مراسم بزرگداشت هانس كريستين اندرسن در سه روز پاياني هفته‌ي گذشته در تهران برگزار شد. در اين مراسم كه نزديك به 50 نويسنده، شاعر و پژوهشگر با شش نشست تخصصي در آن شركت داشتند، درباره‌ي 20 موضوع درباره‌ي خالق ”جوجه اردك زشت” سخن گفته شد. نوش‌آفرين انصاري، عضو هيات مديره‌ي دفتر نميندگي IBBY در ايران كه مسؤوليت برپايي اين جشنواره را برعهده داشت، در مراسم افتتاحيه‌ جشنواره گفت: جشنواره اندرسن حركت بزرگي از سوي شوراي كتاب كودك بود و ما اميدواريم طي سالهاي آتي بتوانيم شاهد برپايي جشنواره‌هاي مشابهي به منظور تجليل از بزرگان ادبيات كودك و نوجوان ايراني باشيم. اين در حالي بود كه پيش‌تر، جمعي از نويسندگان كودك و نوجوان در جريان جشنواره كتاب كودك و نوجوان كرمان كه اسفندماه گذشته ازسوي وزارت ارشاد برگزار شده بود، با صدور بيانيه‌اي اعلام كرده بودند، با توجه به همزماني سالروز تولد نادر ابراهيمي، از پيشكسوتان ادبيات كودك و نوجوانان كشورمان مصادف با روز جهاني كتاب كودك (14 فروردين‌ماه) خواهان برپايي جشنواره مشابهي براي وي هستند. اما چنين پيشامدي هرگز به وقوع نپيوست و هفتادمين سالروز تولد اين نويسنده‌ي ايراني همانند سالروز بسياري ديگر از نويسندگان ديگرمان در سكوت سپري شد. محمد قصاع در تحليل سكوتهاي اين‌چنيني مي‌گويد: در بحث و تجليل از بزرگان انديشه همچنان با مشكل باندبازي مواجهيم، بنابراين اگر بنا باشد برپايي اين مراسم به هر سازماني واگذار شود، هر سازمان و تشكلي تلاش مي‌كند چهره‌هاي هم‌طيف خود را جهت اين كار گزينش و معرفي كند، مضاف بر اينكه با توجه به مشكلات فرهنگي، هنوز با اصل بحث، يعني تجليل از كتاب و كتابخواني، مشكل داريم. بنابراين تجليل از اين دو پديده، مقدم بر معرفي هر شاعر و نويسنده‌ است. اين پژوهشگر ادبي تصريح كرد: اولويت داشتن روابط بر ضوابط ماهيت اين مراسم را زير سؤال مي‌برد. اغلب مراسم بزرگداشت ما با هزينه‌هاي هنگفت توام است و خطر الگوگيري از اشكال غربي، پيوسته آنها را تهديد كرده و مي‌كند. اما جشنواره هانس كريستين اندرسن با همت نماينده‌ي IBBY در ايران شكل گرفت و برپايي شش نشست تخصصي ماهيت آن را از حالت تجليل صرف، خارج كرد و به آن وجهه‌ي تحليلي بخشيد. شهرام رجب‌زاده در اين‌باره مي‌گويد: برپايي هر مراسم بزرگداشتي براي بزرگان حيطه‌ي ادبي بدون در نظر گرفتن جنبه‌هاي تحليلي و شناختي آن و صرفا با رويكرد تجليلي، حركتي عقيم و ناكارآمد است. اين شاعر تصريح مي‌كند: در هر مراسم بزرگداشتي نبايد صرفا به شهرت و اعتبار نويسنده يا شاعر تكيه كرد، بلكه بايد الزاما به مرحله‌ي فراتر از آن، يعني شناخت تحليل نايل شد و اين مرحله، مرحله‌اي بود كه جشنواره اندرسن به خوبي به آن نايل شد. بسياري از كارشناسان با قياس دو جشنواره‌ هانس كريستين اندرسن با جشنواره كتاب كودك كرمان، خواهان مداخله نكردن بخش دولتي در اين‌گونه مراسمند. آنان در گفت و گوهاي خود اظهار مي‌كنند، مداخله‌ي دولت در برگزاري چنين مراسمي، اعتبار آن را مخدوش مي‌كند. بنابراين دولت بايد در حد امكان، از دخالت در برپايي چنين جشنواره‌هايي خودداري كند. محمدهادي محمدي از جمله اين افراد است؛ او مي‌گويد: تجربه جشنواره اندرسن در قياس با جشنواره كتاب كودك كرمان ثابت كرد كه چنين مراسمي بايد به‌دور از دخالت دولت باشد. اين تجربه ثابت كرد اگر در چنين برنامه‌هايي بخش غيردولتي فعال شود، استقبال واقعي مردم بيشتر و هزينه‌ها به‌مراتب كمتر خواهد بود. وي با تاكيد بر چهر‌هاي ماندگاري همچون جبار باغچه‌بان، صبحي، كوهي كرماني، مهدي آذريزدي، پروين دولت‌آبادي، كيانوش و... تصريح كرد: شرط اصلي موفقيت چنين بزرگداشتهايي، الزاما با دخيل نكردن دولت محقق خواهد شد و در غير اين صورت، ره به جايي نخواهد برد. در كنار چنين اظهار نظرهايي، خليل عمراني ـ مدير مركز آفرينش‌هاي ادبي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان ـ از منظر ديگري به اي‌نگونه جشنواره‌ها و مراسم نگاه مي‌كند و مي‌گويد: برگزاري مراسم بزرگداشت سبب تجليل و دل‌گرمي بزرگان ادبي مي‌شود. اما بايد توجه داشت كه اين تجليل و تقديرها در مرزهاي داخلي محدود نشود. بنابراين همچنان كه شناخت بزرگان جهاني بر ما لازم و ضروري است، شناخت برترينهاي ما نيز در سطح جهاني الزامي است. انتهاي پيام