استاد پيشکسوت گروه کتابداري و اطلاع رساني دانشگاه تهران با تاكيد بر اين كه همگاني كردن علم، جزئي از گفتمان علمي است، تصريح كرد: از فوايد ترويج علم در جامعه، جلوگيري از ترويج خرافه پرستي و زمينه سازي توليد علم است و با برنامه ريزي هاي منسجم در امر ترويج علممي‌توان نسل جوان را به توليدکنندگان آينده علم تبديل کرد چرا که رابطه ترويج علم و توليد علم، خطي نيست بلکه يک چرخه را طي مي کند.

به گزارش خبرنگار علمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، دكتر عباس حري كه به دعوت مركز تحقيقات سياست علمي كشور در باب «مراتب ترويج علم و ارائه راهكارهاي افزايش فهم هگاني علم» سخن مي‌گفت در خصوص اهميت پرداختن به مقوله ترويج علم گفت: دو عامل باعث شد كه به اين بحث بپردازيم، يكي تكثر در باب مفاهيم و تعاريف ترويج علم كه در اين باره اختلاف نظر بسيار است و ديگري بحث فروكاهي ترويج علم در قبال توليد علم كه عده‏اي معتقدند ترويج علم هرگز كار جديدي انجام نمي‏دهد و توليد علم در مرتبه بالاتري قرار دارد.

مؤلف كتاب «كساني كه جامعه را مي‏سازند» افزود: ابتدا بايد بدانيم تعريف ترويج علم چيست و توليد علم به چه معناست؟ شرايط علميت چيست و ترويج علم به مثابه شرط لازم علميت چيست؟

وي با طرح اين پرسش كه «علم چگونه به وجود مي‏آيد» گفت: علم تابع ذهن انسانهاست. علم در فضا و خلاء به وجود نمي‏آيد و تا زماني كه در ذهن صاحب علم است فقط براي او قابل شناسايي است. بسياري از اهالي علم معتقدند كه اين علم بخشي از علم است و هنوز به عينيت نرسيده است.

حري تأكيد كرد: علم براي اينكه به عينيت برسد بايد از ذهن صاحب آن خارج شود و با نهادها و شناسه‏هايي براي ديگران قابل درك باشد چون تا زماني كه يك انديشه توسط آحاد جامعه ارزيابي نشود و محك نخورد عينيت نخواهد يافت.

وي با اشاره به سخن «پوپر» در باب وجود سه عالم يعني عالم ذهنيات، عالم خارج و عالم سومي كه تركيبي از اين دو محسوب مي‏شود، گفت: آنچه در اينجا مورد نظر ماست عالم سوم است. اولين گام در ترويج علم اين است كه انديشه خود را به نگارش در آوريم. بنابراين مي‏توان گفت ترويج استمرار انديشه‏، نقطه آغازي است براي ترويج علم.

استاد دانشگاه تهران در ادامه در بحث اين موضوع كه لايه‏هاي مختلف جامعه چگونه مي‏توانند در ترويج علم نقش بازي كنند، گفت: سه ويژگي براي ترويج علم وجود دارد كه عبارتند از اشتمال، جهانشمولي و گشودگي. در ويژگي اول تمام آحاد جوامع مختلف كه براي انديشه‏ها و نظرات خود سرمايه‏گذاري كرده‏اند اين حق را دارند كه از يافته‏هاي اين انديشه‏ها استفاده كنند چرا كه علم از درون جامعه شكل گرفته است.

وي افزود: جهانشمولي يعني يك انديشه در هر زمان و مكاني صادق باشد. همچنين گشودگي به اين معناست كه علم بايد در دسترس همه باشد. همگاني كردن علم، جزئي از گفتمان علمي است و همه بايد بتوانند از علم استفاده كنند و انديشه‏ها بايد در دسترس همگان باشند.

اين استاد دانشگاه تهران در ادامه با بيان اين كه در جامعه اطلاعاتي، هيچ كس بدون استفاده از اطلاعات درست، تصميم نمي‏گيرد، تصريح كرد: از فوايد ديگر ترويج علم، جلوگيري از ترويج خرافه پرستي و زمينه سازي توليد علم است. بايد نسل جوان را از طريق برنامه ريزي هاي منسجم در امر ترويج علم، به توليدکنندگان آينده علم تبديل کرد چراکه رابطه ترويج علم و توليد علم، خطي نيست بلکه يک چرخه را طي مي کند. اهميت ديگر ترويج علم، ايجاد وحدت ميان علوم مختلف است.

استاد گروه علوم کتابداري و اطلاع رساني دانشگاه تهران، تأکيد کرد: همگاني کردن و ترويج علم، جزئي از گفتمان علمي است. بايد ترويج علم صورت گيرد تا علميت به مرز مطلوب خود برسد.

وي در ادامه درخصوص اهميت و فايده ترويج علم در جامعه بيان کرد: اولين فايده آن آزاد سازي علم از دست افرادي خاص است و طبق اصل اشتمال، علم متعلق به همه افراد جامعه است.

وي در ادامه، هرم ترويج علم را شامل هم‏ترازان، دانشجويان، متخصصان رشته‏هاي ديگر، دانش‏آموزان و عامه مردم عنوان كرد و از نگارش، بازنويسي يا بازآفريني، استفاده از رسانه‏ها و فعاليتهاي ميداني و كارهاي آزمايشگاهي به عنوان راهكارهاي ترويج علم نام برد.

حري با اشاره به اختلالاتي كه ممكن است در بحث ترويج علم به وجود بيايند گفت: عدم تناسب موضوع، عدم تناسب زبان، عدم تناسب رسانه و فضاي تحكمي از جمله اين اختلالات هستند.

وي در پايان به بيان پيشنهاداتي براي ترويج علم در جامعه پرداخت و گسترش جوايز علمي، گسترش گرايشهاي آموزشي، بازنگري برنامه‏هاي درسي و سرمايه‏گذاري بلند مدت را از اين جمله دانست.

گفتني ايت، در ابتداي اين جلسه، دکتر محمد حسن زاده، مدير گروه ترويج علم مرکز تحقيقات و سياست علمي کشور نيز طي سخناني ضمن خير مقدم به استادان و حضار به اهداف فعاليت اين گروه اشاره کرد و گفت: بنيادي‌ترين هدف گروه ترويج علم مرکز بسترسازي براي ترويج علم و سياستگذاري مربوط به اين حوزه در ايران است كه با توجه به جديد و ناشناخته بودن ترويج علم و مفهوم و حدود آن در ايران، ضروري و اجتناب ناپذير مي‌نمايد. رهآورد صنعتي شدن جوامع، شکاف علمي موجود ميان دانشمندان و مردم است و با مشارکت عامه مردم در علم، همه از آن بهره مند خواهند شد.

عضو هيأت علمي گروه کتابداري و اطلاع رساني دانشگاه تربيت مدرس اضافه كرد: متوسل شدن به نظام آموزشي، نهادهاي متولي و برنامه ريزي در رسانه ها از راه هاي از بين بردن شکاف علمي ميان عامه مردم و دانشمندان است اما بايد توجه داشت که براي لايه هاي مختلف افراد جامعه بايد راهکارهاي متفاوتي را براي ترويج علم به کار برد.

سخنراني علمي دكتر حري، روز دوشنبه، سوم خراد ماه جاري با همکاري گروه ترويج علم مركز تحقيقات سياست علمي کشور و انجمن کتابداري و اطلاع رساني ايران برگزار شد.

انتهاي پيام