محمد مهدی علویان‌مهر در مراسم تجلیل از پژوهشگران برتر دانشگاه قم که چهارشنبه سوم دی در تالار شهید احمد روشنی دانشگاه قم برگزار شد، اظهار کرد: مهم‌ترین محصول قم، اندیشه و علم توأم با معنویت و اخلاق است، طبیعتاً مراکز آموزشی و پژوهشی در این زمینه نقش مهمی ایفا کرده‌اند.

رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری با بیان اینکه طبق آمار دانشگاه قم پیشرو و پویا است، تصریح کرد: رتبه ۲۳ دانشگاه قم در میان دانشگاه‌های جامع کشور، مؤید این موضوع و نشان‌دهنده ظرفیت بالای آن برای پیشرفت است.

وی افزود: پژوهش معمولاً تداعی‌کننده تولید مقاله است، اما این تنها یکی از جلوه‌های پژوهش محسوب می‌شود. ارتباط صنعت، دانشگاه و فناوری نیز از دیگر جلوه‌های پژوهش است.

علویان‌مهر گفت: در دانشگاه‌های ما بزرگ‌ترین دغدغه مدیران، مسئله کمبودهاست، در حالی که دستاوردهای پس از انقلاب کمتر تصویر می‌شود. فعالیت‌های دانشگاه‌ها پس از انقلاب بسیار گسترده و اثرگذار بوده است. با وجود همه محدودیت‌ها، ایران پس از انقلاب پیشرفت‌های کمی و کیفی چشمگیری در حوزه مقالات پژوهشی و فناوری داشته است.

وی با بیان اینکه نباید از تلاش جدی سایر کشورها در عرصه علم و فناوری غافل بمانیم، گفت: نمایه‌سازی نشریات، کلیدی‌ترین مأموریت ISC است که هدف آن نمایش دستاوردهای ملی و ارائه آن به دید پژوهشگران است. همچنین قصد داریم کتاب‌ها را نیز در ISC نمایه کنیم. توافق‌نامه‌ای با سازمان «سمت» و کتابخانه ملی برای جمع‌آوری و نمایه‌سازی اطلاعات منعقد شده است. نمایه‌سازی پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها (پارسا) نیز که جای خالی آن در ISC احساس می‌شد، به زودی آغاز خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه در حوزه علوم انسانی باید بیش از گذشته تلاش کنیم، گفت: علوم انسانی دیجیتال که محدود به مرزهای ملی نیست و ماهیتی فراملی دارد، در دستور کار قرار گرفته و استفاده از هوش مصنوعی در این حوزه نیز مورد توجه است.

رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری ادامه داد: برنامه‌های گسترده‌ای برای توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه طراحی کرده‌ایم. برای ایجاد تحول در این رابطه، لازم است حضور دانشجویان در صنعت، به‌کارگیری صنعتگران به عنوان استادان مدعو و بازنگری در سرفصل‌های درسی محقق شود.

علویان‌مهر افزود: باید بازار را ایجاد کنیم و دانشگاه با خلق ظرفیت‌های جدید بتواند در این زمینه پیشگام باشد. اطمینان دارم دانشگاه بزرگ و باعظمت قم، ظرفیت لازم برای ایجاد پیشرفت در این حوزه را نیز داراست.

حضور بیش از ۹۰ شرکت دانش‌بنیان در مرکز رشد دانشگاه قم

در ادامه رئیس دانشگاه قم گفت: بنیان‌گذار اصلی دانشگاه، آیت‌الله قاضی خرم‌آبادی بودند که با درخواست مستقیم شهیدان بهشتی و باهنر، این مسیر را آغاز کردند و امروز به‌عنوان دانشگاه مادر و جامع استان شناخته می‌شود.

حجت‌الاسلام‌و المسلمین احمد حسین شریفی با بیان اینکه پژوهش در خلا صورت نمی‌گیرد، گفت: دانشگاه‌ها تنها مسئول پژوهش نیستند؛ بلکه رسالت‌های چندوجهی از جمله آموزش، پژوهش، مسائل فرهنگی، عمرانی، رفاهی و تعامل با جامعه دارند.

وی افزود: ما در سال‌ها ی اخیر تلاش کرده‌ایم تا دانشگاه قم رشدی متوازن در همه ابعاد آموزش، پژوهش، مسائل فرهنگی، عمرانی، رفاهی و تعامل با جامعه داشته باشد. و در همین راستا با هدف پایش روزانه روند فعالیت‌ها سامانه «داشبورد مدیریتی» را طراحی کردیم.

رئیس دانشگاه قم اضافه کرد: بر اساس آخرین اطلاعات منتشرشده از سوی ISC، رتبه دانشگاه قم در سال گذشته به ۲۳ رسیده است و امیدواریم در اعلامیه امسال، که انشاءالله در اوایل سال آینده صادر خواهد شد، رتبه بهتری کسب کنیم. هدف ما این است که دانشگاه قم به جایگاهی برسد که شایسته ظرفیت‌های عظیم آن باشد.

وی درباره چالش‌های مالی نیز گفت: در حوزه پژوهش، علی‌رغم کمبود بودجه، که مشکلی مشترک برای تمام دانشگاه‌های کشور است ما هیچ‌گاه به‌عنوان بهانه از تلاش دست نکشیده‌ایم.

شریفی با بیان اینکه ما اکنون بیش از ۳۰ پروژه عمرانی فعال داریم، زیرساخت‌های پژوهشی را مورد توجه قرار داد و گفت: زیرساخت‌های لازم برای توسعه پژوهش و فناوری فراهم شده است؛ از جمله سرمایه‌گذاری قابل‌توجه در آزمایشگاه‌ها، افزایش تعداد نشریات از ۶ عنوان به بیش از ۴۰ نشریه، و فعالیت انتشارات دانشگاه که اخیراً در جمع هفت دانشگاه برتر کشور در این حوزه قرار گرفته است.

شریفی با بیان اینکه دانشگاه باید پاسخگوی نیازهای استان باشد، گفت: استان قم دارای ۱۲ ناحیه صنعتی فعال است. برای نمونه، ۷۰ درصد کفش صادراتی کشور در قم تولید می‌شود، اما تا پیش از این، دانشگاه‌ها به‌طور جدی در این حوزه حضور نداشتند.

وی افزود: اکنون، رشته مهندسی کفش، پژوهشکده کفش و آزمایشگاه ملی کفش در دانشگاه قم فعال شده‌اند و همکاری‌های موفقی با انجمن کفش استان صورت گرفته است.

رئیس دانشگاه قم همچنین اشاره کرد: ۴۰ درصد موتورسیکلت‌های کشور و به‌ویژه بهترین‌های آن، در قم تولید می‌شوند. ما اکنون در حال ایجاد ارتباط فعال با این صنعت هستیم و امیدواریم در آینده نزدیک نتایج خوبی را از آن شاهد باشیم.

وی درباره مرکز رشد دانشگاه قم نیز گفت: این مرکز یکی از قوی‌ترین مراکز رشد دانشگاهی کشور است و بیش از ۹۰ شرکت دانش‌بنیان در آن فعالیت دارند. حمایت‌های ویژه‌ای از فناوری‌های نرم و فرهنگی نیز صورت گرفته است.

رئیس دانشگاه قم با اشاره به آیین‌نامه‌های تشویقی، بیان کرد: در حوزه آیین‌نامه‌ها، اقدامات تشویقی متعددی اتخاذ شده است، از جمله آیین‌نامه‌های جدید برای ارتقای کیفی نشریات، حمایت از چاپ و نشر کتاب، و تغییرات در سیاست‌های انتشاراتی به‌گونه‌ای که آثار پژوهشگران معتبر کشوری اکنون در انتشارات دانشگاه قم منتشر می‌شوند.

شریفی با اشاره به تأسیس پژوهشکده‌های جدید اشاره کرد و گفت: در سال‌های اخیر، پژوهشکده‌های جدیدی نیز تأسیس شده‌اند، از جمله پژوهشکده هوافضا که فعالیت‌هایی همچون ساخت ماهواره و پهپاد انجام داده است. ماهواره دانشگاه قم اخیراً مرحله نهایی تست را پشت سر گذاشته و به‌زودی تحویل خواهد شد.

وی ادامه داد: پژوهشکده حکمت و فلسفه با رویکردی خودگردان فعالیت دارد و مرکز تحقیقات هوش مصنوعی با همکاری قوه قضائیه، سامانه دستیار هوشمند قاضی را طراحی کرده است که در چند استان استقرار یافته و مورد تقدیر رئیس قوهٔ قضائیه قرار گرفته است.

وی همچنین به فعالیت مرکز تحقیقات موتور، پژوهشکده کفش، پژوهشکده علوم انسانی اسلامی، پژوهشکده محیط زیست (با تمرکز بر چالش‌های آب و هوا و گرد و غبار استان) و پژوهشکده مطالعات بین‌المللی مقاومت، اشاره کرد.