مدت‌ها قبل از اینکه به خوروین بروم آوازه‌اش به گوشم رسیده بود، روستایی چند هزار ساله که بوی اصالت می‌دهد و با کوچه باغ‌هایی از درختان چنار که سبزی و طراوتش بهار و تابستان معتدل خوروین را مطبوع و دلپذیرتر می‌کند و زردی روزهای خزانش هنرمندی طبیعت را به رخ می‌کشد و در آخر هم خشکی این روزهای زمستانه درختان سر به فلک کشیده‌اش روزهای کوتاه سرد و برفی روستا را کوتاه‌تر می‌کند و بی هیچ درنگی به شب می‌گرایاند.
با این تصورات راهی شهرستان ساوجبلاغ می‌شوم، ابتدا به سمت کوهسار می‌روم، از کرج تا آنجا حدود 20 کیلومتر راه را باید پیمود، در همان حوالی از رهگذری مسیر خوروین را می‌پرسم که نوید می‌دهد و می‌گوید فاصله زیادی باقی نمانده و قدری دیگر خوروین پیش روی ماست.
به گزارش خبرنگار ایسنا منطقه البرز جاده منتهی به روستا راه خود را از میان زمین‌های کشاورزی و باغات بخش کوهسار باز کرده است تا در نهایت به روستای چندهزار ساله خوروین برسد، اشتیاق رهگذارنی که پیش از ما قدم در این راه گذاشته‌اند در طول مسیر جا مانده و می‌توان آن را حس کرد.
با ورود به روستا تمام آن چیزی که همیشه در ذهنم از خوروین چند هزار ساله نقش بسته بود تداعی می‌شود ، همان کوچه باغ‌ها و همان حس خاص ورود به دنیای گذشتگان، انگار یک ماشین زمان در ورودی روستا گذاشته‌اند...
از اولین کسی که در بدو ورود به روستا می‌بینم در مورد خوروین کنونی، نه خوروین قدیم می‌پرسم، از جمعیت و شغل و محصولات و ...
اکثر اهالی خوروین کشاورز و دامدارند
یکی از اهالی روستا به خبرنگار ایسنا گفت: حدود 220 خانوار در این روستا زندگی می‌کند و جمعیت آن به بیش از هزارو 200 نفر می‌رسد.
وی به شغل اهالی خوروین اشاره کرد و افزود: اکثر مردم روستاي خوروين به فعاليت هاي زراعي و دامداري مشغولند برخی نیز در امور خدماتي و حمل و نقل اشتغال دارند.
از وی در خصوص محصولاتی باغی، زراعی و دامی که در خوروین تولید می‌شود پرسیدم که پاسخ داد: گندم، جو گردو، توت، سيب، انگور، و گيلاس از مهمترين محصولات زراعي و باغي اين روستاست. دامداري و مرغداري نيز در روستا رواج دارد و گوشت انواع لبنيات از محصولات دامي روستاي خوروين است.
وی ادامه داد: در اراضي اين روستا انواع گياهان دارويي مانند خاکشير، گل گاوزبان، شيرين بيان، و گل بنفشه نیز مي‌روید.
سپس وارد روستا می‌شوم، بافت مسکونی متمرکزی دارد که از خانه‌های اغلب نوساز با سقف‌های مسطح تشکیل شده است، در خوروین خانه‌های قدیمی به ندرت دیده می‌شود، کوچه‌های روستا اغلب عریض و آسفالت است و ویلاهای بزرگی که از میان درختان انبوه باغات روستا پیداست جلوه خاصی به منظره روستا بخشیده است.
بنای امامزاده روستا متعلق به دوران صفویه است/اولین ضریح سنگی جهان اسلام در خوروین
با یکی دیگر از اهالی خوروین در مورد زبان و مذهب ساکنین این روستا صحبت کردم، وی گفت: زبان مردم روستای خوروین فارسی است، مردم این روستا مسلمان و شیعه جعفری هستند، یک امامزاده در خوروین نیز دفن است که قدمت بنای آن به دوران صفویه باز می‌گردد.
پیش از آنکه به موضوع قدمت و ریشه‌های تاریخی چندهزارساله خوروین وارد شوم از این ساکن روستا در مورد جاذبه‌های گردشگری معمولی خوروین پرسیدم، وی بیان کرد: اقلیم معتدل، چشم اندازهاي زيبا، طبيعت دست نخورده و باغات انبوه و فراوان گردو، توت و گيلاس در فصل گردشگری تعداد زیادی گردشگر را به این منطقه می‌کشاند همچنین چشمه‌ساران، کاريزها و حواشي رودخانه‌اي که از غرب روستا مي گذرد نیز از مکان‌هاي تفرجگاهي مناسب خوروين محسوب مي شوند.
بنای متعلق به دوران صفویه امامزاده روستا کنجکاوی‌ام را برمی‌انگیزد با پرس و جو محل این امامزاده را پیدا کردم، نامش امامزاده موسی است، بنایی سنگی و چارگوش دارد و گنبد سفید رنگی بر بالای آن خودنمایی می‌کند قسمت داخلی بنا آیینه کاری شده و اینطور که مشخص است مردم روستا برای آن احترام زیادی قائل هستند.
با یکی از اهالی خوروین در مورد امامزاده موسی صحبت کردم، وی گفت: ضریح این امامزاده توسط خود اهالی و از سنگ ساخته شده است، این ضریح سنگی در هیچ جایی نمونه ندارد، اهالی کردان نیز از ما تقاضا کرده‌اند تا برای امامزاده آنجا ضریح سنگی بسازیم.
خوروین، روستایی 4 هزار ساله
پس از اینکه گشت و گذارم در روستا تمام می‌شود وقت آن فرا می‌رسد تا در خصوص مهمترین ویژگی روستای خوروین که به آن شهرتی جهانی بخشیده است صحبت کنم صحبت از دو محوطه تاریخی «گنج تپه» و «سیاه تپه» که از قدمت چهار هزار ساله این روستا حکایت دارد و البته نام خوروین را در یک موضوع حقوقی به کشور بلژیک پیوند زده است.
رسول صحرانورد یکی از افرادی است که در این حوزه مطالعاتی داشته است، وی در خصوص این محوطه تاریخی گفت: گنج تپه 20 متر و سیاه تپه هفت متر ارتفاع دارد،قدمت اشیایی که تاکنون در این محوطه یافت شده به دوهزارو800 تا سه هزار و200 سال پیش باز می‌گردد و بیانگر هنر ایرانیان در دوره هخامنشیان و مادهاست.
وی ادامه داد: اما مهمترین موضوعی که در ارتباط با خوروین جلب توجه می‌کند پرونده قضایی میان ایران و کشور بلژیک در مورد 349 اثر تاریخی متعلق به این منطقه است که در سال 1344 به طور غیرقانونی توسط یکی از دیپلمات‌های این کشور از ایران خارج شده بود.
صحرانورد افزود: پس از این که دولت ایران از وجود این اشیا عتیقه در موزه ای در شهر «گنت» بلژیک مطلع شد، در سال ۱۳۶۰ در محاکم بلژیک طرح دعوی کرده و خواهان بازگشت این اشیا به کشور به دلیل خروج غیرقانونی آن و رعایت نشدن قوانین و مقررات کشور مربوط به حفظ آثار ملی و سایر قوانین کشور شده بود.
وی ادامه داد: دادگاه بلژیک در سال ۱۳۷۷ دعوای ایران مبنی بر مالکیت و استرداد این اشیا به ایران را رد کرد؛ اما در اثر تلاش و دفاعیات حقوقی که به عمل آمد و به دنبال جلسه رسیدگی مهر ماه ۱۳۹۲ در دیوان عالی کشور بلژیک، رای دادگاه بلژیک نقض شد و دادگاه استیناف به موجب رای آبان ۱۳۹۳، ادعاهای مدعی مالکیت این اشیا را رد کرده و مالکیت جمهوری اسلامی ایران روی مجموعه اشیا عتیقه و آثار باستانی خوروین را محرز دانست و حکم صادر کرد که این مجموعه باید به دولت ایران مسترد شود.
وی خاطرنشان کرد: سرانجام این اشیا تاریخی در ساعت ۲۱ چهارم دی ماه سال 93 با پرواز چارتر به تهران بازگردانده شد.
وی با بیان اینکه این اشیا متعلق به البرز است و باید به خاستگاه خود بازگردد گفت: اما متاسفانه به دلیل نبود مکان مناسبی برای نگهداری، این اشیا در موزه ملی نگهداری می‌شود.
البرز مکان مناسبی برای نگهداری اشیا تاریخی خوروین ندارد
مدیرکل میراث فرهنگی استان البرز در گفت وگو با ایسنا گفت: تا زمانی که مکان استانداردی برای نگهداری اشیا تاریخی خوروین در استان در نظرگرفته نشود، این آثار در موزه ملی به امانت باقی می‌مانند.
عبدالناصر میرچی اظهار کرد: هرچند اشیا تاریخی خوروین باید به سرزمین اصلی خود بازگردند، ولی تاکنون شرایط مناسبی برای نگهداری آنها در استان فراهم نشده است.
وی خاطرنشان کرد: میراث فرهنگی البرز چندی پیش مکانی را برای نگهداری این آثار آماده کرده بود، ولی متاسفانه ناظران سازمان میراث فرهنگی که دقت زیادی بر شرایط و استانداردهای نگهداری آثار باستانی دارند، مکان انتخاب شده را مناسب ارزیابی نکردند و اجازه ندادند این اشیا تاریخی به البرز بازگردانده شود.
میرچی افزود: اشیا تاریخی خوروین بخشی از تاریخ و فرهنگ سرزمین آبا و اجدادی ما را درخود جای داده، بنابراین این آثار نه تنها متعلق به البرز نشینان بلکه متعلق به همه مردم ایران است.
مدیر کل میراث فرهنگی البرز در ادامه با گلایه از نبود موزه مردم شناسی دراستان گفت: البرز با جمعیت سه میلیونی خود هنوز موزه مردم شناسی ندارد و این موضوع به عنوان یکی از ضعف‌های اصلی حوزه فرهنگ استان محسوب می‌شود.
وی توضیح داد: بدون داشتن موزه استاندارد حفظ و نگهداری آثار تاریخی که بسیار حساس و آسیب پذیر هستند، با مشکلات زیادی مواجه است.
میرچی در پایان گفت: از مسئولان تقاضا می‌شود ساخت موزه‌ای استاندارد را دردستور کار جدی خود قرار دهند تا این ضعف چندین ساله برطرف شود.
شاید به ذهن هم خطور نکند که خوروین با این عظمت تاریخی مشکلاتی هم داشته باشد اما متاسفانه این روستا نیز مانند اکثر روستاهای استان گرفتار مشکلاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. معضل سگ‌های ولگرد یکی از این مشکلات است
سگ‌های ولگرد را نکشند، جمع‌آوری کنند
یکی از اهالی خوروین معضل سگ‌های ولگرد در این روستا راکلافه کننده عنوان کرد و گفت: این سگ‌ها در دسته‌های بعضا 10 قلاده‌ای هنگام تاریک شدن هوا در روستا پرسه می‌زنند.
وی ادامه داد: وقتی هوا قدری تاریک می‌شود به خاطر وجود همین سگ‌ها دیگر امنیتی برای تردد در سطح روستا وجود ندارد.
این ساکن خوروین افزود: مدتی پیش یکی از اهالی روستا مورد حمله سگ‌های ولگرد قرار گرفت و مجروح شد که همچنان تحت نظر پزشک قرار دارد.
وی گفت: از مسئولین نمی‌خواهیم که این سگ‌ها را بکشند؛ چرا که این حیوانات نیز مخلوق خدا بوده و حق حیات دارند بلکه تقاضا داریم نسبت به جمع‌آوری و نگهداری آنان در محیطی مناسب اقدام کنند.
وی یکی دیگر از مشکلات روستای خوروین را نبود پارک و فضای سبز عنوان کرد و گفت: با اینکه زمین‌های مناسبی در روستا برای ساخت پارک وجود دارد اما تاکنون در این خصوص هیچ اقدامی نشده است.
وی افزود: به دلیل فقدان فضای مناسب، کودکان روستا نمی‌دانند اوقات فراغت خود را چگونه بگذرانند.
معضل سگ‌های ولگرد خوروین
عضو شورای اسلامی روستای خوروین به خبرنگار ایسنا گفت: وضعیت معابر و کوچه‌های روستای خوروین هیچ مشکلی ندارد و همه کوچه‌ها تسطیح و آسفالت شده است.
محمدرضا خلج زاده ادامه داد: گاز روستا نیز از سال 86 وصل شده و در حال حاضر هیچ مشکلی ندارد.
وی توضیح داد: یکی از مهمترین پروژه‌هایی که در روستای خوروین در حال انجام است ساخت بلوار ورودی روستا است که 2 میلیارد تومان بودجه برای آن در نظر گرفته شده و در حال تکمیل است.
وی به مشکلات آب کشاورزی روستای خوروین نیز اشاره و اعلام کرد: جهاد کشاورزی حدود 120 میلیون تومان برای لایروبی قنات‌های روستا اختصاص داده است که با اتمام این کار مشکل آب کشاورزی روستا نیز حل خواهد شد.
خلج‌زاده ادامه داد: خوشبختانه خانه بهداشت جدید روستا نیز افتتاح شده و با امکانات بیشتری نسبت به قبل به مردم خوروین خدمات ارائه می‌دهد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود از رها شدن پارک جنگلی که در شمال خوروین قرار دارد گلایه و بیان کرد: این پارک 20 سال پیش با هزینه‌ای 15 میلیون تومانی ساخته شد اما در طول این سال‌ها به حال خود رها و بدون استفاده باقی مانده است.
خلج زاده در پایان و در پاسخ به رسیدگی به وضعیت سگ‌های ولگرد روستا توضیح داد: این سگ‌ها واقعا به معضلی برای روستا تبدیل شده است و تاکنون حوادثی نیز به وجود آورده‌اند، پیش از این اقداماتی برای حل این مشکل انجام شده بود اما با ایراداتی که محیط زیست وارد کرد این کار متوقف شده است.
وحید صالحی – خبرنگار ایسنا منطقه البرز