"خورهه" در اوستا به معنای محل برآمدن خورشید است. منطقه باستانی خورهه که از آن به عنوان آتشکده یا معبد خورهه نیز یاد میشود در شمال شرقی شهرستان محلات در روستایی به همین نام واقع شده و در ۱۵ دیماه ۱۳۱۰ با شمارهٔ ۱۳۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. سابقه این اثر به دوران پیش از میلاد تا اواخر دوره اشکانیان میرسد و با توجه به آتشکده موجود در این مکان به نظر میآید در دورهای از تاریخ به عنوان عبادتگاه و در دورهای به عنوان مکانی ییلاقی مورد استفاده بوده و در دوره اسلامی نیز گورستان بوده است. بنای تاریخی خورهه در مساحتی بالغ بر ۳۵۵۰ متر مربع ساخته شده و شامل سه بخش ایوان اصلی، مجموعه بخش شمالی و مجموعه بخش غربی است. ایوان اصلی دارای ۱۲ ستون در دو طرف هر طرف شامل ۶ ستون است که با توجه به حجم سقف ایوانها، ارتفاع اولیه آنها ۹ متر تخمین زده میشود و در حال حاضر از میان ۱۲ ستون ایوان اصلی تنها دو ستون باقی مانده که در میان بنا خودنمایی میکنند. ساقههای ستونها بدون شیار بوده و شکل مخروط ناقص دارند و از پایین به بالا باریک میشوند. سرستونهای خورهه به شیوه ایونیک ساخته شده و دارای شیارهای حلزونی گرد است. مجموعه آثار به جا مانده در منطقه تاریخی خورهه محلات از جمله مهمترین آثار تاریخی کشور است که ابهامات زیادی در خصوص قدمت، معماری، کاربرد و نوع استفاده از بنا را در بین مورخان و باستان شناسان داخلی و خارجی ایجاد کرده است.
نظرات