نیروگاه حرارتی تبریز از جمله نیروگاههای قدیمی کشور محسوب میشود که در ابتدای تاسیس، ۲۵ درصد کل تولید برق کشور را برعهده داشت و تا به امروز به جای توسعه و بهبود بهره وری خود، هنوز هم با همان تکنولوژی ۴۰ ساله خود به مردم خدمت میکند.
این نیروگاه که قبلا با دو واحد نیروگاه بخاری و دو واحد گازی از سالهای ۴۸ تا ۵۷ در محله قراملک تبریز کار میکرد، به خاطر یکسری مشکلات پیش آمده به محل کنونی خود در ۱۶ کیلومتری شهر تبریز انتقال یافت و اکنون با دو واحد بخار که هر کدام ظرفیت ۳۶۸ مگاوات داشته و دو واحد گازی که هر کدام ظرفیت ۳۲ مگاواتی دارند، در مجموع با ظرفیت حدود ۸۰۰ مگاوات، برق منطقه را تامین کرده و حتی نقش دیسپاچینگ انرژی الکتریکی در سطح شمالغرب کشور را ایفا میکند.
نیروگاه تبریز، این روزها به خاطر در پیش رو بودن فصل گرما و احتمال قطعی برق (با افزایش مصرف برق خانوارها) و البته با توجه به عدم تخصیص سوخت گاز و لزوم استفاده از مازوت، بیشتر مورد توجه قرار گرفته و در این راستا گاه مردم، انگشت اتهام را در قطعی برق خانه خود و یا آلودگی هوای تبریز به سمت این نیروگاه دراز میکنند.
در این راستا با توجه به رعایت عدالت در بیان حقایق، در کنار مطالبی که از سمت رسانهها و مردم انتشار مییابد، به نیروگاه تبریز رفتیم تا از نزدیک جویای فعالیت این مجموعه شویم.
مجموعهای که کار کردن در آن، نه فقط برای کارگران بلکه برای مهندسان نیز خطرات به خصوصی دارد و حتی چندی پیش «مهندس بهروز امانی»، یکی از مهندسان برق این نیروگاه در اثر بروز حادثه حین تعمیرات اساسی نیروگاه، دچار برق گرفتگی با ولتاژ بالا شده و جان باخته است.
درباره اینکه تعمیرات اساسی یا همان «اورهال» نیروگاه حرارتی تبریز تا چه زمانی ادامه دارد، میتوان گفت که این روزها در مراحل پایانی خود قرار داشته و مهندسان، تکنسینها و متخصصان به صورت شبانه روزی در حال فعالیت هستند تا بتوانند تا فرا رسیدن فصل گرما، ظرفیت تولید برق نیروگاه را به ظرفیت اسمی خود بازگردانند.
در این راستا با وحید نیاپاک، مدیر نیروگاه حرارتی تبریز و عضو هیأت مدیره شرکت مدیریت تولید برق آذربایجان شرقی به گفتوگو نشستیم تا در ابتدا در خصوص وضعیت تعمیرات اساسی این نیروگاه جویا شویم.
نیاپاک در این خصوص به ایسنا، میگوید: پس از گذشت بیش از ۱۳۰ روز از آغاز اورهال (تعمیرات اساسی) واحد دو نیروگاه تبریز، در روزهای پایانی اتمام این دوره تعمیرات قرار داریم. اورهال به نوعی علاوه بر تعمیرات اساسی، بازسازی واحد را نیز شامل میشود زیرا بخش اعظمی از لولههای بویلر، ولوها و سایر تجهیزات نیروگاه تعویض شدهاند.
او خاطرنشان میکند: تا ۱۵ سال پیش، تعمیرات اساسی نیروگاه تبریز با سوپروایزرهای ژاپنی (ناظران اهل کشور ژاپن) انجام میگرفت و امکان انجام تعمیرات بدون حضور آنها وجود نداشت؛ وقتی ما محتاج به دانش ناظران ژاپنی بودیم و آنها حتی به ایمیلها و نامههای ما جواب نداند، مهندسان بومی وارد کار شده و با دانش و تخصص خود، مشکلات را یک به یک حل کردند.
او میافزاید: امروز با همت و تلاش عوامل نیروگاه، تمامی اورهالها و تعمیرات نیروگاه توسط مهندسان، تکنسینها و کارشناسان بومی انجام میگیرد که دستاورد بزرگی محسوب میشود. در واقع شعار معروف مهندسان که گفته میشود « مهندسان اگر راهی پیدا نکنند، راهی را خواهند ساخت» را ما در نیروگاه تبریز عملی ساختیم.
نیاپاک با اشاره به فعالیت ۳۵۲ نفر پرسنل اعم از مهندسان حوزه محیط زیست، مکانیک، برق، متالوژی، شیمی، کنترل ابزار دقیق و ... و سایر کارشناسان در این نیروگاه، ادامه میدهد: یکی از چالشهای نیروگاه تبریز، کمبود قطعات یدکی است. با توجه به اینکه هنوز مجبور به واردات بخشی از قطعات به جهت متالوژی و به کار رفتن ماده خاص در آن هستیم، در تامین این قطعات مشکل داریم اما در حال پیشرفت هستیم تا این قطعات را نیز از داخل کشور تامین کنیم.
او همچنین با بیان اینکه بالای ۹۵ درصد قطعات موردنیاز نیروگاه در داخل کشور تامین میشود، اظهار میکند: قطعات موردنیاز توسط مهندسان نیروگاه ساخته شده و علاوه بر نیروگاه تبریز به سایر نیروگاهها نیز ارسال میشود.
او در بخش دیگری از این گفتوگو، در خصوص موضوع مازوت سوزی نیروگاه تبریز نیز میگوید: متاسفانه موضوع مازوت سوزی نیروگاه تبریز به صورت ناجوانمردانه مورد توجه جامعه قرار گرفته است و مازوت سوزی یک بحث علمی و تحقیقات مهندسی را میطلبد و نمیتوان در مورد آن به راحتی اظهار نظر کرد.
مدیر نیروگاه تبریز اضافه میکند: سازمان بین المللی جایکا (یک سازمان دولتی مستقل بین المللی ژاپنی که در حوزه محیط زیست فعالیت میکند) دو شهر تبریز و اصفهان را به عنوان پایلوت در جهت تشریح درصد آلایندگی نیروگاههای این دو شهر مورد مطالعه قرار داده و بر اساس نتایج این سازمان، بیشتر از ۸۵ درصد آلودگیهای شهر تبریز و اصفهان، توسط خودروهای شخصی و تنها ۱۵ درصد از فعالیت کل صنایع از جمله نیروگاهها، پتروشیمیها، کورههای آجرپزی، ضایعات سوزی و .. حاصل میشود. این مطالعه در سال ۹۸ نیز توسط دانشگاه تبریز و شهید بهشتی تکرار شد که نتایج مشابهی را به دنبال داشت.
او ادامه میدهد: نیروگاه تبریز دارای عظمت بالا از نظر مساحت و کارکرد اما ظرفیتی پایین تر از سطح انتظارات است و این امر اهمیت موضوع توسعه نیروگاه و البته بهبود تکنولوژی آن جهت افزایش بهره وری را دوچندان میکند چرا که با پیشرفت و توسعه استفاده از انرژی الکتریکی در طول سالهای گذشته، این نیروگاه که تامین کننده انرژی برق مردم تبریز است، همچنان بر ظرفیت قبلی خود باقیمانده و در صورت بروز مشکلی در یکی از واحدهای آن و عدم وجود ظرفیت و نیروگاه دیگری جهت جایگزینی، احتمال قطعی برق خانهها قوت میگیرد.
نیاپاک با انتقاد از عدم توجه مسئولان نسبت به توسعه این نیروگاه و عدم ساخت نیروگاههای جدید برای ارتقای ظرفیت تولید برق در طول سالهای گذشته، میگوید: نیروگاه تبریز در زمان احداث، ۲۵ درصد از تولید برق ایران را شامل میشد اما اکنون کمتر از یک درصد کل تولید برق کشور را در اختیار دارد. با توجه به اینکه نخستین گام در توسعه هر منطقه، برق است. متاسفانه این مورد همواره در استان و شهر ما مورد اغفال واقع شده است.
او ادامه میدهد: استانهای دیگر و مناطقی که حتی به فکر کسی نمیرسد شروع به ساخت نیروگاه و توسعه تولید برق کردهاند، ما هنوز به دنبال اثبات آلودگی نیروگاه تبریز بوده و نسبت به بهبود تکنولوژی و بهره وری و تولید بهینه برق بی توجه هستیم و امروز نیروگاههایی با مجموع ظرفیت ۲۸۰۰ مگاوات در دماوند و یا بالای ۲۰۰۰ مگاوات در زنجان احداث میشود در حالی که در استان ما که یکی از کلانشهرهای کشور در آن قرار دارد، میزان تولید برق به این مناطق نمیرسد.
نیاپاک اظهار میکند: وقتی با بروز اختلال در یک واحد تولید برق نیروگاه، برق عدهای از مردم قطع شده و زندگی آنها مختل میشود، نشان میدهد که وضعیت تولید برق در استان ما چقدر بحرانی است و بایستی از خیلی وقت پیش، بستر را برای ارتقای ظرفیت تولید برق آماده میساختیم.
او با بیان اینکه با ارتقاء و توسعه نیروگاهها، اشتغال زایی نیز انجام میگیرد، ادامه میدهد: بزرگترین آسیبی که مازوت سوزی نیروگاه دارد، به تجهیزات و پرسنل خودمان وارد است. کارکنان و مهندسان نیروگاه هستند که در ابتدا این گاز را استنشاق میکنند و ما نیزمعتقد هستیم که باید مازوت حذف شود و گازسوزی جای آن را بگیرد اما در کنار آن باید دانست که استفاده از مازوت هم فاجعه بزرگی نیست که باعث شود از توسعه عقب بمانیم. ضمنا نیروگاههای تازه تاسیس یافته کشور نیز همگی سیکل ترکیبی هستند و با گاز یا گازوئیل کار میکنند و در نهایت خروجی اگزوزهای آنها به واحدهای بخار بازمیگردد که آلودگی مازوت سوزی را ندارد.
او خاطرنشان میکند: خانواده ما نیز در این شهر زندگی میکنند و در معرض آلودگی هوا قرار دارند و درگیر این قضیه هستند اما از جنبه آلایندگی نیروگاه تبریز نسبت به میزان آلایندگی خودروهای شخصی میتوان گفت که وضعیت آنقدر بحرانی نیست که جلوی طرح توسعه نیروگاه تبریز گرفته شود.
آخمسه، معاون فنی و مهندسی این شرکت نیز به موضوع ظرفیت نیروگاه تبریز اشاره کرده و اظهار میکند: در شرایط حاضر، تکنولوژی و صنعت روز به روز در حال توسعه هستند و نیاز است تا ظرفیتهای نیروگاهی افزایش یابند. در این راستا نیروگاه تبریز که دارای ظرفیت برای ارتقای مساحت و تولید برق است، به اجرای طرح توسعه نیاز دارد که این امر نیز نیازمند درایت و همت دولتمردان است.
او با بیان اینکه نیروگاه تبریز با تکنولوژی دهه ۶۰ فعالیت میکند و نیاز به روز رسانی تکنولوژی جهت استفاده بهینه از منابع تولید برق دارد، میگوید: حتی اگر در زمستان برای لحظهای برق قطع شود، علاوه بر سیستمهای الکترونیکی، سیستمهای گرمایشی هم کار نمیکنند. در صنعت تولید آب نیز تا یک حدی میتوان با برق اضطراری، آب موردنیاز را تامین و پمپاژ کرد و بعد از آن، توزیع آب نیز قطع میشود. یعنی زندگی بدون برق عملا مختل است.
او خاطرنشان میکند: مهندسان و تکنسینهای نیروگاه تبریز با جان و دل کار میکنند و هر چه از دستشان برآید انجام میدهند تا حتی با تکنولوژی پایین هم نیروگاه تبریز را در مدار نگه دارند. مهندسان ما، واحدی را که گفته میشد تا یک ماه طول میکشد تا به مدار بازگردد را یک شبه طرح ریزی و سپس عملیاتی کردند و واحد موردنیاز در کوتاه ترین زمان ممکن فقط به عشق مردم به مدار بازگشت.
آخمسه با اشاره به اجرای تعمیرات اساسی سالانه در واحد دو نیروگاه تبریز، ادامه میدهد: واحد دو نیروگاه در اورهال (تعمیرات اساسی) قرار دارد و بالغ بر ۵۰ کیلومتر لوله تیوب از آلیاژهای مختلف تعویض شده و قطعات توربین، پمب و کمپرسور واحد توسط مهندسان داخلی ساخته و نصب شده است.
او با بیان اینکه این تعمیرات اساسی برای در مدار نگه داشتن واحد تولید برق و جلوگیری از خاموشیهای تابستان است، میگوید: جلوگیری همیشگی از خاموشی در تابستان نیازمند حمایت بالادستی و به خصوص عملی ساختن طرح توسعه نیروگاه است. سوخت گاز نیروگاه تبریز به دلیل افزایش مصرف گاز بخش خانگی قطع شده است و ما اکنون مجبور هستیم تا با مازوت کار کنیم وگرنه بدون هیچ سوخت مصرفی، فعالیت نیروگاه متوقف شده و برق منازل برای همیشه قطع میشود.
او ادامه میدهد: معمولا نیروگاه تبریز را آلوده کننده اصلی وضعیت هوای تبریز معرفی میکنند، در حالی که بر اساس بررسیهای انجام گرفته، سوخت نیروگاه فقط در زمستان، مازوت بوده و این در حالی است که خودروها و سایر صنایع، آلاینده تر از نیروگاه تبریزهستند. حتی روزهایی بوده که سوخت نیروگاه، از گاز استفاده کرده اما آلایندگی شهر تبریز پابرجا مانده بود.
معاون فنی و مهندسی شرکت مدیریت تولید برق آذربایجان شرقی، در خصوص سختیهای کار در نیروگاه تبریز به ایسنا، میگوید: در جامعه ما معمولا مشاغلی که در مقابل چشمان مردم فعالیت میکنند، بیشتر دیده میشوند، در حالی که در نیروگاههای تولید برق از جمله نیروگاه تبریز، مهندسان از جان خود گذشته و زندگی و عمر خود را پای این نیروگاه گذاشتهاند.
او با بیان اینکه مهندسان و تکنسینهای این نیروگاه به صورت شبانه روزی فعالیت میکنند، میافزاید: ما شب و روز نداریم و ممکن است در پاسی از شب که همه در حال استراحت هستند، از اتاق فرمان نیروگاه با ما تماس بگیرند که مشکلی در واحد تولید برق اتفاق افتاده و مجبور شویم که در هر ساعتی که باشد، به نیروگاه بیاییم.
او با بیان اینکه برق یک صنعت بدون تعطیلی و متکی به دانش فنی مهندسی است، ادامه میدهد: در شرایط سخت کاری این مجموعه، انتظار میرود که رسانهها حداقل در روز مهندس، با حضور خود در میان مهندسان این مجموعه، قوت قلبی برای شاغلان در نیروگاه تبریز باشند. پرنسل ما شاید بالای ۸۰ درصد زندگی خود را در نیروگاه میگذرانند و حتی میتوانم بگویم که بنده هر روز همکارم را بیشتر از خانوادهام میبینم. همه مهندسان و تکنسینهای نیروگاه تبریز در حین کار، خانواده خود را فراموش میکنند و تمام ذهن خود را متمرکز واحد کرده و تلاش دارند تا ملت در آسایش بمانند.
آخمسه با تاکید بر اینکه تنها شرط تحمل سختیهای کار در نیروگاه، آسایش ملت و خدمت به مردم عزیزاست، میگوید: تمامی تکنولوژی کشور و هر فعالیتی که در واحدهای مختلف انجام میگیرد، همگی به صنعت برق وابسته است. اگر چنانچه صنعت برق از کار بیفتد، فعالیت بیمارستانها، بانکها، صنایع خودرو، آب و تمامی فعالیتهای دیگر از کار افتاده و همه جا تعطیل میشود.
او میافزاید: چرخه صنعت و تکنولوژی کشور وابسته به فعالیت نیروگاه بوده و امیدواریم بتوانیم با تحمل کار طاقت فرسا در این مجموعه به کشور و ملت عزیزمان در شرایط تحریمهای ظالمانه کمک کنیم. زیرا مهندسان ما در دوران تحریم اقدام به بومی سازی قطعات تجهیزات نیروگاه کرده (به خاطر اینکه در تهیه برخی قطعات به خارج وابستگی داشتیم) و توانستیم بیش از ۹۰ درصد آنها را با دانش فنی خودمان تولید کنیم.
او خاطرنشان میکند: ما تاکنون نگذاشتیم واحدهای تولید برق به خاطر کمبود قطعات، فعالیت خود را متوقف کنند و در صورت بروز هر مشکلی، تعمیرات را سریعا آغاز کردیم و به دانش فنی ساخت آن دست یافتیم. شاید ساخت قطعات فنی زمان بر باشد اما خوشحال هستیم که در نهایت توانستهایم با علم و دانش خود، آنچه را که نیاز داریم بسازیم و به دیگر کشورها وابستگی نداشته باشیم.
آخمسه که خود مدرک فوق لیسانس مهندسی مکانیک دارد، در خصوص دیگر متخصصان شاغل در نیروگاه، میگوید: مهندسان مکانیک، برق و حتی شیمی در این مجموعه فعالیت کرده و همگی دست به دست هم دادهاند تا بتوانند کارها را به جلو ببرند. پرسنل اتاق فرمان نیروگاه نیز به صورت شبانه روز کار میکنند و دائم در حال بررسی مدار تولید برق هستند.
حسن خیری، مدیر امور تعمیرات توربوژنراتور و تجهیزات نیروگاه تبریز نیز در خصوص تعمیرات اساسی نیروگاه به ایسنا، میگوید: امروز مهندسان و تکنسینها در حال انجام اورهال یا تعمیرات اساسی واحد دو بخار نیروگاه حرارتی تبریز هستند. تعمیرات اساسی پس از حدود ۴۵ الی ۵۵ هزار ساعت کار هر واحد نیروگاهی انجام میگیرد و در این راستا کل تجهیزات واحد، باز شده و تعمیرات اساسی از قبیل تستهای غیرمخرب، بازبینی قطعات و تعمیرات موردنیاز واحد اجرایی میشود و پس از مونتاژ، واحد راه اندازی شده و دوباره به چرخه تولید باز میگردد.
او ادامه میدهد: کارشناسان، مهندسان و تکنسینهای تعمیرات مکانیک توربین، پمب و ... بیش از ۱۳۰ روز است که در انجام تعمیرات اساسی نیروگاه فعالیت میکنند. اورهال از لحاظ علمی و دانش فنی، یک کار مهندسی بوده و نیاز به دانش فنی بالایی دارد زیرا تجهیزات واحد بسیار گران قیمت هستند و برای عدم بروز خسارتهای آتی بایستی کار تعمیرات با دقت اساسی و دانش فنی بالا انجام بگیرد.
او خاطرنشان میکند: در زمان تحریم کنونی که به سختی و حتی غیرممکن است که بتوان قطعات از خارج وارد کرد، قطعات یدکی در انبار نداریم و مجبور هستیم تا تجهیزات را بررسی کنیم و قطعاتی که آسیب دیدهاند را خودمان بسازیم و جایگزین کنیم.
خیری در ادامه در خصوص خطراتی که کار در این تعمیرات برای کارشناسان و مهندسان دارد، متذکر میشود: خطرات ناشی از آلودگی صوتی، تنفسی، احتمال برخورد قطعات و سوختگی (به خاطر کار با قطعاتی که دمای آنها به ۵۰۰ درجه سانتی گراد میرسد)، برق گرفتگی (به خاطر ولتاژ بسیار بالای برخی از بخشها) و ... هر یک جان کارکنان و پرسنل را تهدید میکند و کارشناسان مجموعه در معرض آن خطرات قرار دارند. از روز اول شروع تعمیرات اساسی نیروگاه تاکنون، ۱۵ مورد جراحت دست، پا، صورت و کتف داشتیم و متاسفانه یکی از مهندسان مجموعه نیز در حین انجام کار اورهال، جان خود را از دست داد.
او با بیان اینکه در مراحل پایانی کار تعیمرات قرار داریم، ادامه میدهد: کارشناسان و مهندسان معمولا روزانه ۱۰ ساعت در اورهال کار میکنند اما به خاطر حجم بالای کارها، گاه حتی به بیش از ۱۲ ساعت هم میرسد.
او میگوید: واحدهای نیروگاهی به صورت ۲۴ ساعته کار میکنند و مهندسان، کارشناسان و تکنسینها به عنوان بهره بردار در حال فعالیت هستند و در طول بهره برداری، هزاران تجهیزات و بخشهای مختلف تحت فشار دماهای بالا در حال کار هستند که خواسته یا ناخواسته یکسری مشکلات و موارد تعمیراتی را ایجاد میکنند؛ مثلا ساعت دو شب ممکن است نشتی مخزن رخ دهد که در همان ساعت نیز گروههای کشیک احضار میشوند و مشکل را به صورت شبانه حل میکنند.
مدیر امور تعمیرات توربوژنراتور و تجهیزات نیروگاه تبریز ادامه میدهد: کار ما تعطیلی، عید و ... ندارد و ممکن است در روز عید هم برای انجام کار احضار شویم تا تولید برق به صورت ۲۴ ساعته و بدون وقفه انجام گیرد.
محمد فرید باقری، رئیس قسمت شیفت آزمایشگاه شیمی نیروگاه تبریز نیز در خصوص نحوه فعالیت این آزمایشگاه به ایسنا، میگوید: این آزمایشگاه، کنترل شیمیایی مواد لازم در جریان تولید برق را بر حسب استانداردهای شرکت آلسترود فرانسه انجام میدهد. آزمایشات مختلفی روزانه انجام گرفته و به عنوان مهندسان شیمی در بحث محیط زیست و کاهش مخاطرات زیست محیطی فعالیت نیروگاه نیز وارد میشویم و بر اساس استانداردهای سازمان محیط زیست فعالیت میکنیم.
او با بیان اینکه فعالیت نیروگاه از جنبهی محیط زیست بیشتر مربوط به مازوت سوزی است، اظهار میکند: متاسفانه کسانی که از جاده کناری نیروگاه عبور میکنند، با دیدن حجم بالای بخار آب خارج شده از برجهای خنک کن نیروگاه، فکر میکنند که این حجم بالا مربوط به مازوت سوزی است در حالی که مازوت و یا دود خروجی نیروگاه فقط از طریق دودکش قرمز رنگ نیروگاه قابل رویت است.
او خاطرنشان میکند: کنترل مصرف مازوت نیروگاه دست هیچکدام از پرسنل و یا مدیریت نیروگاه نیست و پرسنل در این خصوص گناهی ندارند و ما تابع دستورات بالا دستی و ملی هستیم. حتی اولین کسی که گاز مازوت را استشمام میکند هم همین پرسنل هستند و اولین کسانی که در اثر استنشاق آن، بیمار شوند نیز ما هستیم.
باقری میگوید: ضمنا بخار آب خارج شده از نیروگاه نیز هیچ مشکلی برای محیط زیست ندارد.
او در خصوص خطرات کار در این آزمایشگاه نیز اظهار میکند: خطرات کار در این آزمایشگاه بیشتر مربوط به مشکل آلودگی محیطی است و ما با حلالهای خطرناک و محیط سرطان زا کار میکنیم که حتی یکی از همکاران ما نیز اکنون مبتلا به سرطان شده و تحت درمان و شیمی درمانی قرار دارد و این آلودگیها به دلیل کار با مواد و حلالهای سرطانزا در تمامی نیروگاهها وجود دارد و بروز چنین بیماریها در اثر کار در آزمایشگاه نیروگاهها نیز اغلب دیده میشود.
بر اساس این گزارش، نیروهای خدوم تکنسینها، مهندسان، متخصصان در این نیروگاه به عنوان خادم مردم فعالیت میکنند و حتی در این مسیر از جان خود مایه میگذارند و گاه شهید راه خدمت میشوند.
پرسنل نیروگاه تبریز، بدون چشمداشتی از مردم، ۲۴ ساعته گوش به زنگ کار هستند تا چرخه اقتصاد و صنایع کشورمان بیش از پیش پربارتر بچرخد.
انتهای پیام