يكي از فلسفه‌هاي اصلي پايه‌گذاري نوروز، عدالت بوده است و فلسفه شهادت سيدالشهدا نيز ايجاد عدالت و از بين بردن فساد و تباهي است. دكتر احمد تميم‌داري ، معاون آموزشي دانشگاه علامه طباطبايي در مقايسه فلسفه آيين نوروز و مراسم ماه محرم گفت: مهمترين شعار نوروز عدالت است و نوروز، روز پايه‌گذاري عدل است و از طرفي يك اصل ديني ما هم، اصل عدالت است. شايد در اديان ديگر، اين اصل، اصلا مطرح نباشد اما قيام اولياي دين ما هميشه براي ايجاد و اجراي عدالت بوده است و بنابراين منافاتي از اين جهت وجود ندارد. وي سپس به نمود اين آيين‌ها در ميان مردم اشاره كرد و گفت: اگر بخواهيم اعمال عموم مردم را در نظر بگيريم، خوب مردم كارهاي مختلفي انجام مي‌دهند كه اين‌ها نه ربطي به نوروز دارد و نه به محرم مربوط است. وي با مقايسه فلسفه نور و ظلمت در مقايسه با آتش زدن و ترقه انداختن، گفت: نور و ظلمت فلسفه بزرگي بوده است، منطبق بر خير و شر . تعدادي از فلاسفه ما فلاسفه نوري هستند كه وجود را با نور مساوي مي‌دانند، شيخ شهاب‌الدين سهروردي، يكي از پايه‌گذاران فلسفه نور و ظلمت به صورت علمي بوده است، ولي حالا آيا مي‌توان اين فلسفه عميق را با اين ترقه‌هاي و فشفشه‌ها و سر و صداها مقايسه كرد؟! در واقع يك آرمان و فكر بسيار عالي در دست مردم تنزل پيدا مي‌كند و به ترقه تبديل مي‌شود. اين استاد دانشگاه در مورد مراسم چهارشنبه سوري اظهار كرد: چهارشنبه سوري خيلي هم ريشه و بنيان علمي در تاريخ و فرهنگ ما ندارد، اين رسمي است كه مردم آن را برگزار مي‌كردند و مي‌توان گفت كه اين مراسم به نوعي به مساله نور و ظلمت و پرستش نور كه در قديم بوده است، مربوط مي‌شود. البته با اين توضيح است كه علماي زرتشتيان ما در تهران و در شهرهاي ديگر اظهار مي‌دارند كه ما هيچ وقت آتش نمي‌پرستيديم و به طور كلي ما ايرانيان هيچ وقت در طول تاريخ بت پرست نبوده‌ايم در يونان و يا هندوستان، بت پرستي رايج بوده است ولي در ايران، هيچ وقت بت پرستي رايج نبوده است و در مورد آتش هم، مساله پرستاري آتش و پرستار آتش بودن مطرح است در واقع آتش را روشن نگه مي‌داشتند تا خاموش نشود. وي ادامه داد: توجيهات فلسفي و عرفاني بسياري در پس و پشت آتش و نوراني نگه داشتن آتش وجود دارد، خداوند در قرآن مي‌گويد: “الله نورالسموات والارض ...“ و در سوره نور،‌ آيات نور نازل شده است و بخش عمده‌اي از فلسفه سوره بعدي، مبتني بر همين آيات نور است. وي افزود: مساله نور خودش خيلي اهميت دارد و در واقع چراغ مشكلات و چلچراغ همه‌اش تمثيل است، براي اين كه نور سره و مطلق به نورهاي ضعيف‌تر تقسيم شود. در واقع اين مساله از باب وحدت و كثرت وجود است. دكتر احمد تميم‌داري اظهار كرد: البته وقتي اين موضوع به دست مردم مي‌افتد به ترقه و بته تبدل مي‌شود و در واقع آن نور در مثال و در تمثيل هم، تنزل پيدا مي‌كند و حتي بعضي جاها به تخته و چوب هم مي‌رسد. در واقع اين جا ديگر نوعي تفنن و سرگرمي است و به آن فلسفه‌ها كه گفتم ربطي پيدا نمي‌كند. وي گفت: وجود اين نوع مراسم بيشتر مخصوص جوامعي است كه رشد فرهنگي ندارند، البته اين بدان معني نيست كه در كشورهاي پيشرفته مثل كشورهاي اروپايي غربي و ايالت آمريكاي شمالي اين رسم و رسوم وجود ندارد. وي در بررسي اين مقوله اظهار كرد: اين مقوله را بايد در دو زمينه بررسي كرد؛ يكي بخشي كه به دست مردم به صورت فرهنگ عامه فولكور صورت مي‌گيرد و قسمت ديگر آن بخشي كه داراي مدارك علمي و فلسفي و قابل توجيه و تفسير هست. اين دو زمينه را بايد از هم تفكيك كرد. وي اظهار كرد: تمام مساله نوروز شادي و پايكوبي نيست. بازديد از بستگان، رسيدگي به بينوايان، عيادت بيماران و خيلي مسايل ديگر است كه همه صرفا به منظور و پاي كوبي نيست. اين ها يك سلسله آرمان‌هاي اجتماعي است كه در واقع همان خواسته‌ها و آرمان‌هاي كربلاست. دكتر احمد تعميم‌داري در مورد چگونگي برگزاري مراسم نوروز و طريقه پذيرايي با در نظر گرفتن ماه محرم گفت: از قول پيامبر نقل شده است كه هر عملي، ارزشش وابسته به نيتش است. در اين زمينه هم داستان به همين صورت است. به عنوان مثال در مراسمي كه براي مراسمي مي‌گيرند، ميوه و شيريني مي‌دهند و عين اين ميوه و شيريني را در مراسم عروسي هم مي‌دهند . حالا آيا اين ميوه و شيريني در مراسم عزاداري به اين معني است كه مردم مي‌خواهند شادي كنند؟ مطمئنا، مي‌خواهند به اين طريق از ميهمان‌ها پذيرايي و قدرداني كنند و اين به معناي شادي كردن نيست. وي افزود: در خود مراسم عاشورا و تاسوعا هم غذاهاي خيلي خوبي مي‌دهند، بر اساس سنت اهل تسنن در روز عاشورا روزه مي‌گرفتند كه البته اين در مذهب ما به شدت نفي شده است ، اما به هر حال بايد غذاي ساده‌اي در اين روز خورد ولي مردم ما به اين اكتفا نمي‌كنند و غذاهاي خيلي خوبي تهيه‌ مي‌كنند تا از عزاداران امام حسين پذيرايي كنند، در واقع خود را موظف مي‌دانند يا نذر دارند كه اين خدمت را انجام دهند اما هيچكدام از اين‌ها به معناي شادي و خوشحالي نيست. وي سپس در عدم رعايت نظافت در ماه محرم اشاره كرد و گفت: ما در نوروز مساله نظافت را داريم كه اين هيچ منافاتي با عزاداري ندارد. چرا كه اصلا مبناي دين بر نظافت است. اما شما مي‌بينيد كه در كشورهاي اسلامي كه نظافت را رعايت نمي‌كنند، در اين روزها كه روزهاي معززي هست و بايد با احترام خاص برگزار شود، بيشتر آشغال در خيابان‌ها مي‌ريزند. عزاداري فقط يك بعدش سينه زني و گريه كردن است با رعايت كردن مسايل تربيتي و اخلاقي، تهمت نزدن و غيبت نكردن، رعايت نظافت، بي‌جهت از اتومبيل استفاده نكردن و از ديگر مسايل خيلي مهم هستند كه اگر كسي به واقعا معتقد است بايد اين مسايل مهم را رعايت كند. وي سپس در توضيح عزاداري عاشورا گفت: عزاداري نه به اين معني كه حضرت آن قدر بينوا بودند كه مردم بخواهند برايشان گريه كنند، بلكه اين گونه از باب حسرت است و اين كه ما خود به آن مقامات نرسيده‌ايم. به قول ارسطو يكنوع كتازيس و يك نوع تصفيه و تزكيه باطن است. وي اظهار كرد: اگر اين عزاداري را به اين حساب‌ها بگذاريم، آن وقت مساله جنبه تربيتي پيدا مي‌كند. در اين دنياي وانفسا كه از طريق وسايل ارتباط جمعي هر نوع فسادي را مي‌توان ترويج كرد و در يك چنين دنيايي، حالا اگر رسمي و اعتقادي هست كه موجب تزكيه و تصفيه و دوري از گناه مي‌شود براي همه ما مغتنم است به قول ارسطو و تئاترنويسان يك نوع تصفيه روحي و باطني و يك نوع كاتارسيس هست. انتهاي پيام