تاریخ معاصر ایران
-
به یاد «ننه علی» پیرترین مادر ایران
چند روزی میشود که نام معصومه صانعی طرقی معروف به «ننه علی» به عنوان پیرترین مادر ایرانی که در ۱۲۶ سالگی به دلیل کهولت سن درگذشت؛ بر سر زبانها افتاده است. او که دوران قاجار و پهلوی را دیده و روزهای انقلاب و برقراری نظام جمهوری اسلامی را گذرانده بود، اینک در میان ما نیست اما یاد و خاطره مهربانیها، دلسوزیها و ایثارش همواره ماندگار است؛ این جملات را بزرگترین نوهاش برای ما میگوید.
-
تنکابن یا شهسوار، مسئله این است!
قدیمیها و اکثر ساکنان و تبعه دور و اطراف و حتی اکثر پایتختنشینان، آن را به نام شهسوار میشناسند، نام آن اما تنکابن است. همانند فردی است که یک اسم شناسنامهای و یک اسم مستعار داشته باشد؛ سالهاست این منطقه میان این ۲ نام گیر کرده و حتی گاهی عناوین آن سبب گمراهی میشود.
-
یک نویسنده:
ظرفیتهای قزوین برای نگارش رمان تاریخی کمنظیر است
نویسنده برگزیده کتاب سال «شهید حبیب غنیپور» با اشاره به ظرفیتهای کمنظیر قزوین برای نگارش رمان تاریخی، گفت: به نظرم قزوین آثار و بناهای تاریخی همسطح اصفهان دارد، که این بناها روایتگر تاریخ و گذشته ما هستند و بخشی از معرفی چنین ظرفیتهایی باید به دست مسئولین انجام شود و بخشی دیگر وظیفه نویسندگان است.
-
به مناسبت سالروز تولد نادر ابراهیمی:
۲۷ سال تلاش برای نوشتن یک کتاب/بار دیگر نویسندهای که دوست میداریم
۱۴ فروردین سالروز تولد نادر ابراهیمی است. نویسندهای است که بسیاری از ما بارها با او عاشق خانه، وطن و حتی محبوبمان شدهایم. به مناسبت سالروز تولد این نویسنده به سراغ واکاوی اثر سه جلدی «آتش بدون دود» رفتهایم و به سوالاتی درباره این اثر طولانی نادر پاسخ دادهایم.
-
خاک سرمهخیز اصفهان / ۱۳
اصفهان، مقدمه ایرانشناسی
نماد اصفهان متعلق به پیشا تاریخ است و نشان میدهد که ما ملت ریشهداری هستیم. این نماد نه در حوزه تاریخ تعریف میشود، نه در حوزه دین و نه در حوزه علم؛ یعنی نه به تاریخ، نه به دین و نه به علم نیازی ندارد؛ درحالیکه آقایان فکر میکنند باید مورد تأیید علم یا دین و یا تاریخ قرار بگیرد!
-
توطئه قتل نخستوزیر و دادگاه نظامی دکتر مصدق
به دنبال لو رفتن نقشه ترور دکتر محمد مصدق توسط تیمسار محمود افشارطوس رییس کل شهربانی کشور در نهم اسفند ۱۳۳۱، عملیات آجاکس با مشارکت سرویسهای جاسوسی آمریکا و انگلیس و همراهی پهلویِ پسر و اُمرای بازنشسته ارتش به اجرا درآمد و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به ثمر نشست و نخستوزیر و دادستان وقت ارتش و تیم سیاسی و نظامی نخستوزیر، دستگیر، محاکمه و راهی زندان شدند.
-
باخت شاهِ پهلوی و میزِ قمار ارتشبد ازهاری
تیم مشاوران پهلویِ پسر کارتهای برنده خود را پیدرپی روی میزِ قمار ریختند و نخستوزیران شیک پوش و کراواتیِ با رنگ و لعاب متنوع و شعارهای رنگارنگتر، بله قربان گفتند و فدای بقای سلطان شدند اما نتیجه عملکرد نخستوزیران مردمگریز جز تسریع سقوط سلطنت پهلوی نشد.
-
بازخوانی واقعه 13 آبان 57؛ شلیک به دانشآموزان از بیرون دانشگاه
دانشآموزان و دانشجویان معترض در دانشگاه تهران دقایقی بعد از شلیک گاز اشکآور، توسط نیروهای گارد ارتش از داخل خیابان و از پشت میلههای اطراف دانشگاه، به رگبار بسته و قتلعام شدند. منابع رسمی رژیم پهلوی و خبرگزاریها تعداد شهدای ۱۳ آبان را ۱۱ نفر اعلام کردند اما شاهدان عینی داخل دانشگاه خبر از شهادت حداقل ۶۵ دانشآموز و دانشجو دادند.
-
ماجرای جعفرِ نخستوزیر و دسته گلهایش
یکی از سیاستمداران متمول عصر پهلویِ پسر که از روابط سیاسی گستردهای بین درباریان و چهرههای اقتصادی و سیاسی برخوردار بود و ۱۷ میلیون دلار در بانکهای اروپایی سرمایهگذاری کرده بود، طی دو دوره نخستوزیری و سالها وزارت و وکالت مجلس و مدیریت شرکتهای متعدد خصوصی، چنان کارنامه سیاهی از خود به جا گذاشت که کیفر آن جز با سقوط حکومت پهلویِ دوم مجازات دیگری نداشت.
-
فرجام نوجوان ۱۳ سالهِ قمی زیر تانک بعثی
در نتیجهِ تصمیم آگاهانه نوجوان ۱۳ سالهِ قمی و انداختن پیکر پاکش به زیر تانک چند تُنی رژیم اشغالگر بعثی و رها کردن ضامن نارنجکها، تانک عراقی منفجر شد و با این کار حلقه محاصره کوتشیخ در نزدیکی راهآهن خرمشهر را شکست و نیروهای تازه نفس مردمی به منطقه رسیدند و ارتش رژیم بعث را از منطقه عقب راندند.
-
گلولههای نفرت بر پیکر آیتالله زوارهای
نجفقلی خان بختیاری مشهور به صمصامالسلطنه از سران ایل قاجار، دولتهای انگلیس و روسیه و رضا سردارسپه در سه دوره تاریخی قصد جان آیتالله سیدحسن طباطبایی زوارهای را کردند، چندبار هدف گلولههای نفرت قرار دادند اما هربار هم عمر سید به دنیا بود و از خطر جان سالم بهدر برد.
-
قتل تاجالشعرا به دست آمپولزن جانی
یک جانیِ آمپولزن، آمپول انژکسیونش را پر از هوا کرد و در بدن تاجالشعرا فرو برد و خونسرد در رگش تزریق کرد و چند لحظه بعد یک پای شاعرِ آزادهِ لبدوخته از تخت آویزان شد و چشمانش به سقف اتاقِ حمامِ زندان قصر سفید شد و دیگر نفسش بالا نیامد و جان به جان آفرین تسلیم کرد.
-
پر زرق و برق ترین مهمانی شاهانه ایرانیِ ثبت شده در گینس
بودجه برگزاری جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران که ابتدا از سوی مقامات برگزار کننده ۲۵۰ میلیون ریال برآورد شد و بعدا تا ۴۵۰ میلیون ریال افزایش یافت طبق اعلام یک کارشناس انگلیسی نزدیک به دربار ۳۰۰ میلیون دلار اعلام شد و این جشن در سال ۱۹۸۰ به عنوان مجللترین و یکی از پرهزینهترین جشنهای مهمانی در طول تاریخ بشر، جزو رکوردهای گینس ثبت شد.
-
نقش آیتاللهِ علامه در شکست کمونیستهای ایران
آیتالله علامهای که به ذوالفنون مشهور بود در بلوایی که به دست اتحادیه کمونیستهای ایران در هفته اول بهمن ۱۳۶۰ در شهرستان آمل به پا شد دخالت کرد و به نحوی عمل کرد که در نهایت کمونیستها مجبور به ترک ادارات و سازمانهای اشغال کرده، شدند.
-
پِرسی با وعده پناهندگی، ارتش و خزانه را خرید
با وعده پناهندگی سیاسی انگلستان و پرداخت رشوه 130 هزار لیره استرلینگ به پادشاه و رییس دولت و جمعی خودمانی، ارتش و خزانه کل ایران را تحت تسلط و نفوذ دولت پادشاهیش درآورد و نشان داد سیاست زر و زور و تزویر چقدر برش و کارایی دارد.
-
سنگتمام آیتالله
در واکنش به دستگیری شش نفر از مراجع و علمای بزرگ کشور توسط سازمان اطلاعات و امنیت کشور - ساواک - آیتاللهِ مشهدی شرکت مردم در بیست و یکمین دوره انتخابات مجلس شورای ملی را شرعا و عقلا جایز ندانست. او آبرو و اعتبارش را به میدان آورد و سید حسن طباطبایی قمی، بهاءالدین محلاتی، مجدالدین محلاتی، سید روحالله موسوی خمینی، سید عبدالحسین دستغیب و سید عبدالکریم هاشمینژاد را از زندان پهلوی آزاد کرد.
-
عاقبت شیخِ اصفهانیِ معترض به خدمت اجباری
حرم فاطمه معصومه (س) در قم شاهد دو تحصن و بستنشینی بزرگ از سوی مراجع و علمای بزرگ در دو سلسله پادشاهی ایران بود با این تفاوت که یک بستنشینی موجب امضای قانون مشروطه به دست مظفرالدین شاه قاجار و تغییر تاریخ سیاسی و اجتماعی کشورمان شد اما بستنشینی دوم بعد از ۱۰۴ روز مقاومت با مرگ مشکوک رهبر تحصنکنندگان با شکست روبرو شد و رضا شاه پهلوی بغض و کینه عمیقتری نسبت به روحانیون کشور پیدا کرد.
-
کاری که اطلاعات ارتش شاه کرد
رضا شاه پهلوی پس از کودتای نظامی - سیاسی علیه احمد شاه قاجار و برای تحکیم پایههای قدرتش در ایران ادارهای جاسوسی و اطلاعاتی در اداره دوم ستاد بزرگ ارتشتاران تاسیس کرد و مدتی بعد نامش را به اداره رکن دوم ستاد ارتش تغییر داد. این اداره ضد جاسوسی و ضد اطلاعاتی بعد از اخراج او از ایران توسط انگلیسیها و پیوستن ایران به سازمان پیمان مرکزی به اداره اطلاعات ارتش ارتقاء یافت.
-
نمایندهای که مخالفانش را با گلوله از میدان به در کرد
نماینده مردم تبریز در اولین دوره مجلس شورای ملی برای موفقیت در به کرسی نشاندن طرحها و خواستههای سیاسیش در تقابل با کارشکنیهای محمدعلی شاه قاجار از گلوله و ترور برای از میدان به در کردن مخالفان فکری و سیاسیش استفاده کرد. او کمیته غیرت را راه انداخت و همراهانش بعد از غائله به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی و قتل میرزا، کمیته مجازات را جایگزین کمیته غیرت کردند و با شلیک گلوله یا بریدن حلقوم گردن، مخالفانشان را از سر راه بر داشتند.
-
«تجزیه ایران» اصرار انگلیسی، بیرغبتی روسی
سِر هِنری دروموند ولف، وزیر مختار انگلیس در تهران همان سیاستمدار مکار و باهوشی است که به کمک بازیگردانی سایر همکارانش در دولت وقت انگلیس، ایده تجزیه ایران به دو منطقه شمالی و جنوبی را در سال ۱۸۸۷ در فکر اربابانش انداخت اما ایزولسکی، وزیر وقت امور خارجه روسیه معتقد بود که «دیر یا زود تمام ایران تحت سلطه روس قرار میگیرد.» با این حال انگلیس ۲۰ سال بر خواستهاش پافشاری کرد و روسیه را به تجزیه ایران راضی کرد.
-
تاریکیِ نورِ پر قدرت
جانشین دبیر یا دبیر وقت شورای عالی دفاع، کیف دستیِ سامسونتِ مشکی رنگ را در گوشهای، جایی زیر پای رییسجمهور و نخستوزیر، استتار کرد و دقایقی بعد نورِ پُر قدرتی فضای اتاق را ظلمت کرد و دست هیچ کس، هیچ وقت به آن قاتل ترسو، مسعود کشمیری نرسید.
-
چریکِ هزار چهره
«چریکِ تنهایِ پر کار» که برای شناسایی نشدن، در هر لباس و شمائلی درمیآمد، با اسامی مختلف به شهرها و کشورهای مختلف سفر میکرد و اسلحه و مهمات وارد کشور میکرد تا بتواند تاثیر چشمگیری در به ثمر رسیدن اهداف نهضت داشته باشد در تور اطلاعاتی ماموران رژیم افتاد و بعد از شنود مکالمه تلفنش محاصره و به رگبار بسته شد و پیکرش، نیلگون شد.
-
روایت «کودتای ۲۸ مرداد» در کاخ سعدآباد
مصدق و کاشانی را زشت میکشیدند
رییس پژوهشکده تاریخ معاصر با روایتی از جنگ نرم در جریان نهضت ملی نفت، میگوید: فیلمها و سخنرانیهای ۲۸ مرداد تقطیع شده است. انگلیسیها و آمریکاییها اسنادشان را کامل منتشر نکردهاند و روزنامههای آن زمان عکسهای آیتالله کاشانی را به شکل زشتی چاپ کردهاند و با چاپ کاریکاتورهای زشت و زننده از دکتر مصدق و آیتالله کاشانی، تلاش میکردند هر دو نفر را از اعتبار بیندازند.
-
«بلوای» فرزندِ چهاردهم آقای جعفری در شهر
نام شانزدهمین عضو خانواده آقای جعفری آن چنان در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران معروف شد که اعضای خانوادهاش از افشای نسبتِ خونی با او شرم داشتند، همسر و تک پسرش هم او را در فرار به آمریکا، تنها گذاشتند. نام او در فرهنگ مشاهیرِ خیابانی، متراف با الواط، چاقوکش، بزنبهادر، لات و جاهل بود. ویژگی منحصر به فرد این شخصیتِ سینهچاک و جاهلمسلک، بلوایی است که علیه دکتر محمد مصدق و دولت او در شهر راه انداخت.
-
طعم تلخ فرار با «ملکه»
در همکاری نزدیک با سرویس جاسوسی ام آی سیکس و سیا و در اقدامی غیرقانونی محمد مصدق را از نخست وزیری خلع و یکی از افسران بازنشسته ارتش را به عنوان نخست وزیر جدید منصوب کرد و برای در امان ماندن از آثار این تصمیمش از ایران گریخت.
-
باتلاق انگلیس
ایران قدرتمند و مستقل در دوره پادشاهی ۱۲۴ ساله دومین تا هفتمین پادشاه قاجار در شش مرحله به مستعمرهای ضعیف با چاههای نفت و گاز غنی برای امپراتوری روسیه و انگلیس تبدل شد. در این مدت شش قرارداد بزرگ بین شاهان ایران و این امپراتوریهای قدرتمند بسته شد که جز افول قدرت سیاسی، نظامی و اقتصادی ایران نتیجه و حاصلی نداشت.
-
مجلس موسسان تاسیس نشد؟
وعده تشکیل مجلس موسسان به دلیل هرج و مرج ناشی از توطئههای ضد انقلاب، ترورهای گروهکهای تروریستی و طولانی بودن فرآیند برگزاری انتخابات، در آستانه کنار گذاشته شدن بود که یادآوری دکتر مهدی بازرگان و پیشنهاد آیتالله سید محمود طالقانی، یاران انقلاب را متوجه اهمیت عمل به وعده امام امت کرد.
-
ذلت پس از شوکت
با کودتای دربار و بازنشستگان ارتش علیه دکتر محمد مصدق و خلع او از قدرت، نخستوزیر کودتا با چراغ سبز محمدرضا شاه پهلوی، قراردادی را تحت عنوان قرارداد کنسرسیوم با مقامات سیاسی و اقتصادی انگلیس، آمریکا، فرانسه و هلند امضا کرد که این قرارداد موقعیت رو به جلوی ایران را به شرایط قبل از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران برگرداند و کشورمان را در همه عرصهها به غرب وابستهتر کرد. این نخستوزیر کیست؟
-
فرار از پایگاه هوایی
طراحی، برنامهریزی و پیاده کردن نقشه فرار هوایی توسط شبکه هواداران رییسجمهور معزول و رییس یک گروهک تروریستی چنان در دهه ۱۳۶۰ صدا کرد که خلبان ارشد اجرا کنندهاش به این عملیات سخت و پیچیده «پروازِ پروازها» نسبت داد و آن را شاهکار یک عمر خدمتش در هوانیروز معرفی کرد.
-
مرگ در بازگشت به غربت
سرنوشت پادشاهی که در قسمنامه پادشاهیش که از رادیو ایران پخش شد، بر خلاف وعدهای که رو به نمایندگان ملت در مجلس شورای ملی داد و گفت «من خداوند قادر متعال را گواه گرفتهام به نام کلام الله مجید و به آنچه نزد خدای محترم است قسم یاد میکنم که تمام هم خود را مصروف حفظ استقلال ایران کنم.» رفتار کرد و بعد از ۳۷ سال سلطنت، آواره مصرُ مراکشُ باهاماُ مکزیکُ نیویورک و تگزاس آمریکاُ و باز برگشتن به مصر شد و یک روحانی شیعه عراقی بر جسدش نماز میت خواند.