رییس شبکه هپاتیت کشور، نقش کبد در خنثی کردن سموم و سلامتی بدن را تشریح کرد.

دکترسید مؤید علویان، فوق تخصص گوارش و کبد و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس «سلامت» خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، هپاتیت ویروسی را از بیماری‌های شایع در جهان خواند و گفت: هپاتیت ویروسی B از شایع‌ترین این عفونت‌ها و عامل مهم نارسایی کبد و سیروز کبدی است.

وی افزود: حل معضل هپاتیت به افزایش و ارتقای سطح آگاهی و دانش همه افراد جامعه نیاز دارد. برای پیشگیری از این بیماری باید به راه‌های انتقال آن توجه کرد.

علویان تاکید کرد: با هپاتیت ویروسی B هم می‌توان زندگی کرد و هم می‌توان ازدواج کرد و تشکیل خانواده داد. توجه به دستورات بهداشتی و پرهیز از دخانیات، مصرف مشروبات الکلی، چاقی و مصرف چربی زیاد اهمیت دوچندان دارد. توجه به توصیه‌های پزشکان در اجرای دستورات پیشگیرانه و درمان سبب کنترل بیماری می‌شود. خوشبختانه امروزه می‌توان بیماری هپاتیت B را مهار کرد.

وی ضمن اشاره به ساختمان و چگونگی عمل دستگاه گوارش در بدن، گفت: کبد بزرگ‌ترین غده بدن است و آن را می‌توان به کارخانه‌ای شیمیایی تشبیه کرد که وظیفه تولید، تغییر، انبار کردن و دفع مواد را بر عهده دارد. محل کبد در شکم از نظر عمل آن بسیار مهم است. وزن کبد در فرد بالغ حدود 1500 گرم و معادل یک پنجاهم وزن کل بدن است.

به گفته وی، خون رسانی به کبد بسیار زیاد است. خون سرشار از مواد غذایی که از دستگاه گوارش جذب شده به طور مستقیم به کبد وارد می‌شود. این مواد در کبد ذخیره شده و یا به مواد شیمیایی مورد نیاز بدن تبدیل می‌شوند. کبد از مجموعه سلول‌های کبدی، عروق خونی و مجاری صفراوی تشکیل شده است. شبکه‌های عروقی اطراف سلول‌های کبدی، مواد غذایی هضم و جذب شده از روده‌ها را به سلول‌ها رانده و در آنجا ذخیره می‌کند. مواد دفعی و ترشحی از طریق مجاری صفراوی به کیسه صفرا می‌ریزد. نقش کبد در تنظیم سوخت و ساز گلوکز (قند) و پروتئین اهمیت بسیاری دارد.

علویان در این باره ادامه داد: کبد با تولید و ترشح صفرا نقش مهمی نیز در هضم و جذب چربی‌ها از دستگاه گوارش بر عهده دارد. علاوه بر این، کبد مواد زاید حاصل از سوخت و ساز را از خون خارج می‌کند و آنها را به داخل صفرا ترشح می‌کند. صفرای تولید شده کبد به طور موقت در کیسه صفرا انبار می‌شود و زمانی که برای فرایند هضم لازم باشد، با انقباض کیسه صفرا به داخل لوله گوارش وارد می‌شود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا با معاینه شکم و لمس کبد می‌توان به بیماری کبدی پی برد، گفت: خیر. در حالات عادی لبه کبد را می‌توان در هنگام دم عمیق لمس کرد. البته ذکر این نکته ضروری است که به جز در مراحل انتهایی و دیررس بیماری، با لمس کبد و معاینه شکم به تنهایی نمی‌توان به بیماری کبدی پی برد. باید توجه داشت که حتی با سونوگرافی شکم در همه موارد، وجود بیماری کبدی را نمی‌توان تشخیص داد و انجام آزمایش خون و بررسی‌های تکمیلی دیگر ضروری است.

علویان افزود: کبد به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اندام‌های داخلی بدن، وظیفه انجام اعمال حیاتی مختلفی را در بدن آدمی بر عهده دارد. با ورود مواد غذایی به دستگاه گوارش اعمال مختلفی بر روی آن انجام می‌گیرد تا آن را برای استفاده بدن آماده کند. مواد غذایی پس از ورود به معده و مخلوط شدن با شیره گوارشی، وارد روده کوچک می‌شود. در این قسمت از دستگاه گوارش مواد غذایی تحت تاثیر مواد شیمیایی که به آن آنزیم می‌گویند و از سلول‌های دیواره روده و همچنین لوزالمعده ترشح می‌شود، هضم می‌شود. پس از تغییرات لازم جهت هضم مواد غذایی فرآیند جذب مواد توسط سلول‌های روده کوچک انجام می‌شود و سپس مواد جذب شده وارد گردش خون می‌شوند. مواد غذایی جذب شده برای اکثر بافت‌های بدن به طور مستقیم قابل استفاده نیستند، بنابراین پس از ورود به خون، توسط عروق مربوطه ابتدا به داخل کبد می‌روند و در آنجا تغییرات لازم بر روی این مواد صورت گرفته تا برای استفاده سلول‌های بدن آماده شوند.

این فوق تخصص گوارش و کبد درباره نقش کبد در سلامتی گفت: کبد با انجام تغییرات لازم بر روی مواد غذایی جذب شده و همچنین دفع سموم مهم‌ترین نقش را در حفظ سلامتی بر عهده دارد. کبد با تبدیل مواد قندی ساده (گلوکز) به نوع ذخیره‌ای آن (گلیکوژن) و در موارد ضروری تبدیل نوع ذخیره‌ای به نوع ساده که برای بدن قابل استفاده است، نقش عمده‌ای را در تنظیم قند خون ایفا می‌کند.

وی افزود: کبد، چربی‌های جذب شده را به انواع قابل جذب یا قابل ذخیره شدن در سلول‌های مختلف بدن تبدیل می‌کند و از این طریق در سوخت و ساز چربی‌ها دخالت می‌کند. کبد نقش عمده‌ای را در سوخت و ساز پروتئین‌ها بر عهده دارد. این عضو تقریبا تمام پروتئین‌های پلاسمای خون را تولید می‌کند. بسیاری از ویتامین‌ها نظیر ویتامین‌های A، B و ... همچنین برخی فلزات نظیر آهن و مس در کبد ذخیره شده و در مواقع مورد لزوم مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی دیگر از اعمال مهم کبد، از بین بردن میکروب‌های وارد شده به بدن از طریق روده است. این میکروب‌ها از طریق گردش خون ابتدا به کبد وارد می‌شود و این عضو با استفاده از سیستم دفاعی خود آنها را از بین می‌برد.

علویان همچنین در توضیح نقش کبد در خنثی کردن سموم بدن گفت: یکی از مواردی که در واکنش‌های شیمیایی بدن و همچنین توسط باکتری‌های موجود در روده تولید می‌شود، آمونیاک (NH3) است. این ماده به میزان زیاد تولید شده و جذب خون می‌شود. آمونیاک برای بسیاری از سلول‌های بدن از جمله سلول‌های مغزی مضر است و کبد این ماده را از خون گرفته و طی یکسری واکنش‌های شیمیایی به اوره تبدیل می‌کند. اوره از طریق کلیه‌ها از بدن دفع می‌شود. البته عمل دفع سموم بدن توسط کبد فقط به آمونیاک منحصر نمی‌شود. بسیاری از مواد مضر برای بدن و همچنین داروها توسط کبد از بدن دفع می‌شوند. در صورت اختلال در فعالیت‌های کبد، سموم بدن از جمله آمونیاک افزایش یافته و بر تمام اجزای بدن اثرات مخربی را بر جای می‌گذارند.

انتهای پیام