با اجرای توافق هسته‌ای و قدرت گرفتن ایران در صحنه بین‌المللی، عربستان سعودی به دنبال خریداری سلاح‌های هسته‌ای آماده استفاده از پاکستان است که واکنش‌هایی را به دنبال داشته است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) و به نقل از اوراسیا ریویو، عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان سعودی اخیرا درباره همکاری‌های هسته‌ای کشورش در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان جواب‌های معنی‌داری داد که واکنش‌های شدیدی از خاورمیانه تا جنوب آسیا به همراه داشت.

وی با بیان این که جزییاتی درباره مباحث مورد گفت‌وگو با دولت‌های خارجی ارائه نمی کند،‌ اضافه کرد: عربستان سعودی درباره دو مساله دین و امنیت مذاکره نمی‌کند.

عادل الجبیر ادامه داد که کشورش هر کاری که برای حفاظت از کشور و مردمش در برابر صدمات لازم باشد انجام خواهد داد.

او حرف بیش‌تری نزد و جامعه بین‌المللی را در رمزگشایی کردن از اظهاراتش به حال خود واگذاشت.

اظهارات عادل الجبیر یک روز پس از سخنان جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده مطرح شد. جان کری به عربستان سعودی و پاکستان نسبت به موافقت درباره تجارت سلاح‌های هسته‌ای هشدار داد و افزود: اگر ریاض با چنین طرحی پیش برود با همه پیامدهای NPT رو به رو خواهد شد.

عربستان سعودی معاهده منع گسترده سلاح‌های هسته‌ای را امضا کرده اما پاکستان از امضاء آن خودداری کرده است.

پیام عربستان به کابینه اوباما بسیار صریح و آشکار است و از طریق مذاکره توافق هسته‌ای با ایران و رفع تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای، ایالات متحده دوست و متحد قدیمی ریاض، دشمن موجودش (ایران) را قدرتمند کرده است. صنعت انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز ایران به کار خود ادامه خواهد داد و لغو تحریم‌ها میلیاردها دلار از دارایی‌های مسدود شده ایران را آزاد خواهد کرد. ایران آزادی تجارت با اروپا را به دست خواهد آورد و ایالات متحده می‌تواند به تقویت تکنولوژیکی و مالی ایران کمک کند.

عربستان سعودی خط قرمزی را ترسیم کرده است. بدون دلیل نبوده که این کشور بر روی برنامه تسلیحات هسته‌ای پاکستانی با میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری کرده است. پاکستان به خوبی از این موضوع و وابستگی‌اش به ریاض در بسیاری از مسایل از جمله سیاست‌های داخلی پاکستان (ریاض به نواز شریف پناهندگی سیاسی داده بود) و قدرتمندسازی برنامه اسلام سنی آگاهی دارد.

با شدت گرفتن تنش‌ها بین عربستان سعودی و ایران در طول سال گذشته، رهبران پاکستانی در ماه‌های اخیر به ایران درباره پیامدهای جدی حمله به عربستان سعودی هشدار داده‌اند. تنش‌های تهران - ریاض پس از اعدام شیخ نمر باقر النمر، روحانی شیعه و منتقد صریح خاندان سلطانی از سوی عربستان سعودی به طور خاصی بحرانی شد. این اعدام منجر به خشم عمومی و حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران شد که سعودی‌ها ادعا می‌کنند از سوی مقامات ایرانی برنامه‌ریزی شده بود. در اقدامی تلافی‌جویانه، سعودی‌ها دیپلمات‌های ایرانی و مقامات سفارتی ایران را اخراج و همه روابط خود را با ایران قطع کردند.

ایران احتمالا به این زودی‌ها اعدام نمر النمر را فراموش نخواهد کرد. ایران هم‌چنین ادعا می‌کند که تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران فضا را برای سعودی‌ها بازگذاشته تا نفوذ وهابی‌گری افراطی را در منطقه پیش ببرند.

صحنه برای رقابت شدید وهابی- شیعه از سوریه تا خلیج فارس آماده شده است. پاکستان که در رابطه دوستانه‌ای با عربستان سعودی است، ممکن است به این رقابت کشیده شود. با این که پاکستان متعهد شده تا از عربستان دفاع کند اما مودبانه از پیوستن به عملیات نظامی ریاض در تهاجم به یمن خودداری کرد. اما زمانی که عربستان از این کشور بخواهد تا تسلیحات هسته‌ای آماده استفاده‌ای که سال‌ها برای آن پول پرداخت کرده‌اند را تحویل دهد، واکنش پاکستان چه خواهد بود؟

عربستان سعودی برای دهه‌ها پیشتاز درخواست برای منطقه عاری از سلاح‌های کشتار جمعی در خاورمیانه بوده است. این کشور چندین پیمان دیگر به جز معاهده NPT را امضا کرده است. با این حال این کشور هم‌چنین در لوای برنامه هسته‌ای صلح آمیز برای چندین دهه در مسیر هسته‌ای حرکت کرده است. عربستان سعودی 80 میلیارد دلار برای ساخت نیروگاه‌های انرژی هسته‌ای بودجه در نظر دارد.

ملک عبدالله، پادشاه پیشین عربستان سعودی تصمیم گرفت تا یک مرکز تحقیقات هسته‌ای در شهر انرژی اتمی ملک عبدالله راه‌اندازی کند. چند تن از دانشمندان هسته‌ای عربستان PHD خود را از دانشگاه های مطرح ایالات متحده و بریتانیا کسب کردند. اما این کشور هنوز در راه اندازی تاسیساتی که بتوانند اورانیوم با غنای بالا را تولید کنند، فاصله دارد. این روند زمان زیادی به طول می انجامد و احتمالا شامل کسب تکنولوژی آن از کشورهای خارجی به طور غیرقانونی خواهد شد. این مسیر به طور مستقیم ریاض را به سوی تحریم‌های بین‌المللی سوق خواهد داد که اگر صادرات نفت هدف قرار گیرد، به عربستان سعودی به شدت لطمه خواهد زد. تقریبا 90 درصد اقتصاد این کشور به نفت وابسته است و سقوط بین‌المللی قیمت نفت آغاز تاثیرات نفتی بر این کشور تولید کننده نفت است.

همین اواخر، مقامات ارشد عربستان از جمله شاهزاده تورکی الفیصل گفته‌اند که اگر عربستان خود را بین کشورهای هسته‌ای ایران و اسراییل ببیند، می‌تواند تولید سلاح هسته‌ای را بررسی کند.

با این حال گزینه در دسترس سلاح هسته‌ای، پاکستانی است. چین در اواسط دهه 1980 عربستان سعودی را به موشک‌های CSS-2 با برد متوسط به تعداد 60 تا 70 موشک مجهز کرده است. این موشک‌ها اگرچه به کلاهک‌های انفجاری متعارف با قدرت بالا مجهز شده‌اند اما گزارش شده که توانایی حمل کلاهک هسته‌ای را دارند. گزارش‌هایی وجود دارد که عربستان سعودی از پاکستان موشک‌های برد متوسط (1500 کیلومتر) توانا به حمل کلاهک هسته‌ای (موشک‌ Ghauri) را از پاکستان وارد کرده است.

غرب چشمان خود را بر روی این گسترش موشکی بسته است همان‌طور که رییس‌جمهور آمریکا آن زمان که پاکستان موشک‌های هسته‌ای M-11 را در اوایل دهه 1990 از چین جزیره از تصمیم‌گیری خودداری کرد.

عربستان سعودی با استدلال ایالات متحده مبنی بر این که سلاح‌های هسته‌ای ایران به طور موثری محدود شده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نظارت دقیقی بر آن دارد،‌ متقاعد نشده است. از طرف دیگر به نظر می‌رسد رهبری جدید عربستان در معیت پسر جوان شاه در پست وزارت دفاع که تجربه کمی در امور بین‌المللی دارد، در تصمیم‌گیری درباره قدرت نظامی این کشور آزاد است. اما پاکستان از طرف دیگر در مخمصه‌ای گرفتار شده است. آیا اسلام آباد و ریاض می‌توانند یک اتحاد مانند ناتو را تشکیل بدهند و ادعای چتر هسته‌ای حمایتی بکنند؟ اگر چنین چیزی اتفاق بیفتد ثبات و امنیت منطقه به شدت مختل خواهد شد.

پاکستان ممکن است مجبور شود از این گزینه هسته‌ای بدون انتقال سلاح‌های هسته‌ای به عربستان استفاده کند. قدرت‌های بزرگ مجبور خواهند شد تا مداخله کنند دو کشوری که نفوذ زیادی در اینجا دارند ایالات متحده و چین هستند. اگر آن‌ها در موضعی بی‌طرفانه عمل کنند این وضعیت بهبود می‌یابد.

انتهای پیام