در فراق جواد صفی‌نژاد

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی مدیرعامل موسسه میراث مکتوب، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در پیام‌هایی جداگانه درگذشت جواد صفی‌نژاد را تسلیت گفتند.

به گزارش ایسنا، در پی‌ درگذشت جواد صفی‌نژاد، انسان‌شناس و جغرافی‌دان در ۹۶ سالگی، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی نوشت: «خبر درگذشت جواد صفی‌نژاد، پژوهشگر برجسته و استاد فرهیخته حوزه انسان‌شناسی و جغرافیای فرهنگی، موجب اندوه و تأثر  شد.

فقدان اندیشمندی که عمر پربار خود را وقف شناخت، ثبت و تحلیل لایه‌های هویتی، فرهنگی و زیست‌بومی ایران‌زمین کرد، ضایعه‌ای تأمل‌برانگیز برای جامعه علمی و فرهنگی کشور به‌شمار می‌آید.

زنده‌یاد صفی‌نژاد با آثار ماندگار و پژوهش‌های مرجع خود، به‌ویژه در حوزه فرهنگ بومی، نظام‌های سنتی زیست و قنات، سهمی مؤثر در گسترش دانش انسان‌شناسی ایران داشت و انتخاب اثر او به‌عنوان برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، گواهی روشن بر جایگاه علمی و اعتبار پژوهشی آن استاد فقید است.

اینجانب، درگذشت این پژوهشگر فرهیخته را به خانواده محترم ایشان، شاگردان، همکاران و جامعه علمی و فرهنگی کشور تسلیت می‌گویم  و از درگاه خداوند متعال برای آن مرحوم، رحمت و آرامش ابدی و برای بازماندگان، صبر، شکیبایی و تسلای خاطر مسئلت دارم.»

همچنین سیدرضا صالحی‌امیری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با صدور پیامی، درگذشت جواد صفی‌نژاد، اندیشمند برجسته و چهره ماندگار علوم انسانی را ضایعه‌ای عمیق برای سپهر علمی، فرهنگی و تمدنی ایران‌زمین دانست.

او با اشاره به نقش برجسته این استاد فرهیخته در مطالعات میان‌رشته‌ای و ایران‌محور، گفت: دکتر صفی‌نژاد سهمی بنیادین در تبیین جغرافیای فرهنگی، مردم‌شناسی اقوام و عشایر و بازخوانی رابطه تاریخی انسان، سرزمین و زیست‌بوم ایفا کرد.

وزیر میراث‌فرهنگی با تاکید بر جایگاه کم‌بدیل این اندیشمند فقید در مطالعات قنات تصریح کرد: پژوهش‌های ماندگار او در حوزه کاریز، که به‌درستی وی را «پدر کاریز ایران» نامیده‌اند، قنات را به‌مثابه میراثی تمدنی، تجلی خرد ایرانی و الگویی پایدار از زیست در تاریخ ایران معنا کرد؛ میراثی که پیونددهنده فرهنگ، طبیعت و هویت ملی است.

صالحی‌امیری در پایان، ضمن تسلیت این فقدان اندوه‌بار به خانواده آن مرحوم و جامعه دانشگاهی کشور، از درگاه خداوند متعال برای آن استاد وارسته، رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان، صبر و آرامش مسئلت کرد.

غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی نیز در پی درگذشت زنده‌یاد جواد صفی‌نژاد، با صدور پیامی این ضایعه را تسلیت گفت. متن پیام به این شرح  است: «درگذشت جغرافیدان و مردم‌شناس برجسته ایران‌زمین، جواد صفی‌نژاد را به تمام اهل علم و فرهنگ و به‌ویژه فرزندان گرانقدر ایشان تسلیت می‌گویم.
این استاد فرهیخته دانشگاه تهران ‌که تا پایان عمر دل در گرو شناخت سرزمین پهناور ایران داشت، نمونه‌ای کم‌نظیر از عالمانی بود که همه زندگی خود را وقف دانش و پژوهش کرده‌اند. اینجانب توفیق داشتم در بیست سال گذشته و در جلسات متعدد، خوشه‌چین دریای فضل و دانش وی باشم و از معلومات وسیع او در علم جغرافیا و سفرنامه‌ها و نقشه‌های تاریخی و مردم‌شناسی نواحی مختلف ایران‌زمین و خصوصا دانش کم‌نظیرش در عرصه کتابشناسی بهره برم.
کارهای ماندگار و منحصر به فرد زنده‌یاد جواد صفی‌نژاد در حوزه‌هایی مانند قنات و خط سیاق و مردم‌نگاری زادگاهش، شهر ری، برای همیشه راهگشای پویندگان علم و معرفت خواهد بود.
برای آن عزیز از دست‌رفته، آمرزش الهی و برای بازماندگان اجر و صبر مسألت دارم.»

علی دارابی، قائم‌مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی نیز در پیامی نوشت: «با کمال تأسف و تأثر، خبر درگذشت استاد جواد صفی‌نژاد، جامعه فرهنگی کشور را داغدار کرد. ایشان در سال‌های حیات خود، نقشی بی‌بدیلی در معرفی و حفاظت از میراث فرهنگی کشور بالاخص در حوزه قنوات داشت و همچنین در زمینه جغرافیا، مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی نیز خدمات شایانی به جامعه علمی و فرهنگی کشور ارائه کرد و تالیفات ایشان در این دایره، به‌ویژه در زمینه حفاظت از منابع آبی، مرجع مهمی برای پژوهشگران و دانش‌پژوهان است.

نام ایشان به عنوان شخصیتی که با میراث فرهنگی ایران انس و الفت داشت، همیشه در یادها باقی خواهد ماند. اینجانب ضمن تسلیت به خانواده محترم ایشان و جامعه رفیع میراث فرهنگی کشور، برای آن مرحوم رحمت و مغفرت الهی و برای بازماندگان ایشان صبر و شکیبایی آرزو می‌کنیم.» 

همچنین اکبر ایرانی،  مدیرعامل مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب در پیامی آورده است: «از شنیدن خبر درگذشت استاد جواد صفی‌نژاد بسیار اندوهناک و متألم شدم. او پژوهشگری پرتلاش و ممتاز در حوزۀ مطالعات کاریز و قنات و متخصص دانش جغرافیا بود. درگذشت این استاد ارجمند را به خانوادۀ داغدار و جامعۀ دانشگاهی کشور تسلیت می‌گویم. شادروان صفی‌نژاد بحق به «پدر مطالعات قنات ایران» نامور بود و در این زمینه تألیفات متعددی از خود برجای گذاشت. او چون از لرهای ایل بختیاری بود، بخشی از  تحقیقات خود را به حوزۀ مردم‌شناسی ایلات و عشایر لُر و قشقایی، نگارش اطلس ایلات، جامعه‌شناسی عشایر ایران و مانند آن اختصاص داد و در این‌باره مقالات متعدد و کتاب‌های ارزشمندی تألیف کرد.
تخصص اصلی او قنات و منابع آبی بود. ۹۰ روز با مقنیان را در کتابی به این نام گزارش نمود. نظام آبیاری سنتی در ایران را در دو جلد نوشت و همواره نگرانی خود را از خشک شدن قنات و هدررفت منابع آبی در ایران ابراز می‌کرد. سه کتاب حدودالعالم، جهان‌نامۀ نجیب بکران و مسالک و ممالک اصطخری را تلخیص و بازنویسی کرد و ما آن را در مجموعۀ کارنامۀ دانشوران ایران و اسلام منتشر کردیم. اطلس خلیج فارس و چند اثر جغرافیایی را با همکاری مرحوم محمدحسن گنجی و غلامرضا سحاب که به او ارادت ویژه داشت، به فرجام رساند. تخصص دیگر او دانش سیاق بود و چندین رساله را تصحیح و تحت عنوان «کوششی در آموزش خط سیاق به انضمام کتاب‌های درسی تعلیم سیاق: محاسب التجار و...» منتشر کرد. از او مقالاتی در باب مکاتب نقشه‌نگاری ایران و جهان در گزارش میراث منتشر کردیم.
زنده‌یاد صفی‌نژاد، دانشمندی پرکار، دلسوز، مهربان، عاشق ایران و بسیار فروتن و گشاده‌دست بود.
فقدان آن پژوهشگر کوشا، ضایعه‌ای بزرگ برای جامعه علمی کشور است. از درگاه خداوند مهربان برای آن مرحوم آرامش و مغفرت و برای بازماندگان شکیبایی مسئلت می‌نماید.»


مسعود معینی‌پور، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی هم در پیامی نوشت: «درگذشت ایران‌شناس و مردم‌شناس برجسته و استاد فرهیخته دانشگاه تهران مرحوم دکتر جواد صفی‌نژاد
موجب تأثر و اندوه عمیق جامعه علمی و دانشگاهی شد.
بی‌تردید تلاش‌های علمی، خدمات ارزشمند آموزشی و پژوهشی و نقش ماندگار آن مرحوم در اعتلای دانش و فرهنگ این مرز و بوم، همواره در یادها باقی خواهد ماند.
اینجانب ضمن عرض تسلیت صمیمانه به خانواده محترم آن فقید سعید، شاگردان، همکاران و جامعه علمی کشور، از درگاه خداوند متعال برای آن مرحوم علو درجات و رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان اجر و صبر مسالت دارم.
روحش شاد و یادش گرامی باد.»

در پیام محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی هم آمده است: «درگذشت استاد فرهیخته و پژوهشگر برجسته کشور، زنده‌یاد دکتر جواد صفی‌نژاد، موجب اندوه جامعه علمی و فرهنگی کشور گردید.

این محقق و پژوهشگر نام‌آشنا، عمر پربرکت خویش را صرف پژوهش در حوزه اقوام و عشایر ایرانی و پاسداشت دانش بومی و میراث فرهنگی ایران‌زمین کرد و آثار و تحقیقات ماندگار او جایگاهی ارزشمند در تاریخ انسان‌شناسی و علوم جغرافیایی دارد.

اینجانب ضمن تسلیت این ضایعه به خانواده محترم آن مرحوم، دانشگاهیان و پژوهشگران، از درگاه خداوند متعال، جهت این استاد فقید رحمت واسعه و برای بازماندگان صبر و شکیبایی آرزومندم.»

 انتهای پیام
 

  • چهارشنبه/ ۳ دی ۱۴۰۴ / ۱۹:۳۸
  • دسته‌بندی: فرهنگ عمومی
  • کد خبر: 1404100302184
  • خبرنگار : 71573