به گزارش ایسنا، شش خیابان منتهی به میدان امام خمینی(ره) شهر همدان به صورت پازل‌هایی از یک چیدمان شهری هستند که پس از تکمیل پیاده‌راه‌سازی، یکدیگر را کامل و کارکرد مناسب خود را نمایان می کنند.

فضای پیاده‌راه‌ها، میعادگاه اجتماعی است که مردم را با بافت شهری آشتی می‌دهد تا از خودروهای خود پیاده شوند و ادبیات معاشرت را بیشتر رعایت کنند.

بدین منظور خبرگزاری ایسنا میزگرد ارزیابی و عملکرد پیاده‌راه‌سازی در بافت قدیمی شهر همدان را مورد واکاوی قرار داد تا بهتر در جریان چند و چون این پروژه قرار گیریم.

رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره‌کل راه و شهرسازی استان همدان در این میزگرد با بیان اینکه تا کنون برنامه‌ریزی‌های شهری براساس خودروها و ترافیک ویژه آنها صورت گرفته است، گفت: با اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی در بافت‌های قدیمی شهر همدان، اداره راه و شهرسازی استارت مشاوره فرهنگی پیش از تعریض معابر را آغاز کرده است و براساس دیدگاه‌ها و کارکردهای اجتماعی، اقدام به انجام پروژه‌ها می‌کند.

محمدرضا قرائی رسانه‌ها را در تبلیغ پروژه بزرگ شهری پیاده‌راه‌سازی خیابان بوعلی کم‌کار اعلام کرد و افزود: شاید رسانه‌ها به علت ترس از نتایج و پیامدهای آن، موضوع اجرای طرح پیاده‌راه بوعلی را زیاد برجسته نکردند.

وی از ورود کارکردهای جدید به این ناحیه از شهر خبر داد و افزود: به‌زودی به صورت خودبه‌خود کارکردها و کسب و کارهایی از این خیابان خارج می‌شوند و کسب و کارهای جدیدی به آن راه می‌یابندکه این روند نیز نیاز به تبلیغ و تقویت دارد.

قرائی با یادی از مهندس مرحوم محمد قهوه‌ای، معماری همدانی گفت: با اجرایی شدن این طرح روح مهندسانی که از ابتدای تصویب آن مشتاق اجرا شدن طرح پیاده‌راه‌سازی بودند و امروز نیستند تا آن را مشاهده کنند نیز شاد شده است البته قرار است در تمامی شهرستان‌های استان طرح پیاده‌راه‌سازی پیاده شود.

وی با اشاره به دهه‌های 40 که محله‌های تاریخی و فضاهای سبز بسیاری در شهر همدان با عنوان «چمن» وجود داشت، اظهار کرد: 50 سال پیش حدود 85 چمن در همدان داشتیم که امروزه به 22 محله نیمه‌جان رسیده که نیاز است با مطالعه و بررسی و با توجه به سیاست‌های بازآفرینی چنین محلاتی احیا شوند.

رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره‌کل راه و شهرسازی استان همدان با معرفی فرهنگسرای پرواز و ولایت به عنوان دو پروژه که هزینه زیادی صرف احیا و بازسازی آنها شده است، گفت: این اقدامات نیز از نگاه و توجه رسانه‌ها دور مانده و برای بهره‌وری از این اماکن تبلیغ مناسبی صورت نگرفته است.

وی رویکرد اصلی استان را گردشگری دانست و تصریح کرد: باید معایب و موانع موجود در زمینه توریسم این استان برداشته شود و امروز که تمام دغدغه‌های موجود بر سر راه اجرای پروژه پیاده‌راه‌سازی بوعلی از بین رفته، به زیباسازی این ناحیه بپردازیم و با اجرای جشن‌های مذهبی و سایر برنامه‌های فرهنگی، کارکردهای اجتماعی مناسب این‌گونه اماکن را برای مردم نمایان کنیم. 

قرائی به بیان برنامه‌ریزی‌های شهری پرداخت و عنوان کرد: تا کنون برنامه‌ریزی‌های شهری براساس خودروها و ترافیک ویژه آنها بوده که با اجرای این طرح اداره راه و شهرسازی استارت مشاوره برای دیدن فضاهای که در دست تعریض است را براساس دیدگاه‌های اجتماعی و فرهنگی و توجه به بافت‌های تاریخی آغاز کرده است.

مدیر مطالعات معاونت شهرسازی و معماری شهرداری همدان نیز یکی از عوامل اولیه پروژه پیاده‌راه‌سازی را بسترسازی و فرهنگ‌سازی عنوان و اظهار کرد: رفع نقص‌ها موجب کاهش مخالفت‌ها در زمان اجرای پروژه می‌شود و بسترسازی در مرحله بهره‌برداری نیز همچنان مورد نیاز است.

اسماعیل یوسفی با بیان اینکه هیچ یک از خیابان‌هایی که در شهرهای تبریز، تهران و رشت به پیاده‌راه تبدیل شده است، شرایط خیابان بوعلی همدان را ندارند، اعلام کرد: خیابان بوعلی شرایط بسیار مناسبی برای تبدیل شدن به پیاده‌راه دارد و طرح پیاده‌راه‌سازی این خیابان یکی از پروژه‌هایی است که دقیقا براساس اسناد فرادستی و مصوبات 18 سال قبل اجرا شده است.

وی همچنین عملکرد شهرداری در اجرای این پروژه را موفق ارزیابی کرد و گفت: شهرداری همدان پس از سال‌ها تابوی پیاده‌راه‌سازی در خیابان‌های منتهی به میدان مرکزی شهر را شکست و این اتفاق مبارکی است.

مدیر مطالعات معاونت شهرسازی و معماری شهرداری همدان با اشاره به اینکه شهرداری با برعهده گرفتن تمام جوانب، اجرای این پروژه را آغاز کرد، یادآور شد: حال باید کارشناسان شهری را به میدان آورد و مراحل مطالعاتی این طرح که یک‌طرفه بوده و به اجرا رسیده، با مدیریت صحیح کارکرد آن هدایت شود.

یوسفی طرح پیاده‌راه‌سازی بوعلی را انعطاف‌پذیر خواند و تأکید کرد: در اجرای اختلاف سطح‌ها و کاربرد معابر تنها از تغییر مصالح استفاده شده و موارد تردد خودروها نیز در موارد اضطرار دیده شده است.

وی با بیان اینکه شش خیابان منتهی به میدان امام(ره) شهر همدان به صورت پازل‌هایی از یک چیدمان شهری هستند، تصریح کرد: پس از تکمیل این پازل و تبدیل هر شش خیابان به پیاده‌راه، در حالت تکمیل‌شده یکدیگر را کامل می‌کنند و کارکرد مناسب آن به مراتب نمایان می‌شود.

وی مردم را انعطاف‌پذیر دانست و گفت: نکته‌ای که زیاد به آن توجه نمی‌شود، این است که مردم همدان با هر تغییر خوبی خود را سازگار می‌کنند و اگر خود را دخیل در کارها و پدیده‌های شهری بدانند، مشارکت می‌کنند.

یکی از معماران همدانی نیز در زمینه تبدیل شدن پیاده‌راه بوعلی به اکباتانی دیگر هشدار داد و گفت: احیا را به عنوان مدیریت تغییرات باید همواره مدنظر داشت.

حامد بهادر ادامه داد: ترافیک و تردد کوچه‌های اطراف این پیاده‌راه را باید به صورت دوره‌ای مورد ارزیابی و کنترل قرار داد و از نظر امنیت و فرهنگ کاربری در برنامه‌های منظم پیگیری کرد.

مدیر بافت‌های تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان نیز در سخنانی با بیان مصداق‌های پیاده‌راه‌سازی در سایر شهرهای کشور، اظهار کرد: در شهر تبریز پس از گذشت سه سال از اجرای طرح، پیاده‌راه توانست نقش خود را در ارتقای اقتصادی نشان دهد و به دنبال آن پیاده‌راه‌های کوچه مروی و خیابان 15 خرداد تهران نیز اجرا شد.

بهرام توتونچی فضای پیاده‌راه‌ها را به عنوان میعادگاه اجتماعی معرفی کرد و گفت: اینگونه فضاها می‌تواند مردم را با بافت شهری آشتی دهد چرا که وقتی مردم از خودروی خود پیاده می‌شوند، ادبیات اجتماعی را بیشتر رعایت می‌کنند.

وی آغاز شکل‌گیری پیاده‌راه‌های شهری را از سال 1930 در آمریکا دانست و افزود: در کشورهای پیشرفته چندین خیابان به پیاده‌راه تبدیل شده و در برخی کشورها نیز روزهای خاصی را به عنوان روز بدون خودرو اعلام می‌کنند تا مردم در آن روز پیاده در خیابان‌ها تردد کنند.

مدیر بافت‌های تاریخی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان با اشاره به سکوتی که به علت عدم تردد خودروها در خیابان بوعلی ایجاد شده است، بیان کرد: بسیاری از کسبه ساکن این خیابان از نبود صداهای مزاحم خودروها در مقابل فروشگاه‌های خود و افزایش میزان بازدید مشتریان از مغازه‌ها، اعلام رضایتمندی می‌کنند.

توتونچی همدان را جزء 5 شهر تاریخی ایران اعلام کرد و یادآور شد: با توجه به اینکه همدان پنجمین شهر تاریخی کشور است، محور فرهنگی و تاریخی آن معنای عینی به هویت آن می‌دهد.

وی با بیان اینکه میدان امام(ره) در وسط شهر، بافت تاریخی شهر همدان را به شش قطعه تقسیم کرده است، اظهار کرد: در واقع هر یک از 6 خیابان منتهی به میدان امام(ره)، بیش از 2 هکتار از بافت شهری را نابود کرده است.

وی همچنین به عدم تمرکز در رینگ اول میدان امام(ره) اشاره کرد و گفت: این موضوع باید با ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز اجرایی شود تا از بروز مشکلات متعدد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی برای مردم جلوگیری شود.

توتونچی نیاز شهرنشینان به پیاده‌روی در محیط‌های درون‌شهری را بیان کرد و افزود: برای این منظور باید به عرض معبری که به پیاده‌راه‌سازی تعلق می‌گیرد، توجه ویژه داشت چرا که فضای مناسب عموم مردم را به گذراندن اوقات خود به پیاده‌روی در این مسیرها ترغیب خواهد کرد تا برای انجام کارها و خریدهای خود کمتر از خودروهای شخصی برای تردد در مسیرهای نزدیک استفاده کنند.

مدرس دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی‌سینا نیز پیاده‌راه‌ها را پاسخی به نیاز افراد به پیاده‌روی و تحرک و تفریح در زندگی ماشینی عنوان کرد و گفت: روابط اجتماعی انسان‌ها بر پایه ارتباطات اجتماعی آنان با یکدیگر است که پیاده‌راه‌ها نقش بازنگری در روابط اجتماعی را بر عهده دارند.

محمدرضا عراقچیان پیاده‌راه‌ها را موضوع جدیدی که در دنیا ایجاد شده است، معرفی کرد و افزود: این پدیده تأثیر مستقیمی بر مسائل اجتماعی و درونی افراد جامعه دارد و محلی برای ایجاد رفتارهای اجتماعی در میان افراد است.

وی با اشاره به اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی در همدان بیان کرد: این طرح همواره در شوراهای دوره‌های پیشین شهر مطرح می‌شد ام اجرایی نشده بود.

وی اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی در خیابان بوعلی را موجب نفع اقتصادی برای کسبه ساکن در این محل دانست و عنوان کرد: این طرح به همت شهرداری اجرا شده و حال نوبت سایر ارگان‌های مرتبط با حوزه فرهنگ و رسانه است تا با پرداختن به جنبه‌های مثبت و فرصت‌های فرهنگی و اقتصادی موجود در این طرح، مردم را در مشارکت و بهره‌برداری مناسب از آن تشویق کنند.

این مدرس دانشگاه شهر را موجودی پویا و دینامیک خواند و تصریح کرد: مدیریت شهری در اکثر مواقع باید از پایین به بالا باشد تا مردم خود بتوانند مشکلات و معایب هر پروژه را لمس کنند و نسبت به آن واکنش نشان داده و یا خود را با تغییرات تطبیق دهند.

عراقچیان وجود سازمان مدیریتی واحد برای کنترل و هدایت مسائل مربوط به پیاده‌راه بوعلی را لازم دانست و تأکید کرد: نباید انجام همه امور را از شهرداری توقع داشته باشیم چرا که سازمانی به منظور مدیریت سیستم این پیاده‌راه مورد نیاز است تا فضای پیاده‌راه را هدایت و کنترل کند.

وی هدف اصلی ایجاد پیاده‌راه بوعلی را تجدید روابط اجتماعی اعلام کرد و گفت: اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری و آئینی مانند تعزیه‌خوانی و تئاتر خیابانی در این فضا می‌تواند محلی مناسب برای تعاملات اجتماعی پدید آورد.

وی همچنین وجود دستفروشان دور میدان امام(ره) و خیابان بوعلی را به عنوان فرصتی که باید مدیریت شوند معرفی کرد و افزود: پیاده‌راه بوعلی می‌تواند به صورت بازارچه‌ای 24 ساعته درآید که در هر ساعتی از شبانه روز شهروندان بتوانند با تردد و پیاده‌روی در این مسیر، مایحتاج خود را تهیه کنند و پیاده‌راه بوعلی با این ویژگی بتواند شهرتی فرااستانی بیابد و به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر معرفی شود.

عراقچیان تصمیم‌گیری مردم را آرام توصیف کرد و افزود: مشاغل و کارکردهایی که مناسب این محل است، به آرامی توسط مردم و کسبه ساکن در این فضا شناسایی و ایجاد می‌شود و فقط نیاز است این روند توسط نهادی مورد هدایت و کنترل قرار گیرد.

وی همچنین تأکید کرد: به منظور ادامه روند پیاده‌راه‌سازی در بافت قدیمی میدان امام(ره) و رینگ اول آن، تشکیل ستاد ارزیابی و پایش و رصد فرهنگی اجتماعی و اقتصادی مورد نیاز است.

مدیرگروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان نیز در مورد روحیات مردم همدان بیان کرد: یکی از علل عدم رضایت اجتماعی مردم، لذت نبردن از بودن در محل‌هایی است که در آن زندگی می‌کنند.

سیدجلیل موسوی وجود روابط اجتماعی بین افراد جامعه را موجب لذت بردن آنها از بودن در محل زندگی خود بیان کرد و گفت: حضور مردم در خیابان بوعلی نشان از وجود یک خیابان فرهنگی و اجتماعی است که این حضور اجتماعی، افزایش قیمت کالاهای موجود در مغازه‌های خیابان بوعلی را در پی داشته است.

وی ادامه داد: این موضوع نشان می‌دهد در پی اجرای این طرح برای کسبه و ساکنان این محل سود اقتصادی ایجاد شده و پیاده‌راه‌سازی بوعلی نخستین تصمیم جسورانه و درستی است که در همدان اجرا شده است.

وی ارتباط بوم همدان با رسانه را ضعیف ارزیابی کرد و گفت: کنترل بار ترافیکی وارده بر مرکز شهر همدان و مواردی چون حریم ارتفاعی میادین، حفظ بافت‌های تاریخی و المان‌های شهری مانند آرامگاه بوعلی‌سینا باید رعایت شود.

مدیرگروه معماری دانشگاه آزاد همدان اشکال شهرهای تک مرکزی را عنوان کرد و افزود: اینگونه شهرها فقط جوابگوی 500 هزار نفر جمعیت شهری است و شهر تک مرکزی با بیش از این تعداد دچار تغییر شکل و معضلات فرهنگی و اجتماعی متعدد خواهد شد.

موسوی لزوم ایجاد پیاده‌راه در مناطقی به صورت محلی را بیان کرد و ادامه داد: اگر در محل‌هایی چون شهرک بهشتی، استادان و شهرک فرهنگیان، پیاده‌راه ایجاد شود از دفرمه شدن بافت شهر جلوگیری می‌شود و در این زمینه باید کنترل‌ها به صورت هدایتگری و بدون اعمال فشار صورت گیرد.

وی در ادامه شهر را موجود زنده‌ای دانست که به منظور جلوگیری از فشار آمدن به بخش‌های متعدد آن، باید تدابیر درست و برنامه‌ریزی شده‌ای اندیشید و خاطرنشان کرد: به طور مثال اگر حمل و نقل عمومی شهر براساس سیستم زمان‌بندی شده‌ای برنامه‌ریزی شود، افراد کمتر از خودروهای شخصی استفاده می‌کنند.

این مدرس دانشگاه کارکردهای ثانویه پیاده‌راه را با بیان داستان کوتاهی توضیح داد و گفت: در یکی از مناطق کشاورزی کشور هندوستان مارهای کبرا کشاورزان را نیش می‌زدند و باعث از رونق افتادن کشاورزی در آن ناحیه شده بودند که دولت برای گرفتن مارها و تحویل آنها به مسئولان، جایزه تعیین می‌کند و همین امر موجب رونق دوباره کشاورزی در آن ناحیه می‌شود اما پس از مدتی باز هم کشاورزی کساد می‌شود و وقتی علت را می‌یابند مشخص می‌شود اهالی به جای کشاورزی به پرورش مارهای کبرا برای دریافت جایزه می‌پردازند.

موسوی با بیان این مطلب افزود: برنامه‌ریزی‌هایی که صورت می‌گیرد باید به خاطر کارکردهای ثانویه مورد ارزیابی و کنترل مستمر قرار گیرد و حمایت‌هایی که به هر علت لحاظ می‌شود، برای دست‌فروشان و کسبه به صورت کنترل شده و هدفمند هدایت شود.

یکی از کارشناسان معماری و شهرسازی همدان نیز در سخنانی مردم همدان را در برخورد با مسائل مختلف بسیار محافظه‌کار معرفی کرد و گفت: داشتن حس نوستالژیک در همدان موجب شده که جوانان و حتی مسن‌ترها به بازدید و قدم زدن در خیابان بوعلی بپردازند.

بهرنگ مجیدی اجرای طرح‌های پیاده‌راه را بدون انجام مطالعات دقیق و کارشناسانه اجتماعی و بدون درنظر گرفتن حقوق متصور برای شهروندان نادرست اعلام کرد و افزود: در مرکزیت شهر همدان به فضاهای سبز شهری نیاز داریم و عملکرد خیابان‌هایی که به پیاده‌راه تبدیل می‌شوند، مهم و حساس است.

وی افزایش بار ترافیکی و درآمدزایی شهرداری از اجرای طرح پیاده‌راه را بیان کرد و ادامه داد: یکی از مشکل‌دارترین مناطق تهران همان کوچه‌های باریک و جرم‌خیز اطراف پیاده‌راه 15 خرداد و مروی است که به سبب عدم تردد خودرو و تبدیل شدن به انبارها و پستوهای مغازه‌ها به این شکل درآمده و باید از تبدیل شدن کوچه‌های اطراف خیابان بوعلی به این سرنوشت جلوگیری شود.

وی با بیان اینکه مجسمه‌ها و المان‌سازی شهری در همدان کم است، تأکید کرد: هزینه حمل و نقل عمومی در شهر همدان بسیار گران بوده و تعداد وسایط نقلیه حمل و نقل عمومی نسبت به فضای موجود آن بسیار زیاد است.

تهیه از: حدیث علیمحمدی، خبرنگار ایسنا