علیرضا حسنزاده
-
وقتی آسمان دیده نمیشود...
علیرضا حسنزاده، پژوهشگر و مردمشناس حوزه مطالعات فاجعه، آلودگی هوای تهران را نه فقط بحرانی سلامتمحور، بلکه ضربهای عمیق به میراث حسی، هویت فرهنگی، میراث فرهنگی و زیستآیین ایرانی میداند؛ شهری که میتواند موزه زنده و باید زیستگاه باشد، اما به «زیستگاه خطر» تبدیل شده است.
-
ایران امروز بحران آب نداشت اگر...!
علیرضا حسنزاده، دانشیار پژوهشکده مردمشناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به نظریه «زیستفاجعه ایرانی» تأکید میکند که بحران خشکسالی در ایران نتیجه پیوند فجایع طبیعی با سوءمدیریت و گسست از دانش بومی و پژوهش و بیتوجهی به فقدان «سواد فیروزهای» است و راهحل را در بازگشت به سواد میراثی، میراث کشاورزی و گذار از کنش و دولت پسافاجعه به کنش و دولت پیشافاجعه میداند.
-
عقد آریایی از کجا آمده است؟
دانشیار پژوهشکده مردمشناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی با اشاره به رواج «عقد آریایی» تأکید کرد «هیچ سند و پشتوانهای در متون فقهی، حقوقی، ادبی و فلسفی ایرانِ باستان و دوره تاریخی اسلامی برای چنین آیینی وجود ندارد» و این پدیده را «واکنشی فرهنگی و معاصر در برابر نادیدهگرفتن بخشهایی از هویت تاریخی ایرانی» دانست.
-
سرپرست پژوهشکده مردمشناسی منصوب شد
فریده مجیدی خامنه به سرپرستی پژوهشکده مردمشناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری منصوب شد.
-
اطلس مردمنگاری سرزمین ایران؛ آرزوی ناتمام!
رئیس پژوهشکده مردمشناسی با اشاره به سابقه دیرینه ایده «اطلس مردمنگاری سرزمین» که به دهه ۵۰ برمیگردد، از فراز و فرودهای این پروژه ملی سخن گفت و اطلاع داد: بهدلیل نبود بودجه از سال ۱۳۹۹، کار این اطلس بهطور کامل متوقف شده است.
-
پریکُشی در رشت؛ سرنوشت تلخ دو رود
در دل شهر رشت، دو رودخانه «زرجوب» و «گوهررود»، سالهاست که دیگر نه صدای آب، بلکه صدای زنگ خطر فراموشی میدهند؛ رودهایی که زمانی در آیینها، افسانهها و زیست فرهنگی مردم گیلان جایگاهی روشن داشتند، امروز به حاشیه رانده شدهاند. آنچه اکنون در بستر آنها جاریست، نه فقط فاضلاب شهری، بلکه نشانهای از گسست ما با میراث فرهنگیمان است. علیرضا حسنزاده، انسانشناس و پژوهشگر میراث فرهنگی، از جایگاه فراموششدۀ این رودها در حافظه جمعی، معناهای اسطورهای و آیینی آنها و ضرورت احیای فرهنگیشان میگوید؛ احیایی که شاید نخست باید از بازخوانی قصهها و روایتهای بومی آغاز شود.
-
چهارشنبهسوری چرا به جشن ناهنجار با رفتارهای اعتراضی تبدیل شد؟
«چهارشنبهسوری امروز بیش از هر چیز، آیین جوانان است؛ جشنی که در باززایی خود به بُعد هیجانی نزدیک شده و به یکی از مهمترین ابزارهای بیان تفاوت فرهنگی جوانان تبدیل شده است.» این بخشی از اظهارات علیرضا حسنزاده، رئیس پژوهشکده مردمشناس، است که این جشن را نماد توقف موقت و نمادین نظم میداند و معتقد است بازتعریف آن از سوی نهادهای رسمی بینتیجه خواهد بود.
-
ناگفتههایی از «جشن سده» و شرحی از وضعیت برگزاری آن
جشن سده، یکی از کهنترین آیینهای ایرانی، اگرچه دو سال است که در فهرست میراث جهانی ثبت شده، اما همچنان برگزاری آن در ایران با چالشهایی همراه است. در نشستی که بهمنظور بررسی وضعیت این جشن باستانی در آستانه برگزاری آن تشکیل شد، کارشناسان و صاحبنظران فرهنگی نسبت به ناآگاهی بخش گستردهای از مردم درباره اهمیت و پیشینه این آیین ملی ابراز نگرانی کردند. آنها تأکید کردند با وجود ثبت این جشن از سوی ایران در یونسکو، تاکنون اقدامات کافی برای ترویج و برگزاری گسترده آن در سطح ملی انجام نشده است.
-
سوءبرداشتهایی که از جشن «سده» شده است
مسئول تدوین و تهیه پرونده جهانی جشن سده در سالروز برگزاری این آیین جهانی، آن را تفسیر کرد و درباره تهدیدها، سوءبرداشتها و اقداماتی که باید برای پاسدارای آن انجام شود، سخن گفت.
-
«یلدا» یا «چله»؟
رئیس پژوهشکده مردمشناسی با توضیح درباره دو واژه «یلدا» و «چله»، ناگفتههایی را از این آیین مطرح کرد.