در كاشمر كمتر آبادي و روستايي است كه موطن و زادگاه يا مدفن پيري صاحب دل نباشد اما آن طور كه بايد و شايد از وجود آنها در راستاي توسعه صنعت توريسم استفاده نمي شود.

محمد كريمي، پژوهشگر فرهنگ بومي در گفت و گو با خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) - منطقه خراسان، گفت : ردپاي اين پيران روشن ضمير و عارفان مردمدار را در روستاهاي فدافن ، قوژد ، اسحاق آباد از توابع بخش مركزي كاشمر مي توان شناسايي كرد كه مردمان اين ديار از اين قبور باعنوان "مزار پير" ياد مي كنند .

وي گفت: مردم براي اين مزارها حرمت زيادي قائلند و حتي دوست دارند پيكر عزيزانشان در جوار اين مزارها دفن كنند.

وي با اشاره به اينكه اهالي كاشمر روزهاي چهارشنبه را روز زيارت حضرت موسي بن جعفر و اولادش مي دانند به همين خاطر در اين روز به زيارت مزار پيران مي روند، گفت : مردم شبهاي جمعه و در مناسبتهاي مذهبي نيز براي اداي نذر و روشن كردن شمع بر سر مزار اين پيران رفته و بسته به توان مالي شان ، حاضران در آرامستان آبادي را به نان و ماست ، حلوا ، خرما آش و نان و پنير و بلغور دعوت مي كنند .

وي با اشاره به اين كه مزار هر روستا ويژگي خاص خود را دارد گفت : مزار روستاي قوژد مدور و بزرگ است ، مزار پير روستاي فدافن در مقياسي كوچكتر شبيه به آن است ، پير روستاي اسحاق آبّاد با سنگ چيني نامنظمي از ساير قبرها جدا شده است و چند متري طول دارد .

اين پژوهشگر فرهنگ منطقه اظهار داشت : در هر روستا مردم كرامات واعتقادات خاصي نسبت به پير آبادي شان دارند و از ديد آنان اينجا مدفن يكي از مردان خداست كه عمري را به ارشاد خلق خدا اختصاص داده و  مشكل گشاي مردم بوده است .

وي با اشاره به اينكه از قديم مرسوم بوده در هر جا مي خواستند براي شخص و يا مكان زير نظر او احترام قائل شوند از كلمه «پير» استفاده مي كنند مانند پير دير ، پير خرابات ، پير طريقت ، پير صحبت و پير خرقه، گفت : پير اصطلاحي عرفاني به معناي مرشد و راهنما و معادل شيخ در زبان عربي و بابا در لهجه هاي غرب ايران و در زبان تركي است .

وي گفت : اصطلاح پير كه از ديرباز در ميان صوفيان ايران به ويژه خراسانيان رايج بوده و در متون سده 5 هجري قمري مانند آثار خواجه عبدالله انصاري بسيار به كار رفته است .

وي گفت: بنا به اعلام معمران آبادي هاي كاشمر براي اين مزارها پيشينه اي طولاني در كاشمر وجود دارد شايد عمري فراتر از تاريخ روستا.

كريمي با تأكيد بر ضرورت تك نگاري مربوط به پير در هر آبادي و ثبت وقايع و آئين هاي مربوط به هر مزار گفت: اين مزارها مي تواند سوژه تحقيقي درباره اماكن متبرك شهرستان علاوه بر وجود امامزاده سيد حمزه ، سيد مرتضي ، سيد محمد و غيره باشد .