رودخانه كارون با عبور از ميان اهواز، اين شهر را به دو نيم تقسيم كرده و از روزگاران قديم، ساكنان شرق و غرب اين شهر براي ارتباط با يكديگر مجبور بوده‌اند از روي اين رودخانه كه زماني البته بسيار هم خروشان بوده، عبور كنند. زماني اهوازي‌ها براي عبور از روي اين رودخانه و تردد به شرق يا غرب شهر از قايق‌هايي دست‌ساز استفاده مي‌كردند و به مرور با گذشت زمان، پل‌هاي متعددي بر روي كارون ساخته شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)- منطقه خوزستان- پل، واژه آشنايي براي اهوازي‌هاست و عادت كرده‌اند طلوع و غروب خورشيد را از روي پل‌هاي شهرشان تماشا كنند. اگرچه رودخانه كارون در گذر زمان كم‌آب شده و فاضلاب‌هاي شهر هم امان اين رودخانه زيبا را بريده‌اند، ولي پل‌هاي اهواز هنوز هم كارون را محكم در آغوش گرفته‌اند و پرنده‌هاي سفيد، هنوز هم زمستان كه مي‌شود، به اين شهر مي‌آيند.

پل سياه؛ پل پيروزي

در زمان پهلوي اول، همزمان با راه‌اندازي خط راه‌آهن در كشور، پلي فلزي بر روي رودخانه كارون ساخته شد كه به دليل رنگ سياه بدنه‌ و پايه‌هايش به پل "سياه" معروف شد. اين پل براي عبور قطار از روي رودخانه ايجاد شد و در زمان ساخت، به‌نوعي شاه‌راهي حياتي محسوب مي‌شد، زيرا موجب اتصال بندر امام خميني(ره) به راه‌آهن سراسري شمال به جنوب شد.

اين پل درست در محل پل قديم اهواز (پل شادروان) ساخته شد و در سال 1308 به بهره‌برداري رسيد. اهميت پل سياه زماني بيشتر مي‌شود كه در زمان جنگ جهاني دوم مورد استفاده نيروهاي متفقين قرار گرفت و به اين ترتيب حمل نيرو، مهمات و تجهيزات مورد نياز اين نيروها از طريق اين پل انجام شد. اين پل نقش مهمي در پيروزي نيروهاي متفقين داشت و به همين دليل در آن زمان به پل "پيروزي" معروف شد.

پل سياه داراي بيش از هزار متر طول، 6 متر عرض، 52 پايه و دو مسير رفت و برگشت قطار است. حالا پس از گذشت حدود 80 سال از زمان ساخت اين پل، هنوز هم صداي بوق قطارها از روي آن شنيده مي‌شود.

پل سفيد، هلال‌ نقره‌اي شهر اهواز

اهوازي‌ها به اين هلال‌ها عادت كرده‌اند و اين پل به نماد شهر اهواز تبديل شده است. پل "بروكلين" اولين پل فلزي است كه در جهان ساخته شده و در كمتر از 50 سال از زمان ساخت آن، پايه‌هاي پل سفيد در اهواز بنا شد.

قدمت اين پل هم به زمان پهلوي اول برمي‌گردد و مطالعات اوليه ساخت آن توسط شركتي سوئدي و اداره طرق و شوارع وقت، انجام شده است. پس از آن يك مهندس آلماني به همراه همسرش طراحي و ساخت چهارمين پل معلق دنيا را در اهواز آغاز كرد.

"ميرزا علي‌خان منصور" در آن زمان وزير طرق و شوارع ايران بود و با توجه به نياز شهر اهواز به پلي بزرگ براي اتصال شرق و غرب رودخانه، وي در تاريخ 17 خرداد سال 1313 قراردادي 12 ماده‌اي با "اسكار ليندال"، نماينده شركت سوئدي "سونسكا انترپرناداكتي پولاكت(سنتاب)" منعقد كرد. ارزش اين قرارداد پنج ميليون و 708 ريال بود و بر اساس آن، شركت سوئدي موظف شد مسئوليت احداث پل كارون اهواز، امتحان زمين و تهيه نقشه‌ها را بر عهده گيرد.

اوايل مهرماه 1313 بود كه عمليات ساخت اين پل در اهواز آغاز شد و پايه‌هاي پل تا تيرماه 1314 آماده شد. اين پل داراي دو هلال بزرگ است و در آن زمان اين قطعات فلزي، در كارخانه سوئدي ساخته و به هم متصل شد و در نهايت در 18 مرداد سال 1314، نخستين قطعه فلزي پل سفيد اهواز نصب شد. مهندس آلماني كه وظيفه طراحي و ساخت پل را بر عهده داشت، پس از نصب نخستين هلال، از دنيا رفت و مدتي پس از آن، همسرش كه در اين پروژه او را همراهي مي‌كرد، كار را ادامه داد و هلال دوم پل را نصب كرد.

عمليات نصب هلال‌ها و بتن‌ريزي پل تا 12 مرداد سال 1315 به پايان رسيد. سرانجام پس از انجام ظريف‌كاري‌ها و آزمايش پل، 15 آبان‌ماه سال 1315 پل سفيد اهواز افتتاح شد. اين پل بيش از 500 متر طول و 9 متر عرض دارد. دهانه‌هاي پل 136 و 130 متر طول دارند. سه دهانه مياني هم 49 متر و دو دهانه كناري هم 12 و 20 متر طول دارند. نكته جالب درباره پل سفيد اين است كه همه قطعات فلزي اين پل توسط پيچ و مهره به هم متصل شده‌اند.

پايه‌هاي اين پل بتني است و با هدف عبور درشكه و وسايل نقليه سبك ساخته شد، ولي امروز شاهد ترافيكي سنگين بر روي اين پل هستيم. پل سفيد اهواز كه ميدان شهدا در شرق كارون را به منطقه امانيه در غرب اين رودخانه متصل مي‌كند، در سال 1378 با شماره 2493 در فهرست آثار ملي قرار گرفت.

پل سوم؛ پل ترانزيتي

ساخت اين پل در سال 1346 آغاز شد و در بهمن‌ماه سال 1349 به بهره‌برداري رسيد. با توجه به توسعه مسيرهاي زميني و جابه‌جايي بار از طريق خودروهاي سنگين در مسير بنادر جنوبي كشور به سمت شهرهاي شمالي، اين خودروها مجبور به عبور از شهر اهواز بودند و با حضور در اهواز، به رودخانه كارون برخورد مي‌كردند. با احداث پل سوم اهواز، اين پل به مسير اصلي تردد خودروهاي سنگين تبديل شد و سال‌ها خودروهايي كه از سمت بندر امام خميني (ره) و بندر ماهشهر قصد تردد به شهرهاي شمالي كشور را داشتند از روي اين پل كم‌عرض عبور مي‌كردند.

پل سوم اهواز ميدان "پنج‌نخل" را به شمال كيان‌پارس و مسير خروجي شهر اهواز به سمت انديمشك متصل مي‌كند. حدود سه سال پيش جاده كمربندي شهر اهواز ايجاد شد و به اين ترتيب مسير خودروهاي ترانزيتي به سمت اين جاده منحرف شد و تا حدودي بار ترافيكي پل سوم كاهش يافت، با اين وجود پل سوم اين‌ روزها هم بار سنگيني را تحمل مي‌كند و شاهد ترافيك صبحگاهي بر روي اين پل هستيم.

حدود دو سال پيش بود كه مسئولان وقت شهرداري منطقه 3 اهواز درباره لزوم ترميم پايه‌هاي پل سوم هشدار دادند و اعلام كردند كه با توجه به اين‌كه سال‌هاي طولاني خودروهاي سنگين از روي اين پل عبور كرده‌اند، پايه‌هاي آن آسيب ديده و لازم است، ترميم شوند. طول اين پل 496 متر و عرض آن 14 متر است.

پل چهارم؛ پل نادري

پس از احداث پل سوم در شمالي‌ترين قسمت شهر اهواز، لزوم ايجاد پلي براي اتصال شرق و غرب اهواز در محدوده مركزي شهر احساس شد و به اين ترتيب عمليات ساخت پل چهارم (پل نادري) آغاز شد. اين پل در سال 1354 به بهره‌برداري رسيد و به اين ترتيب ميدان سه‌گوش در منطقه امانيه، به خيابان نادري در مركز شهر متصل شد.

اگرچه طراحي اين پل بسيار ساده است، ولي نقش بسياري در تردد خودروها در مركز شهر دارد. پل چهارم تا پيش از انسداد مركز شهر به دليل ساخت ايستگاه مترو به مكاني براي راهپيمايي‌ در مناسبت‌هاي مختلف تبديل شده بود و با عبور جمعيت از روي اين پل، صحنه‌هايي زيبا ايجاد مي‌شد. طول اين پل 576 متر و عرض آن بيش از 16 متر است.

پل پنجم؛ پل دانشگاه

سال‌هاي مياني دهه 70 بود كه احساس شد حجم تردد بر روي پل چهارم اهواز بسيار افزايش يافته و شهرونداني كه در مناطق جنوبي شهر، مانند گلستان و محدوده دانشگاه شهيد چمران ساكن هستند، براي تردد به مركز شهر راهي به غير از عبور از روز پل چهارم نداشتند، به اين ترتيب طراحي پل پنجم آغاز شد.

اين پل در سال 1375 افتتاح شد و ميدان دانشگاه شهيد چمران را به ميدان جمهوري متصل كرد. پل پنجم اهواز به صورت دو پل در كنار هم ساخته شده و داراي 480 متر طول و 30 متر عرض است. يك خط لوله آب شهري هم از وسط اين پل عبور كرده است. در حال حاضر تردد از مناطق گلستان، پرديس و محدوده دانشگاه شهيد چمران به سمت مركز شهر از طريق اين پل انجام مي‌شود.

پل ششم؛ پل فولاد

اين پل در جنوبي‌ترين نقطه شهر اهواز ايجاد شده و منطقه "كوت‌عبدالل"ه در غرب كارون را به روستاي "چنيبيه" در شرق متصل مي‌كند. اين پل به پل فولاد معروف است، زيرا مسير تردد خودروهاي حامل شمش‌هاي فولادي ميان دو كارخانه فولاد خوزستان و نورد لوله را كوتاهتر كرده است. پيش از ساخت اين پل، خودروهايي كه ميان اين دو كارخانه در تردد بودند بايد مسيري 35 كيلومتري را طي مي‌كردند، ولي با ايجاد پل ششم، اين مسير به 14 كيلومتر كاهش يافت. اين پل 400 متر طول و 20 متر عرض دارد و و عمليات ساخت آن در خرداد 83 آغاز و در شهريور 86 به پايان رسيد.

پل هفتم؛ پل گفت‌وگوي تمدن‌ها

ساخت اين پل از سال 1375 آغاز شد و در بهمن‌ماه سال 77 به بهره‌برداري رسيد. اين پل هم نقش مهمي در انتقال ترافيك در دو قسمت شرق و غرب كارون دارد و اتوبان آيت‌الله بهبهاني در شرق را به چهارراه توحيد در غرب متصل مي‌كند.

پل هفتم داراي قوسي زيبا است و با توجه به اين‌كه منطقه كيان‌پارس را به بافت قديم شهر متصل مي‌كند، به پل گفت‌وگوي تمدن‌ها معروف شده است. اين پل به تازگي از سوي شهرداري اهواز نورپردازي شده و بزرگترين آبشار مصنوعي كشور در دو طرف آن ايجاد شده است. اين پل 490 متر طول و 16 متر عرض دارد.

پل هشتم؛ پل كابلي

با هدف تسهيل تردد خودروها و اتصال مناطق امانيه و مركز شهر، طراحي و عمليات اجرايي پل هشتم از سال 85 آغاز شد. طراحي اين پل متفاوت از ديگر پل‌هاي كارون است و به صورت كابلي و بدون پايه در حال ساخت است.

اين پل 643 متر طول و 13 متر عرض دارد و قرار است در چهار مسير (دو مسير رفت و دو مسير برگشت) ساخته شود. اين پل دو پايه بزرگ دارد و عرشه پل توسط كابل به اين پايه‌ها متصل شده‌اند. پل هشتم پس از ساخت، منطقه امانيه را به خيابان "زند" در مركز شهر متصل مي‌كند.

پروژه ساخت پل هشتم تاكنون بيش از 90 درصد پيشرفت داشته و قرار است در نيمه آبان‌ماه با حضور رئيس جمهور به بهره‌برداري برسد.

پل نهم؛ شمالي‌ترين پل اهواز

با هدف كاهش بار ترافيكي پل سوم، طراحي پل نهم در سال گذشته انجام و عمليات اجرايي ساخت اين پل هم از ابتداي سال جاري در شمالي‌ترين قسمت شهر اهواز، جنب پل سوم آغاز شد. گفته مي‌شود اين پل در كمتر از دو سال ساخته مي‌شود و با احداث آن، خودروهايي كه از مناطق شمالي شهر، مانند كوي ملت و زيتون قصد تردد به كيان‌پارس را دارند، به جاي پل سوم مي‌توانند از پل نهم استفاده كنند.

بلوارهاي ساحلي كه در سال‌هاي گذشته در شرق و غرب كارون ايجاد شده‌اند، ارتباط پل‌هاي شهر با يكديگر را افزايش داده و همين موضوع موجب روان‌ شدن ترافيك شهر شده است.

شهرداري اهواز هم از ابتداي سال جاري نورپردازي اين پل‌ها را آغاز كرده و پل "سفيد"، به عنوان اولين پل روشن شد. پس از آن پل هفتم به شكلي زيبا نورپردازي شد و بر اساس اعلام سازمان زيباسازي شهرداري اهواز؛ تا پايان سال جاري سه پل ديگر نورپردازي مي‌شوند.

وجود پل‌هاي متعدد در شهر ظرفيت مناسبي است كه مي‌توان با استفاده صحيح از آن زيبايي شهر اهواز را افزايش داد؛ به اين اميد كه كارون زيبا هم تا هميشه زير اين پل‌ها جاري باشد.

انتهاي پيام

                                                            گزارش از محمدامين صالحي‌نژاد، خبرنگار ايسناي خوزستان