ایوب درویشی، شامگاه چهارشنبه ۲۶ آذر در نشست هویت فرهنگی اصفهان که در محل انتشارات و فروشگاه کتاب جهاددانشگاهی واحد اصفهان برگزار شد، با تأکید بر ضرورت نگاه مقایسه‌ای دقیق به جایگاه اصفهان اظهار کرد: بحث اصفهان، بحثی دامنه‌دار است و برای قضاوت درست درباره آن، ابتدا باید مشخص کنیم اصفهان را با چه چیزی مقایسه می‌کنیم. اصفهان صاحب مکتب است، صاحب شاخص‌های قابل اعتناست و از حیث تاریخ تمدنی و حتی موقعیت جغرافیایی، مسئولیتی خاص بر دوش دارد.

وی افزود: جمله‌ای حکیمانه از یکی از بزرگان نقل شده که می‌گفت «اصفهان چند سال است که پایتخت نیست، اما هنوز باور نکرده که پایتخت نیست». این پیشینه تاریخی و سرمایه عظیم میراث فرهنگی، توسط مردم اصفهان حمل شده است. اصفهان همواره جاذب بوده و هیچ‌گاه دافع نبوده است؛ هرگاه دانشمندان و شخصیت‌ها به این سرزمین آمده‌اند و زمینه را مهیا دیده‌اند، اصفهان آن‌ها را پس نزده، بلکه جذب کرده است. این خود نشان‌دهنده هوشمندی اصفهان است که به این باروری و انباشت تجربه و سرمایه رسیده است.

اصفهان متعلق به کل ایران و حتی متعلق به بشریت است

معاون سیاسی و اجتماعی استاندار اصفهان با اشاره به نقش تاریخی اصفهان ادامه داد: اصفهان، حتی فارغ از اینکه در دو یا سه دوره تاریخی به‌طور رسمی پایتخت بوده و مسئولیت رسمی داشته، همواره این مسئولیت را بر دوش خود احساس کرده است؛ چه در حوزه علم، چه در هنر و چه در دفاع از کشور. اصفهان مسئولیت تاریخی خود را در حفظ ایران، میراث ایران و تمامیت ارضی کشور به‌خوبی ایفا کرده است. از همین رو، انتظار بالایی که از اصفهان وجود دارد، انتظاری درست است و باید آن را به رسمیت شناخت.

درویشی تصریح کرد: هر عاملی که به این جایگاه آسیب بزند و آن را تضعیف کند، باید از آن جلوگیری شود. در این میان، مسئله آب، مسئله‌ای روز و ملموس برای همه ماست. نمی‌توان آب را محلی کرد و گفت آب مال اصفهان نیست یا زاینده‌رود متعلق به اصفهان نیست؛ چراکه اصفهان متعلق به کل ایران و حتی متعلق به بشریت است. این آب، ظاهراً به کشاورزی و تا تالاب پیش می‌رود و سهم محیط‌زیست را نیز تأمین می‌کند؛ محیط‌زیستی که زبان ندارد، اما با زبان خودش با ما سخن می‌گوید و پاسخ ما را می‌دهد.

وی افزود: زاینده‌رود یک رودخانه محلی نیست؛ این رود، بخشی از تمدن ایرانی است. اصفهان خیمه تمدن ایران است و اگر اصفهان تضعیف شود، بی‌تردید ایران آسیب می‌بیند و در این موضوع نباید تردیدی داشت.

معاون سیاسی و اجتماعی استاندار اصفهان با اشاره به دشواری مسیر اصلاحات اجتماعی گفت: اینکه از کجا باید شروع کرد، سؤال سختی است، اما هرچه بتوانیم مردم را به سمت عقلانیت سوق دهیم، چه با توجه به گذشته تاریخی، چه با چشم‌انداز آینده و چه با درک موقعیت کنونی، کمک بزرگی به جامعه کرده‌ایم. عقلانیت، چه در میان حاکمان و چه در میان مردم، ما را به واقع‌گرایی سوق می‌دهد. حتی اگر آرمان‌گرایی را بپذیرد، این پذیرش نه از سر هیجان، بلکه بر پایه عقل خواهد بود و همین عقلانیت است که انسان را به تلاش مؤثر برای تحقق آرمان‌ها سوق می‌دهد.

نیازمند تقویت رواداری اجتماعی هستیم

درویشی خاطرنشان کرد: هر عاملی که جامعه و کشور ما را به سمت عقلانیت ببرد، امید می‌رود که به پربارتر شدن تاریخ ما بینجامد. با تقویت عقلانیت، تعصبات کاهش می‌یابد و فرهنگ عمومی غنا پیدا می‌کند. مثال ملموس آن این است که در شهری با پیشینه فرهنگی و تمدنی مانند اصفهان، گاهی مردم پس از تصادف، پیش از مراجعه به قانون، با یکدیگر درگیر می‌شوند. این نشان می‌دهد که هنوز نیازمند تقویت رواداری اجتماعی هستیم.

وی تأکید کرد: اگر رواداری در جامعه شکل بگیرد، مردم به آرامش می‌رسند و آگاهی‌بخشی عمومی تقویت می‌شود. دغدغه کتاب‌خوانی مردم، میزان آگاهی جامعه و تلاش برای افزایش دانش عمومی، همگی از مؤلفه‌های فرهنگ عمومی هستند. برخی رفتارهای پوپولیستی و هیجانی ممکن است مانع عقلانیت تلقی شوند، اما اگر آگاهی وجود داشته باشد، شور و هیجان نیز جایگاه درست خود را پیدا می‌کند.

اصفهان به زاینده‌رودش زنده است

معاون سیاسی و اجتماعی استاندار اصفهان ادامه داد: تحمل یکدیگر، آگاهی‌بخشی عمومی و تقویت فرهنگ رواداری، زمینه‌ساز قرار گرفتن جامعه در ریل پیشرفت است. اگر در نظام مدیریتی و حاکمیتی ما عقلانیت حاکم باشد، در اقتصاد نیز این عقلانیت نمود پیدا می‌کند. اصفهان به زاینده‌رودش زنده است و از روزی که این رود قطع شد، شخصاً از این وضعیت متأثر شدم.

درویشی با اشاره به مسئله نسل جدید گفت: اگر بخواهیم تغییری ایجاد کنیم، باید نگاه درستی به این نسل داشته باشیم. شاید خودمان تغییر نکرده باشیم یا نتوانیم تغییر کنیم، اما دست‌کم می‌توانیم زمینه شکوفایی این نسل را فراهم کنیم و هزینه آن را بپردازیم. نباید از سر ترس، همه پدیده‌های جدید مانند هوش مصنوعی و پیشرفت‌های نوین را یا به‌طور کامل بپذیریم یا به‌طور کامل رد کنیم؛ چراکه این نگاه افراطی، ما را دوباره گرفتار همان تصلب‌های پیشین می‌کند.

وی افزود: این نسل، نسلی باهوش و دلسوز است، برخلاف بدبینی‌هایی که نسبت به آن وجود دارد. باید این نسل را باور کنیم، با آن ارتباط برقرار کنیم و زمینه پیشرفت آن را فراهم آوریم. شاید این نسل بتواند تحولی ایجاد کند.

تاریخ ما را اندیشه ساخته است

معاون سیاسی و اجتماعی استاندار اصفهان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نقش تاریخ اندیشه در ایران گفت: تاریخ ما را اندیشه ساخته است؛ اندیشه سیاسی، اندیشه فرهنگی و اندیشمندانی که تلاش کرده‌اند عقلانیت را در جامعه نهادینه کنند، به‌ویژه در شعر و حوزه‌های فکری مختلف. با این حال، بسیاری از این اندیشه‌ها عمومی نشد و به فرهنگ عمومی تبدیل نشد؛ چراکه بخش بزرگی از مردم بی‌سواد بودند یا بی‌سواد نگه داشته شدند و همین امر، تأخیر توسعه را رقم زد.

مدرن شدن با مدرنیته تفاوت دارد

درویشی ادامه داد: نظام آموزشی جدید نیز با محدودیت‌هایی مواجه شد. به نظر من، ما در دو مواجهه دچار انحراف شدیم؛ نه مواجهه با دین را به‌درستی درک کردیم و نه در مواجهه با تمدن غرب توانستیم بهره کافی ببریم. مدرن شدن با مدرنیته تفاوت دارد؛ ما ماشین را وارد کردیم، اما شیوه تفکر را نتوانستیم به‌درستی منتقل کنیم.

وی در پایان گفت: سرمایه فلسفه دینی ما قله‌های رفیعی دارد، اما این اندیشه‌ها چرا شکوفایی متزاید نیافت؟ و چرا در مقابل، نحله‌های دیگر میدان‌دار شدند؟ بخش زیادی از این مسئله به گرفتاری‌های معیشتی مردم و نبود دسترسی عمومی به آگاهی باز می‌گردد. با این وجود ما اندیشمندان و سرمایه‌های فکری فراوانی داشتیم که جهان را به تحیر و ستایش وادار ساختند و ما نتوانستیم به گونه‌ای شایسته از این سرمایه‌های بی بدیل بهره شایسته بگیریم و جریان‌سازی بین نسلی پویایی رواج بخشیم.

انتهای پیام