• پایگاه‌های اطلاع‌رسانی

  • پرتال امام خمینی (ره)
  • سایت مقام معظم رهبری
  • سایت ریاست جمهوری
  • سایت مجلس شورای اسلامی
  • سایت قوه قضاییه
  • سایت شورای نگهبان
  • سایت جهاد دانشگاهی
  • خبرگزاری‌ها

  • آنا
  • ایلنا
  • ایکنا
  • ایرنا
  • تسنیم
  • تابناک
  • دفاع مقدس
  • سینا پرس
  • شانا
  • قرآنی
  • موج
  • واحد مرکزی خبر
  • هنر آنلاین
  • دانشگاه‌ها

  • دانشگاه تهران
  • دانشگاه علامه طباطبایی
  • دانشگاه صنعتی شریف
  • دانشگاه صنعتی امیرکبیر
  • دانشگاه شهید بهشتی
  • دانشگاه آزاد اسلامی
  • دانشگاه خوارزمی
  • دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
  • دانشگاه شهید چمران اهواز
  • دانشگاه فردوسی مشهد
  • دانشگاه اصفهان
  • دانشگاه تبریز
  • دانشگاه علوم پزشکی تهران
  • دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی
  • دانشگاه پیام نور
  • دانشگاه علم و فرهنگ
  • دانشگاه جامع علمی کاربردی
  • روزنامه‌ها

  • آفرینش
  • اطلاعات
  • جمهوری اسلامی
  • خراسان
  • رسالت
  • مردم‌سالاری

isna header

  • صفحه اصلی
  • علمی‌ و دانشگاهی
  • سیاسی
  • فرهنگی و هنری
  • اقتصادی
  • اجتماعی
  • جهان
  • ورزشی
  • استان ها
  • عکس
  • ویدئو
  • گرافیک
  • صوت
  • بازار
  • ایسنا+
  • شنبه ۱۵ آذر ۱۴۰۴ - ۲۲:۳۹
  • GMT 19:09

سرویس عکس

  • مستند
  • خبری
  • ایران
  • استان‌ها
  • فتوبلاگ
  • English

  • آرشیو
  • خط مشی
  • درباره ایسنا
  • تماس با ایسنا
  • پیوندها
  • شبکه‌های اجتماعی
  • ایسنا ۲۴
  • صفحه اصلی
  • علمی‌ و دانشگاهی
  • سیاسی
  • فرهنگی و هنری
  • اقتصادی
  • اجتماعی
  • جهان
  • ورزشی
  • استان ها
  • عکس
  • ویدئو
  • گرافیک
  • صوت
  • بازار
  • ایسنا+
  • شنبه ۱۵ آذر ۱۴۰۴ - ۲۲:۳۹
  • GMT 19:09

سرویس عکس

  • مستند
  • خبری
  • ایران
  • استان‌ها
  • فتوبلاگ
  • English

خانه‌ لاری‌ها؛ گذری بر تاریخ معماری ایران

محمدمسعود زارع
۲۷ اسفند ۱۴۰۱ / ۱۵:۳۲

خانه‌ لاری‌ها را یکی از بناهای تاریخی یزد جهانی شده می‌دانند. مجموعه خانه‌ای با ۶ باب خانۀ مستقل از یکدیگر که با معماری ویژه خانه‌های کویری ساخته شده و امروزه در محلۀ فهادان یزد قرار دارد. این عمارت که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد، با شماره‌ ثبت ۱۷۸۳ در بهمن سال ۱۳۷۵ شمسی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این خانه مساحتی برابر ۱۷۰۰ متر و زیربنایی معادل ۱۲۰۰ متر دارد و مجموعه‌ای از سه حیاط و ۶ باب خانه به همراه ایوان‌ها، تالارها، اتاق‌ها و یک سردر و هشتی را در خود جای داده است. امروزه در سراسر خانه، اسنادی تاریخی به نمایش درآمده‌اند و این فضا را به یک موزۀ اسناد تبدیل کرده‌اند.

  • ۲۷۰سال پیش، جمعی از تجار شهر لار از استان فارس به یزد آمدند تا در این شهر، تجارت خود را سروسامان داده و سکونت کنند. «حاج غلامحسین ملازینل» از نوادگان آن نسل در سال ۱۲۴۳ شمسی در محله تاریخی فهادان، خانه‌ای را برای خاندان خود ساخت. پس‌ از آن، «حاج محمد ابراهیم لاری» مالکیت خانه را در دست گرفت و آن را به «خانه لاری‌ها» مشهور ساخت. در گذشته از این عمارت به‌عنوان خانقاه نعمت‌اللهی استفاده می‌شد و تا اواخر دوره حکومت رضا شاه یکی از خانه‌های اعیان و اشراف به شمار می‌آمد.
  • خانه‌های قدیمی یزد از جمله خانه لاری‌ها با توجه به نوع شغل و تمکن صاحب خانه و با توجه به سبک کلی منازل اعیانی دوره خود ساخته شده است.
  • از ضلع شرقی  که شامل اتاق آئینه، مطبخ، سرداب و سایر فضاهاست به عنوان پائیزه و از ضلع غربی به عنوان «بهار خواب» استفاده می‌شد.
  • خانه‌ لاری‌ها، گذری بر تاریخ معماری ایران
  • سقف و دیوارهای این اتاق با تصاویری زیبا تزئین شده است که جلوه‌ای تازه از خانه‌های قدیمی ایران را پیش روی بازدیدکنندگان می‌گذارد.
  • در مرکز بخش جنوب شرقی یک اتاق پنج دری وجود دارد و در اطراف آن ایوان‌های کوچک و باریکی دیده می‌شود. هم ردیف با این قسمت‌ها، اتاق سه دری و ایوان کوچکی قرار گرفته‌اند. در حدفاصل فضاهای بسته، راهروهایی تعبیه شده‌اند که به‌عنوان فضای نیمه‌باز شناخته می‌شوند.
  • پس از گذشت سال‌های متمادی و به‌ علت موروثی بودن فضا، خانه لاری‌ها به عمارتی متروکه تبدیل شد و آسیب‌ها و خسارات جدی و فراوانی دید. در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی با تلاش و پیگیری سازمان میراث فرهنگی کشور، این بنای تاریخی بازسازی شد.
  • درها، پنجره‌ها، ارسی‌ها و اتاق‌های آئینه‌کاری و نقاشی شده آن یکی از نمونه‌های زیبا و عالی خانه‌های اعیانی قرن سیزدهم قمری  است.
  • روی حوض لاجوردی حیاط، تختی قرار دارد که با سه پله از سطح حیاط جدا می‌شود و نیمی از فضای حوض را اشغال می‌کند. این تخت و فضای آن اصطلاحا غروب‌نشین یا سایه‌نشین نامیده می‌شود.
  • این اتاق در قسمت شرقی خانه‌ لاری‌ها قرار دارد.
  • ساخت بادگیر و وجود بیشترین سایه و فضای خنک در تابستان‌ها یکی از ویژگی‌های مهم معماری شهرهای کویری و به‌ویژه یزد است که در خانه لاری‌ها مشاهده می‌شود. بادگیر این خانه در کنار ایوان قد بر افراشته است و نقش تهویه مطبوع را به‌خوبی ایفا می‌کند. این بادگیر برخلاف معمول خانه‌های یزد بر محور اصلی حیاط نیست و در گوشه ایوان واقع شده است. جالب اینکه چوب‌های داخل بادگیر علاوه بر شکست باد و خنک کردن فضا، بر دوام ساختمان می‌افزایند.
  • اتاق آیینه کاری خانه لاری‌ها حدود پنجاه یا شصت سال پیش ساخته شده است.
  • در گذشته خانه‌های اعیان را معمولا برای ایجاد تفنن، فضایی هنری ایجاد می‌کردند که تزئینات این فضا به وسیله آیینه کاری یا گچبری انجام می‌گرفت.
  • پایاب خانه لاری‌ها با عمق تقریبا ۸ متر از سطح حیات خانه برای دسترسی به آب قنات بنا شده است.
  • فضاهای زیرزمینی در سراسر ساختمان وجود دارند و استفاده مفید از فضا را امکان‌پذیر می‌کنند. آشپزخانه یکی از این فضاها محسوب می‌شود که در سقف آن روزنه دایره‌ای شکل به قطر حدود نیم متر تعبیه شده و انبار عمارت در کنج غربی آن قرار گرفته است.
  • امکان رسیدن به حیاط اصلی عمارت از در اصلی وجود ندارد و درِ دوم خانه لاری‌ها، ما را به حیاط اصلی می‌رساند این حیاط در مرکز ساختمان آن واقع شده و در آن حوضی به چشم می‌خورد که غروب‌نشین نامیده می‌شود.
  • در مرکز بخش جنوب‌شرقی حیاط وضعیتی کاملا متفاوت به چشم می‌آید و فضاهای بسته خودنمایی می‌کنند.
  • نوع طراحی و تقسیم‌بندی یکسان و متمادی در نمای سه بخش حیاط نشان می‌دهد که معماران قصد متمایزکردن ایوان جنوب‌غربی را داشته‌اند.
  • اما آنچه این اتاق را بر سر زبان‌ها انداخته است نقاشی‌هایی است که در سرتاسر سقف اتاق به چشم می‌خورند، نقاشی‌هایی که نمونه آن‌ها در هیچ یک از خانه‌های تاریخی یزد وجود ندارد.
  • اتاق‌های این عمارت با سه پله مزین به سنگ‌های مشبک‌کاری، از حیاط جدا شده‌اند. اتاق‌های چهارضلعی دورتادور حیاط را در بر گرفته‌اند و در هر ضلع با درهای چوبی به یکدیگر راه دارند.
  • در میان اتاق‌های این خانه اتاق شهر جلوه خاصی دارد.
  • هنر گچ‌بری و رنگ بنفش در داخل اتاق‌ها به زیبایی به‌ کار رفته است. سقف مسطح اتاق‌ها را با تیرهای چوبی پوشانده‌ و روی آن‌ها توفال‌کاری (گچ‌کاری روی آهن توری) و سپس نقاشی گل و بوته انجام داده‌اند.
  • سرداب‌های خانه که دسترسی به آب قنات را برای اهالی خانه ممکن می‌کنند، توسط پله‌هایی به سطح حیاط‌‌ها و راهروهای درون آن‌ها متصل شده‌اند. این فضاها در زیر زمین هستند و به‌عنوان طبقه‌ای مشخص از ساختمان بنا در نظر گرفته نمی‌شوند.
  • دبیر روح‌الله وحدتی
  • شهر یزد
  • ایران زیباست
  • استانی-عکس
  • مدیران خودرو
  • مخابرات

لینکستان

    شارژر آیفون بلیط اتوبوس دانلود آهنگ خرید سرور مجازی پهنای باند اختصاصی بوکینگ تجهیزات پزشکی بهترین جراح بینی بلیط هواپیما ارزان‌ترین تورهای داخلی و خارجی بلیط استانبول به تهران رزرو هتل بلیط هواپیما خارجی ویزای دبی تور آهنگ جدید ایرانی خرید سی‌ پی کالاف سوالات آیین‌ نامه تور کیش با اقساط و شرایط ویژه شرکت‌های طراحی سایت در تهران خرید قسطی ساندویچ پانل پزشک 24 دستگاه لیزر برش فلز دانلود آهنگ جدید
  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha
ISNA
  • آرشیو
  • خط مشی
  • درباره ایسنا
  • تماس با ایسنا
علمی و دانشگاهی
  • علم
  • پژوهش
  • فناوری
  • جهاد دانشگاهی
  • هوش مصنوعی
  • آموزش
  • صنفی،فرهنگی‌ودانشجویی
  • دانش‌بنیان‌ها
  • پیشرفت
  • rubika-icon
  • eitaa-icon
  • bale-icon
  • soroush-icon
  • telegram-icon
  • youtube-icon
  • x-icon
  • instagram-icon
  • rss-icon
  • aparat-icon
Nastooh Logoنرم‌افزار تحریریهٔ نستوه
© 2025 Iranian Students' News Agency. All rights reserved