاع دقیق از وضعیت تغییرات قیمتی و تورم داشته باشند.
تعریف شاخص قیمت
نرخ تورم از تغییرات شاخص قیمتی محاسبه میگردد. شاخص قيمت اندازهای از تغييرات درصدي يا نسبتي در يك مجموعه از قیمتها در يك دوره زماني است. شاخص بهاي كالاها و خدمات مصرفي از انواع شاخصهای قيمت است كه نشاندهنده تغييرات قيمت كالاها و خدماتي منتخب است كه توسط خانوارها در يك دوره زماني مورد مصرف سال پایه قرار میگیرد قیمتهای مورداستفاده در اين شاخص، قیمتهای خردهفروشی كالاها و خدمات میباشد
شاخص بهاي كالاها و خدمات مصرفي يكي از شاخصهای اقتصادي مهم و كليدي كشور است كه مورداستفاده مسئولان، دستگاههای برنامهریز و سیاستگذار و مجامع علمي كشور میباشد همچنين در قراردادهاي دوجانبه و دعاوي حقوقي، مطابق قوانين اخير، تعديل مهريه، دعاوي مربوط به چك و ديون معوقه، تعديل حقوق و دستمزدها با استفاده از اين شاخص انجام میگیرد این شاخص در کشور ایران توسط مرکز آمار ایران (در سطح شهر و روستا و بهطور جداگانه) و بانک مرکزی (مناطق شهری) محاسبه میگردد.
در محاسبه سبد شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای شهری مرکز آمار ایران، بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مسکن و اجاره (30 درصد)، خوراکیها (25 درصد)-در بین خوراکیها نان (6.4 درصد) و گوشت قرمز و سفید (3/6 درصد) بیشترین سهم را دارند-حمل و نقل (8/9 درصد)، بهداشت و درمان (7/6 درصد) بوده است.
بررسی وضعیت تورم سال 1394
بر اساس آخرین آمار مرکز آمار ایران نرخ تورم سال 1394 (بر مبناي سال پايه 1390) معادل 3/11 درصد بوده است که نشاندهنده کاهش نرخ تورم سال 1394 نسبت به سال 1393(8/14 درصد) میباشد. همانطور که در نمودار شماره (1) نشان دادهشده است نرخ تورم بعد از افزایش شدید تا سال 1392(1/32 درصد) روند نزولی خود را شروع کرده و به نرخ تورم 3/11 درصد در سال 1394 رسیده است.
در سال 1394، کالاها معادل (6/10 درصد) و خدمات معادل (1/12 درصد) افزايش قيمت داشتهاند. همانطور که از نمودار شماره (2) قابلمشاهده میباشد، آب و برق و سوخت (7/34 درصد)، آموزش (5/16 درصد)، میوه و خشکبار (5/15 درصد)، بهداشت و درمان (15 درصد) و مسکن، آب، برق و گاز (5/14 درصد) بیشترین افزايش قيمت و روغنها و چربیها (6/3 درصد)، گوشت قرمز و گوشت ماکیان (4/3 درصد)، ارتباطات (2/3 درصد) و دخانیات (1/3 درصد) کمترین افزایش قیمت را داشتند. همانطور که مشاهده میشود علیرغم کاهش قابلتوجه نرخ تورم اما همچنان کالاهای اساسی که بیشترین سهم را در سبد مصرفی خانوارهای کم درامد رادارند شاهد بالاترین افزایش قیمت هستند.
نظرات