دکتر محمد مصدق
-
/دروازه تاریخ/
فرجام نماینده‌ای که «نخست‌وزیر» شد
اولین نخست‌وزیر مردمی رژیم پهلوی که زمینه تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران و قانون خلع ید از شرکت نفت انگلیس و ایران را در شانزدهمین دوره مجلس شورای ملی به وجود آورد، با رای موافق ۹۹ نماینده از ۱۰۲ نماینده حاضر در جلسه مجلس به عنوان هجدهمین نخست‌وزیر رژیم پهلوی انتخاب شد.
-
نفت پُرماجرا و مردم اصفهان
ملی‌شدن نفت ایران در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ خورشیدی، اوضاع دولت وقت در حوزۀ اقتصاد بحرانی و ادارۀ کشور را سخت کرد. دولت اوراق قرضه چاپ کرد؛ اوراق قرضه‌ای که موردتوجه و حمایت مردم اصفهان نیز قرار گرفت.
-
۱۶ بهمن؛ سالگرد آن اولین دولت
امام خمینی در مراسم تنفیذ نخست وزیر دولت موقت بیان کردند: «چون جناب آقای مهندس مهدی بازرگان را سال‌های طولانی است از نزدیک می‌شناسم و یک مردی است صالح، متدین، عقیده‌مند به دیانت و امین و ملی و بدون گرایش به یک شیئی که برخلاف مقررات شرعی است، من ایشان را معرفی می‌کنم که ایشان رئیس دولت باشند.»
-
«آقای نخست وزیر» به خانه‌ها رسید
بخش «سینمای دیگر» یکی از پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی با مستند «آقای نخست وزیر» به‌روز می‌شود.
-
/۷۰ سال پس از ۲۸ مرداد/
وقتی کشور به پرتگاه کودتا رسید
۷۲ سال پیش و پس از شروع دولت مصدق، با به فروش نرسیدن نفت، صادرات کشور به نازلترین سطح ممکن رسید. ارتباطات با کشورهای دیگر کم و کمتر و اقتصاد عملا فلج شد. مردم به تنگ آمدند و دیگر قادر به تحمل چنین وضعیتی نبودند و سیاستمداران و سران نیز چند دسته شدند.
-
در پیامی به مناسبت سالگرد کودتای ۲۸ مرداد
کنعانی: حمایت از دیکتاتورها از عناصر تکرار شونده سیاست‌های آمریکا و انگلیس است
سخنگوی وزارت امورخارجه با اشاره به کودتای ۲۸ مرداد، حمایت از دیکتاتورها را از عناصر تکرار شونده سیاست‌های آمریکا و انگلیس دانست.
-
/دروازه تاریخ/
فرجام کودتای شانسی
یکه‌تازی و چپاول نفت و گاز ایران توسط انگلیسی‌ها طی بیش از چهار دهه دلسوزان و وطن‌پرستان ایران در دو قشر ملی و مذهبی را حول محور آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی در کنار هم چنان متحد کرد که هر دو جریان همچون دو تیغه قیچی دست سیاستمداران استعمارگر انگلیس را از منابع خدادادی نفت و گاز ایران بریدند، اما مزدوران انگلیس در دیوان و دربار پهلوی با سوءاستفاده از اختلافات رهبران وطن‌پرست با بی‌رحمی تمام مجری کودتای سیاه و ننگین ۲۸ مرداد شدند.
-
/دروازه تاریخ/
راز خانه سدان
چهار ماه بعد از مشارکت نیروهای ملی و مذهبی در زمستان ۱۳۲۹ و به سرانجام رسیدن طرح ملی شدن صنعت نفت ایران، رازی عجیب توسط کارکنان شرکت ملی نفت ایران برملا شد. رازی که جاسوسی ۴۳ ساله انگلیسی‌ها در پوشش اداره انتشارات شرکت نفت انگلیس و ایران را بر همگان افشا کرد.
-
/دروازه تاریخ/
چگونه یک اشغالگر از ایران اخراج شد؟
حضور کارشناسان آلمانی در ایران بهانه به دست متفقین داد تا با تهاجم گسترده زمینی و هوایی و دریایی، جنوب و شمال ایران را در هم بکوبند و با عزل و اخراج رضا شاه از سلطنت به قیمت قتل و غارت مردم از ایران پل پیروزی بسازند تا بر دشمن نازیِ خود و دول متحد غلبه کنند.
-
/دروازه تاریخ/
فرجام رییس کل شهربانیِ عصر پهلوی
سرتیپ محمود افشارطوس طی دو ماه مسوولیت در کسوت رییس کل شهربانی کشور در دوره نخست‌وزیری دکتر محمد مصدق با شناسایی شبکه جاسوسان آمریکایی و انگلیسی در بدنه ستاد ارتش پهلوی به دستور نخست‌وزیر جمعی از امرا و افسران ارشد ارتش را بازنشسته کرد و با این کار، خود را دشمن دربار پهلوی و حامیان انگلیسی و آمریکایش کرد و بهای کارش را با ربوده شدن و گرفته شدن جانش داد.
-
به انگیزه ۲۹ اسفند ماه سالروز ملی شدن صنعت نفت
وقتی دکتر مصدق سوژه هنرمندان شد
برای هر ایرانی هنردوستی نام دکتر محمد مصدق نامی است قابل احترام. نامی که با روز ۲۹ اسفند ماه و سالروز ملی شدن صنعت نفت پیوندی ناگسستنی دارد.
-
ناشنیده‌ها از جزئیات ملی شدن صنعت نفت
ابتکار نماینده قوچان درباره موضوع ملی شدن صنعت نفت، خشم مردم از جنایات و رفتارهای نژاد پرستانه انگلیسی ها در مناطق نفت خیز و... از جمله نکات قابل تامل در روند این پیروزی ملی است
-
ضارب حاج‌علی رزم‌آرا کیست؟
رزم‌آرا، نخست‌وزیر دست‌نشانده امپراتوری بریتانیا با حکم محمدرضا پهلوی نخست‌وزیر ایران شد و از ابتدا بر ضد منافع ملی و مخالفت با دربار پهلوی رفتار کرد که البته بهای آن را با جانش داد. خلیل طهماسبی در صحن مسجد شاه تهران دستگیر و هفت‌تیرش توسط ژاندارم‌ها ضبط شد، فداییان اسلام مسوولیت اعدام انقلابی رزم‌آرا را پذیرفت، آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی این اقدام را ستود و مجلس شورای ملی آزادی خلیل طهماسبی را تصویب کرد.
-
«ساواک» فرزند نامشروع پهلوی
مقامات سیاسی و اطلاعاتی آمریکا، انگلیس و اسراییل برای جلوگیری از تکرار تجربه ورود دکتر محمد مصدق و جریان آزادی‌خواهی به ساختار قدرت در ایران و تسلط همیشگی‌شان بر منابع نفت و گاز ایران، نیازمند سازمانی اطلاعاتی برای شناسایی مخالفان و سرکوب آنان در نطفه بودند و بهترین گزینه برای‌شان تاسیس ساواک بود. با همفکری سیا و موساد و همراهی امرا و فرماندهان نظامی دربار پهلوی، دستگاه شناسایی و خنثی‌سازی افراد و جریان‌های مبارز و آزادی‌خواه شکل گرفت و جان‌نثاران محمدرضا شاه هرچه در چنته داشتند بر سر مخالفان و منتقدان رژیم آوردند.
-
رؤیای متلاشی شده
بالاخره شاهِ بازیچه در دست سیاستمداران سیاسِ انگلیس و آمریکایی در سی و هفتمین سال نشستنش بر تخت پادشاهی حسرتِ استمرار یکه‌تازی بر ایران را چشید و این، بهترین و شیرین‌ترین لذتی بود که در تمام بیش از ۱۵ سال مبارزه رهبر نهضت اسلامی بر جان مردم نشست.
-
مبتکر پخش زنده مذاکرات مجلس کیست؟
در سپهر سیاسی ایران نام دکتر محمد مصدق بیشتر به عنوان قهرمان مبارزه با دولت استعمارگر انگلیس و ملی کننده صنعت نفت کشورمان شهرت دارد اما آیا می‌دانستید اعتقاد او به اطلاع عموم مردم از مذاکرات مقامات سیاسی کشور موجب پخش مذاکرات زنده و مستقیم مجلس شورای ملی از رادیو سراسری برای اولین بار در تاریخ نظام پارلمانی ایران شد، اتفاقی که تا امروز ادامه یافته است؟
-
مورخی که به‌خاطر مصدق از مدرسه اخراج شد
دانش‌آموزی که به‌خاطر عقاید مصدقی‌اش از مدرسه اخراج شد، ناصر تکمیل همایون بود که یک‌بار در ۱۶، ۱۷ سالگی به زندان افتاد و نگران بود که ایران ویران شود.
-
«مظفر» بر قلاب عقاب سر سفید
از ۲۷ سالگی خدمات بی‌شماری برای امپراتوری انگلیس و سیاستمداران آمریکایی و دربار محمدرضا پهلوی انجام داد، حتی کودتای سیاسی - نظامی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و ساقط کردن دولت محمد مصدق را عروسک‌گردانی کرد و نظام حزبی متکی بر حزب توده و کمونیست‌های شوروی در ایران را با همه سختی‌هایش به زیر کشید و احزاب انگلیسی و آمریکایی‌ها را میدان‌دار حوادث دهه‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۵۰ ایران کرد و قانون ملی شدن صنعت نفت ایران را به محاق برد؛ اما به دلیل انواع زیگزاگ‌های سیاسی و بی‌وفایی‌اش به اصول مانع از اعتماد روباه پیر و عقاب سر سفید و دربار پهلوی شد.
-
برای شصت و هشتمین سالگرد اعدام حسین فاطمی
روزنامه‌نگار محبوب مصدق که اعدام شد
بارزترین نکته زندگی او دوستی نزدیکش با محمد مصدق بود؛ به طوری که مصدق او را پسر سومش خوانده و حتی اظهار کرده بود که پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت را نخستین بار او مطرح کرده است. حسین فاطمی، روزنامه‌نگاری که زندگی‌اش را با سیاست گره زده بود، در چنین روزی با حکم محمدرضا شاه پهلوی، اعدام شد.
-
توطئه قتل نخست‌وزیر و دادگاه نظامی دکتر مصدق
به دنبال لو رفتن نقشه ترور دکتر محمد مصدق توسط تیمسار محمود افشارطوس رییس کل شهربانی کشور در نهم اسفند ۱۳۳۱، عملیات آجاکس با مشارکت سرویس‌های جاسوسی آمریکا و انگلیس و همراهی پهلویِ پسر و اُمرای بازنشسته ارتش به اجرا درآمد و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به ثمر نشست و نخست‌وزیر و دادستان وقت ارتش و تیم سیاسی و نظامی نخست‌وزیر، دستگیر، محاکمه و راهی زندان شدند.
-
کاری که عمه احمد شاه با قاجاریه کرد
اطلاع دقیق این شاهدخت قجری از وضعیت سلسله قاجاریه و روحیات نوه برادرزاده‌اش محمدعلی شاه، موجب شد او نقش مراقب و نجات دهنده خاندان قاجار از دست رضا پهلوی را بر عهده بگیرد تا ایل قاجار را از هر آسیب و گزندی از ناحیه خاندان پهلوی در امان نگهدارد.
-
چرا تحکیم وحدت متلاشی شد؟
شاید درست یا غلط، متلاشی شدن شیرازه جنبش دانشجویی و رنگ باختن دانشجویان اصلاح‌طلب از فعالیتهای سیاسی کشور و خالی شدن طیف علامه از هرم قدرتِ دفتر تحکیم وحدت، متاثر از حوادث سیاسی کشور و انشعابات مکرر این تشکل دانشجویی در دو دهه ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰ باشد اما به نظر می‌رسد انشقاق در هسته اولیه دفتر تحکیم وحدت و رویش دانشجویان مسلمان پیرو خط امام سهم بالایی در شکسته شدن تابوی انشقاق در این تشکل دانشجویی داشته است.
-
پِرسی با وعده پناهندگی، ارتش و خزانه را خرید
با وعده پناهندگی سیاسی انگلستان و پرداخت رشوه 130 هزار لیره استرلینگ به پادشاه و رییس دولت و جمعی خودمانی، ارتش و خزانه کل ایران را تحت تسلط و نفوذ دولت پادشاهیش درآورد و نشان داد سیاست زر و زور و تزویر چقدر برش و کارایی دارد.
-
کاری که اطلاعات ارتش شاه کرد
رضا شاه پهلوی پس از کودتای نظامی - سیاسی علیه احمد شاه قاجار و برای تحکیم پایه‌های قدرتش در ایران اداره‌ای جاسوسی و اطلاعاتی در اداره دوم ستاد بزرگ ارتش‌تاران تاسیس کرد و مدتی بعد نامش را به اداره رکن دوم ستاد ارتش تغییر داد. این اداره ضد جاسوسی و ضد اطلاعاتی بعد از اخراج او از ایران توسط انگلیسی‌ها و پیوستن ایران به سازمان پیمان مرکزی به اداره اطلاعات ارتش ارتقاء یافت.
-
مقتول در پیکان آبی
با حضور در هیات‌های مذهبی عصر پهلوی راهش را انتخاب کرد و با الهام از ایمان و باور سید مجتبی نواب‌صفوی به جمع یاران این روحانی انقلابی پیوست. با رحلت آیت‌الله بروجردی، در صف مقلدان و یاران درجه یک سید روح‌الله موسوی خمینی درآمد و او را مرشد خود برگزید. برای منسجم کردن نیروهای انقلابی و مبارز از بستر هیات‌های مذهبی استفاده کرد و با تولد هیات‌های موتلفه اسلامی، مبارزه با رژیم پهلوی را تئوریک و عملیاتی پیش برد. به عنوان محافظ شخصی و مدیر اجرایی بیت امام خمینی در نوفل‌لوشاتو ایفای نقش کرد و در آخر در تهران به دست گروهک تروریستی فرقان همراه پسر ۱۹ ساله‌اش در پیکان آبی ترور شد.
-
نیما و دکتر محمد مصدّق
می‌دانیم که بسیاری از شاعران نسبت به رویدادهای پیش و پس از کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ واکنش نشان داده‌اند. موضعِ شاعرانی مانند علامه دهخدا، مهدی اخوان‌ثالث، محمدعلی سپانلو، حمید مصدّق، فریدون تولّلی، فریدون مشیری، محمدرضا شفیعی‌کدکنی و... درباره کودتا و دل‌بستگی به شخص دکتر محمد مصدّق از خلال سروده‌ها و سوگ‌سروده‌هاشان آشکار است. آیا چنان‌که برخی از منتقدان معاصر گفته‌اند، نیما یوشیج هم به دکتر مصدّق و دولت او التفات و ارادتی داشته است؟
-
روایت «کودتای ۲۸ مرداد» در کاخ سعدآباد
مصدق و کاشانی را زشت می‌کشیدند
رییس پژوهشکده تاریخ معاصر با روایتی از جنگ نرم در جریان نهضت ملی نفت، می‌گوید: فیلم‌ها و سخنرانی‌های ۲۸ مرداد تقطیع شده است. انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها اسنادشان را کامل منتشر نکرده‌اند و روزنامه‌های آن زمان عکس‌های آیت‌الله کاشانی را به شکل زشتی چاپ کرده‌اند و با چاپ کاریکاتورهای زشت و زننده از دکتر مصدق و آیت‌الله کاشانی، تلاش می‌کردند هر دو نفر را از اعتبار بیندازند.
-
۱۰ دلیل در رد ادعای کودتانبودن ۲۸ مرداد
«اسدالله عَلَم در خاطرات خود درباره رخداد روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ از لفظ کودتا استفاده می‌کند. از عَلَم وفادارترند منکران کودتا؟!»
-
/نگاهی به زمینه‌های شکل‌گیری کودتای ۲۸ مرداد/
زخم تاریخ
در دوران نخست وزیری مصدق ۷۰ روزنامه و نشریه مخالفش منتشر می‌شد که اکثر آنان به دولت او و سیاست‌هایش حمله می‌کردند، اما دستور توقیف هیچ کدام از آنها را نمی‌داد، به طوری که برخی بر این اعتقادند این آزادی‌ها یکی از عوامل داخلی تاثیرگذار در سرنگونی دولتش بود.
-
«بلوای» فرزندِ چهاردهم آقای جعفری در شهر
نام شانزدهمین عضو خانواده آقای جعفری آن چنان در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران معروف شد که اعضای خانواده‌اش از افشای نسبتِ خونی با او شرم داشتند، همسر و تک پسرش هم او را در فرار به آمریکا، تنها گذاشتند. نام او در فرهنگ مشاهیرِ خیابانی، متراف با الواط، چاقوکش، بزن‌بهادر، لات و جاهل بود. ویژگی منحصر به فرد این شخصیتِ سینه‌چاک و جاهل‌مسلک، بلوایی است که علیه دکتر محمد مصدق و دولت او در شهر راه انداخت.