یک متخصص داخلی گفت: داروهای کورتیکوستروئیدی از جمله کورتیزون، هیدروکورتیزون و پردنیزون از داروهای پرقدرت در درمان انواع بیماری‌ها از بثورات گرفته تا لوپوس و آسم به شمار می‌روند. اما مصرف کورتیکوستروئیدها، خطر بروز عوارض جانبی را نیز در پی‌ دارد.

دکتر محمدعلی اشرف مدرس در گفت وگو با خبرنگار ایسنا منطقه دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره اینکه داروهای کورتیکوستروئیدی از مهمترین داروهایی هستند که در درمان بیماری‌ها کاربرد دارند، گفت: مصرف این داروها مانند شمشیر دولبه است که به رغم کاربردهای درمانی فراوان، عوارضی را به همراه دارد.

وی افزود: همکاری بیمار با پزشک، می‌تواند گام‌هایی درجهت کاهش عوارض جانبی این داروها بردارد تا بیمار از منافع درمان با این داروها بیشتر سود ببرد.

این متخصص داخلی در خصوص میزان تاثیرگذاری کورتیکوستروئیدها گفت: این داروها از آثار هورمون‌هایی تقلید می‌کنند که به طورطبیعی در غده‌های فوق کلیه تولید می‌شوند. غده‌های آدرنال (adrenal glands) یا غده‌های فوق کلیه در ‌بالای کلیه‌ها جای دارند. وقتی کورتیکوستروئید با مقداری تجویز شود که بیش‌ از مقدار معمولی موجود در‌بدن است، سبب فروکش‌ کردن التهاب می‌شود.

اشرف مدرس با بیان اینکه فروکش‌ کردن التهاب، از شدت نشانه‌های بیماری‌های التهابی مانند آرتریت و آسم می‌کاهد، گفت: کورتیکوستروئیدها سبب فرونشانی دستگاه ایمنی هم می‌شوند و به ‌کنترل بیماری‌هایی کمک می‌کنند که طی آنها دستگاه ایمنی به اشتباه به بافت‌های خود حمله کرده است.

وی تاکید کرد: چگونگی مصرف کورتیکوستروئیدها بسیار اهمیت دارد، این داروها برای درمان آرتریت روماتوئید، لوپوس، آسم، آلرژی‌ها و بسیاری دیگر از ‌بیماری‌ها به کار می‌روند. ازاین داروها در‌ درمان بیماری‌های دیگر مانند بیماری آدیسون (Addison’s disease) نیز استفاده می‌شود.

اشرف مدرس در ادامه گفت: در این بیماری غده‌های فوق کلیه مقدار کافی استروئید تولید نمی‌کنند. از کورتیکوستروئیدها درکمک به جلوگیری از دفع در بیماران پیوند اعضا استفاده می‌شود.

وی یادآور شد: کورتیکوستروئیدها از راه‌های خوراکی، موضعی، استنشاقی و تزریقی قابل استفاده هستند. در انواع خوراکی، مصرف این داروها به شکل قرص، کپسول یا شربت برای کمک به درمان التهاب و درد همراه بعضی بیماری‌های مزمن مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس به کار می‌رود.

دکتر اشرف مدرس افزود: به‌صورت افشانه استنشاقی و درون بینی این شکل دارو به کنترل التهاب همراه آسم و آلرژی‌های بینی کمک می‌کند. به صورت موضعی (topical) نیز مصرف کرم یا پماد این داروها به ترمیم بسیاری از بیماری‌های پوستی کمک می‌کند. به صورت تزریقی هم این داروها در درمان شناسه‌ها و نشانه‌هایی مانند التهاب درد و التهاب تاندینیت مورد استفاده است.

وی خاطرنشان کرد: مانند هر دارویی، استفاده از کورتیکوستروئیدها، خطر بروز عوارض جانبی را در بر دارد. بعضی از این عوارض جانبی ممکن است سبب بروز مشکلات وخیم سلامتی شوند. وقتی بیمار بداند با مصرف دارو، ممکن است چه عارضه‌ای بروز کند، می‌تواند برای کنترل تأثیر این عوارض بر سلامتی اقداماتی انجام دهد.

این متخصص داخلی در خصوص عوارض‌ جانبی کورتیکوستروئیدهای خوراکی گفت: از آنجا که مصرف کورتیکوستروئیدهای خوراکی به ‌جای تأثیر در ‌یک ناحیه‌ خاص بر ‌تمام بدن تأثیر می‌گذارد، این شکل دارو‌ها به احتمال زیاد عوارض جانبی قابل ‌توجهی ایجاد می‌کند. عوارض جانبی این داروها به ‌مقدار مصرف آنها بستگی دارد.

اشرف مدرس گفت: افزایش فشار در چشم‌ها (گلوکوم)، احتباس مایع در بدن که سبب ورم ساق‌ها می‌شود، افزایش فشارخون و تغییرات خلق از عوارض جانبی مصرف انواع خوراکی این داروها است.

وی افزود: افزایش وزن، همراه رسوب چربی در‌شکم، صورت و پشت گردن نیز از عوارضی است که با مصرف این داروها بروز می‌کند و در ‌صورت مصرف درازمدت، ممکن ‌است عوارضی همچون تیره‌ شدن عدسی یک یا هر ‌دو چشم (کاتاراکت)، افزایش قندخون که ممکن ‌است سبب شعله‌وری یا وخامت دیابت شود، نیز ایجاد شود.

اشرف مدرس گفت: افزایش احتمال بروز عفونت، پوکی‌استخوان و شکستن استخوان، فرو نشستن تولید هورمون درغده‌آدرنال، نازک‌ شدن پوست، کبودی سریع و کند‌ شدن ترمیم زخم نیز از عوارض ثانوی مصرف کورتیکوستروئیدهای خوراکی است.

وی در پایان یادآور شد: با وجودی‌ که مصرف کورتیکوستروئیدها با‌ بروز عوارض جانبی همراه است ولی این داروها التهاب، درد و ناراحتی بسیاری از بیماری‌ها مختلف را ازبین می‌برند. مصرف این داروها، تماس نزدیک با پزشک در انتخاب نوع دارو، عوارض‌ جانبی را به حداقل می‌رساند و ضمن دسترسی بیمار به منافع، از احتمال بروز مشکلات کاسته می‌شود.

انتهای پیام