زمانی بازار اصلی و مرکز خرید شهر بود. در مرکزیترین نقطه شهر میدرخشید و غیر از بازار نوعی جاذبه گردشگری به شمار میآمد. فرهنگ و سنت و هویت شهر در کوچه باریک آن نمایان بود و کانون توجه عام و خاص بود.
بازاری که روزگاری تنها اشرافزادگان و طبقه بالای جامعه در محوطهاش خرید میکردند و جزو مناطق و بازارهای مهم، بهروز و زیبای شهر بود، اینک از بازارهای ارزان شهر شده است و دیگر از ابهت روزگار گذشته خبری نیست. بازاری که چشمانداز زیبایی برای عابران زمان خود بود، حالا رهگذرانش به زحمت راهی برای قدم برداشتن باز میکنند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خوزستان، بازار عبدالحمید واقع در خیابان نظامی(نظریپور) بین خیابان نادری و امام خمینی (ره) اهواز است. این بازار که وجه تسمیه آن نام یکی از شیوخ طوایف عرب اهواز در زمان قاجار بود، از مهمترین مراکز خرید شهر به شمار میآمد. قدمت این بازار همانگونه از سرو وضع ظاهری آن برمیآید به بیش از یک قرن میرسد و جداره و نمای آن که هماکنون مایه سرافکندگی و زشتی شده و سیمای شهر را نازیبا کرده، زمانی قلب شهر بود. خانه دادرس، گواه عظمت و شکوه این بازار در زمان خود بود؛ این بنای بازمانده از دوره قاجار که در سال 1382 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، اینک در میان پسماندهای دستفروشان در گوشهای از بازار عبدالحمید گم شده است. صداهای ناهنجار دستفروشها آرامش این بازار را به هم ریخته و تمرکز برای دقت در یکی از آثار هویتی شهر را از بین میبرد.
این بازار که یادگار به جامانده از نسلهای پیشین اهواز است، اکنون یکی از معضلات شهری شده و به جای نگهداری از آن باید چارهای برای رفع معضلات ناشی از تجمع و دستفروشی در این بازار اندیشید.
بازار عبدالحمید که داد نیروهای اجراییات شهرداری از معضلات آن بالاست، تقریبا از اصلیترین مراکز دستفروشی و بساطی شهر است. بساط همه نوع جنس و میوه و لباس و کیف و کفش و لباسهای سنتی و امروزی در این بازار دیده میشود و راه برای گذر عابران به بیش از یک متر در وسط خیابان و نیم متر در هر طرف خیابان نمیرسد. با این ازدحام دستفروشی در کوچهای باریک، مکان دفع پسماند نیز در همان جاست و زبالهها و اجناس فروشندگان در کنار هم، غیرقابل تفکیک شدهاند!
در ابتدای ورودی بازار از سمت خیابان نادری به دلیل پایینتر بودن سطح کوچه از خیابان اصلی میتوان نمای آلوده آن را به طور کامل دید. فشردگی آدمها و بساطها از این نما به وضوح مشخص و آزاردهنده است و جلوه بصری ناخوشایندی ایجاد میکند.
درباره وضع نابسامان و مشمئزکننده این بازار با معاون خدمات شهری شهرداری اهواز صحبت میکنیم؛ علیرضا عالیپور در گفت وگو با ایسنا گفت: در گذشته بازارهایی بدون در نظر گرفتن نیاز مشتریان و فروشندگان و مقتضیات اقلیمی ساخته میشد. بازارهای سنتی در میان برخی عشایر و اقوام وجود داشت و این ناشی از فرهنگی است که میخواهد کسب و کار برای کاسب بدون هزینه باشد.
وی افزود: در بازارهای سنتی، فروشندگان را به لحاظ فضا و معماری بازار نمیتوان وارد بوتیک و چهاردیواری کرد، فروشندگان میل زیادی به فروشندگی در فضای باز دارند. در چنین بازارهایی خریداران نیز علاقهمند هستند، اجناس چندین فروشنده را همزمان با هم مقایسه کنند و مرغوبیت کالا را در یک نگاه با هم بسنجند.
عالیپور با اشاره به دیگر بازارچههای سنتی و قدیمی اهواز گفت: به دلیل بیتوجهی به عوامل بازارهای سنتی در اغلب مکانهایی که فروش به صورت دورهگردی انجام میشد، بازارچههای دو طبقه با هدف ساماندهی دستفروشی ایجاد میشد. بازارچه عامری یکی از آن بازارها است که غرفههای آن با دهنههای باریک و عمق زیاد ساخته شد و فروشندگان نمیتوانند اجناس خود را در فضای مغازه به خوبی در اختیار مشتریان قرار دهند. در بازارچه کیان هم لابهلای دستفروشان بازارچههایی ساخته شد که استقبال چندانی از آن نشد و دستفروشی همچنان به صورت کپری ادامه داشت.
معاون خدمات شهری شهرداری اهواز خاطرنشان کرد: در نظر مدیران استانی این دیدگاه وجود دارد که ایجاد بازارهای سایبانی بیکیفیت است، ولی باید پذیرفت که اقتضای فرهنگی و اقلیمی خوزستان ایجاب میکند که بازارچههایی با سازه سبک ساخته شود.
وی گفت: در منطقه کانتکس بازارچه فجر به صورت سازه سبک احداث شده که با استقبال فروشندگان، بازار دستفروشان بلافاصله به آنجا منتقل شد. شببازار کوی ملت نیز تنها با ساماندهی فضا و شناسنامهدار کردن فروشندگان تشکیل شد و استقبال شهروندان و فروشندگان از آن بسیار خوب بود.
عالیپور تصریح کرد: تاکنون ایده راهاندازی بازارچههای سبک در فضای بازار موفق بوده است و به دنبال این هستیم که این روش را رونق دهیم. البته در بازار عبدالحمید برای ایجاد چنین فضایی یافتن زمینی که بتوان دستفروشان را در آن استقرار داد، مشکل است ولی برای این بازار روشهای دیگری را مدنظر داریم.
بازارها از مهمترین اماکن برای شناخت فرهنگ و هویت هر شهر هستند. بازارهای قدیمی اهواز نیز میتوانند ارائهدهنده فرهنگ، سنت و هویت شهر اهواز باشند؛ حال اینکه در این شهر بیشتر بازارهای سنتی و قدیمی به یک شکل درآمدهاند و بینظمی و دفع پسماند در محل از مشترکات همه این بازارها شده است.
گرچه ایجاد نظم در بازار امر مهمی است، ولی نباید صرفا جهت ایجاد نظم، همه اصول را زیر پا گذاشت و بهجای یک بازار قدیمی و سنتی، بازارهای سرپوشیده و امروزیتر ایجاد کرد، بلکه باید زمینهای فراهم ساخت که در کنار سیتیسنترها و هایپرمارکتها جاذبههای گردشگری و اماکن فرهنگی و سنتی حفظ شوند و بازار عبدالحمید نیز با همان سبک و سیاق جالب و زیبای خود ولی منظمتر و پاکیزهتر در محل باقی بماند.
گزارش از خبرنگار ایسنای منطقه خوزستان: خدیجه نیسی
انتهای پیام