یک استاد حقوق بین‌الملل گفت که فاجعه منا نه از راه حقوقی و نه از راه دیگری قابل حل نیست بلکه باید از راه دیپلماتیک آن را حل کنیم.

به گزارش خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران ( ایسنا) علی خرم در نشست « بررسی فاجعه منا از منظر موازین حقوقی بین‌المللی و اندیشه اسلامی» که در کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران برگزار شد، ضمن تسلیت درگذشت دکتر قربان‌نیا یکی از حقوقدانان کشورمان در فاجعه منا خاطرنشان کرد: یکی از پر چالش‌ترین موضوعاتی که اکنون مطرح است، حادثه منا است و این موضوع از چهار منظر اعم از نگاه انسانی، سیاسی ، حقوقی و دیپلماتیک قابل مطالعه است.

وی افزود: شاید بتوان دیدگاه دیگری در مورد این موضوع یعنی دیدگاه حقوق بشر را تعریف کرد مبنی بر این‌که تک تک قربانیان یا مجروحین این حادثه چه حقوقی داشته‌اند.

وی با اشاره به نگاه انسانی به حادثه منا گفت: از این دیدگاه وقوع این حادثه برای ما بسیار دردناک است و از نظر انسانی تک تک ما با تاسف عمیق دچار سرگردانی هستیم که به چه صورت باید آن را پاسخ دهیم. آیا باید تمام مشت‌ها را به سمت عربستان نشانه رویم؟ از منظر انسانی عواطف انسانی در این موضوع دخیل می‌شود که یا نگاه تحمل‌آمیز نسبت به حادثه دارند و یا نگاه تنفرآمیز که ناگفته نماند در ایران بیشتر نگاه تنفرآمیز نسبت به موضوع وجود دارد.

این حقوقدان بااشاره به دیدگاه حقوقی نسبت به موضوع ادامه داد: ما اول باید از نگاه انسانی به فاجعه منا نگاه کنیم و بعد ابعاد حقوقی آن را مورد بررسی قرار دهیم. چنانچه میزبان به عمد اقدامی را انجام داده باشد که باعث ضرر و زیان به افراد شود، مسئولیت کیفری متوجه میزبان است و اگر میزبان سهل‌انگاری کرده باشد در این صورت مسئولیت جزایی و مدنی شامل حال میزبان می‌شود.

وی افزود: سازمان حج و زیارت ما با سازمان حج و زیارت عربستان یک قراردادی را در رابطه با حجاج انعقاد می‌کند؛ البته هر سال چنین قراردادی بسته می‌شود و مفاد قرارداد در آن لحاظ می‌شود؛ بنابراین اگر ما بخواهیم ببینیم که آیا عربستان سهل‌انگاری کرده یا نه باید ببینیم توافق بین ما چه بوده است و چه مسئولیت‌هایی متوجه عربستان است. قطعا برای این کار گروه تحقیق نیاز است که این موضوع را بررسی کند.

وی یادآور شد: عربستان باید بر ای تمام معلولین یک ویلچر تهیه می‌کرد و اگر چنین کاری را نکرده سهل‌انگاری انجام داده است.

این حقوقدان با طرح این پرسش که «آیا عربستان در قبال حادثه منا مسئولیت انسانی دارد یا خیر؟» تاکید کرد که «قطعا چنین مسئولیتی دارد» و گفت: آیا عربستان مسئولیت نگهبانی از حجاج و مسئولیت آموزش را دارد که باید پاسخ دهم تا حدودی در این زمینه‌ها مسئولیت دارد. این موضوع که دولت عربستان از ورود تا خروج افراد برای حج چه کارهایی را باید انجام می‌داده و... در قراردادی که منعقد شده آمده است. به عنوان مثال برخی از این کارها این بوده که دولت عربستان باید تک تک حجاج را بیمه کند.

وی گفت: برخی کشورهای جهان مطرح کردند که در حادثه منا عامل خارجی وجود نداشته و این حادثه طبیعی بوده به همین دلیل نگاه تحمل‌آمیزی را دارند.

وی هم‌چنین گفت: این موضوع که عربستان ساعات معینی را برای حجاج در انجام مناسک حج مشخص می‌کند یا خیر؟ باید مورد بررسی قرار گیرد. البته در اروپا این موضوع مورد ارزیابی قرار گرفته و عربستان ظاهرا از آلمان درخواست کرده که طرح‌هایی را برای رفتن حجاج به رمی جمرات ارائه دهند تا این مناسک ساماندهی شود. البته بیشتر نگاه بین‌المللی بر این است که افراد اضافه بر ظرفیت وارد شده‌اند و این حادثه رخ داد است.

خرم با طرح این پرسش که از دیدگاه سیاسی دو کشور ایران و عربستان چگونه می‌خواهند با هم تعامل کنند؟ گفت: متاسفانه حادثه در زمانی رخ داده که عربستان در یمن چندین بار مبادرت به قتل مردم کرده و این موضوع که سازمان‌های بین‌المللی چرا در این زمینه سکوت می‌کنند مورد بحث ما نیست. البته من قول می‌دهم که جنایات عربستان در یمن برملا می‌شود و به میز محاکمه کشیده خواهد شد. آن چیزی که در منا رخ داده باید مورد واکاوی قرار گیرد و نباید از یمن کپی‌برداری کنیم. ما باید به عنوان کشوری که دارای فرهنگ هستیم موضوع را در کمال وقار مورد بررسی قرار دهیم. ضمن این‌که بیش از 500 نفر از هموطنان ما در این حادثه جان باختند.

وی با تاکید بر این‌که «حل موضوع فاجعه منا نه از راه حقوقی و نه از راه دیگری حل نمی‌شود بلکه از راه دیپلماتیک قابل حل است» ابراز عقیده کرد: ما باید ببنیم که اگر مقصر بودیم می‌توانستیم از عهده این موضوع برآییم و بر این اساس عربستان را باید درک کنیم؛ زیرا قربانیان دیگر زنده نمی‌شوند و ایران و عربستان دو همسایه هستند که در کنار هم خواهند بود. البته دارای گرایشات مذهبی متفاوت ولی هر دو کشور یک خدا و مکه و مدینه را دارند.

وی افزود:‌ اگر عربستان از ما عذرخواهی کرد باید آن را بپذیریم و حادثه را بررسی کنیم البته باید محدودیت‌های همدیگر را درک کنیم. این‌که به سازمان‌هایی مانند ICC و ... شکایت کنیم مهم نیست بلکه باید موضوع را بررسی کرده و ببینیم که موضوع چه بوده و از چه کسی می‌خواهیم شکایت کنیم.

انتهای پیام