به گزارش ایسنا - آثار باستانی، آثاری به‌جای مانده از سال‌های دور با ارزش بالای تاریخی هستند، ایران از جمله کشورهایی است که آثار تاریخی و باستانی فراوانی در گوشه‌گوشه سرزمین خود دارد.

استان چهارمحال و بختیاری نیز با پیشینه تاریخی درخشان، آثار تاریخی و باستانی فراوانی را دل خود جای داده است.

حمام‌ها و خانه‌های تاریخی از جمله آثار باستانی است که در اکثر شهرهای ایران به چشم می‌خورد و امروزه اکثر این بناهای تاریخی تبدیل به نقاط فرهنگی و گردشگری شده‌اند.

خانه ناصری، خانه حفیظی‌های بروجن، خانه آزاده، اتاق آیینه ،(گرمابه پرهیزگار )موزه باستان شناسی، حمام خان شهرکرد، حمام درب امامزاده شهرکرد، حمام مکتب خانه بروجن، خانه چراغ چشم، بنای تجارت خانه و حمام دزک نمونه‌هایی از خانه‌ها و حمام‌های تاریخی در چهارمحال و بختیاری است.

اتاق آیینه‌خانه، این خانه حدود 140سال قدمت داشته و یکی از زیباترین خانه‌های به یادگار مانده از معماری دوران قاجار در شهرکرد می‌باشد، بخش مهم این خانه که تالار یا اتاق آیینه نامیده می‌شود در واقع اتاق شاهنشین به شکل شکم دریده یا چلیپایی است که در معماری مسکونی قاجاری بسیار دیده می‌شود.

اتاق آیینه بخشی از عمارت بزرگ متعلق به خانواده محمودیه بوده است که دارای فضاهایی بزرگ، باربند، میان‌سرا، اندرونی، حیاط خلوت و انبارهایی بوده است، در خیابان کشی‌های انجام شده در دوره پهلوی دوم در شهرکرد و اجرای خیابان ولیعصر، بیشتر عرصه این خانه تخریب می‌شود و فقط فضای موسوم به تالار آیینه و اتاقهای همجوار آن و بخشی از ایوان شمالی حیاط آن و حیاط غربی(حیاط خلوت) باقی مانده است. اکنون انجمن خوشنویسان استان در این مکان مستقر می‌باشد.

خانه آزاده، قدیمی‌ترین خانه موجود در بافت تاریخی چالشتر و متعلق به دوره زندیه و منزل حاج میرزا مهدی خان آزاده چالشتری است، خانه از طریق پیش فضایی در جوار بهار بند قلعه از ضلع جنوبی ورودی می گیرد و از بعد از هشتی از طریق راهرویی به حیاط وارد می‌شود.

این بنا یکی از قدیمی‌ترین بناهای مسکونی استان محسوب می‌شود و دارای سه نوع بافت متمایز متعلق به ادوار زندیه تا معاصر می‌باشد، تزئینات گچ‌بری، نقاشی‌های دیواری، هنرهای روی چوب برروی کالبد این عمارت حکایت از چیره دستی هنرمندان این دیار دارد.

خانه حفیظی‌های بروجن، این اثر تاریخی مربوط به اواخر دوران قاجاریه می‌باشد که در خیابان فردوسی بروجن واقع شده است، این بنا بعد از مرمت و بازسازی توسط سازمان میراث فرهنگی ،‌صنایع دستی و گردشگری استان، اکنون به موزه مردم شناسی ( موزه بهرامی ) تبدیل شده است.

بنای تاریخی خانه ناصری بروجن متعلق به دوره پهلوی بوده و بر اساس مصوبه شورای ثبت و حریم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، در تاریخ 94.3.12 و به شماره 31266 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.

خانه چراغ چشم، یکی از این بناهای تاریخی دهدشت که میزان تخریب عناصر معماری آن بسیار شدید است، ساختمان قدیمی عبدالمحمد چراغ چشم می‌باشد، ساختمان قدیمی عبدالمحمد چراغ چشم در مالکیت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است که این سازمان در حال حاضر مشغول مرمت و احیای این بنای تاریخی است.

مصالح به کار رفته در این بنای تاریخی لاشه سنگ، گچ ساروج و آهک است و نوع سازه آن نیز تاق، تویزه و گنبد است، ساختمان قدیمی عبدالمحمد چراغ چشم بنایی است که در داخل بافت تاریخی شهر دهدشت و شمال امامزاده جابر واقع شده و از دوران با شکوه صفویه به یادگار مانده است . این بنا که در سال 1382 با شماره 8418 در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است، 980 متر مربع مساحت دارد .

بنای تجارت خانه، یکی دیگر از بناهای واقع شده در بافت تاریخی دهدشت که میزان تخریب عناصر معماری آن بسیار شدید است ، تجارت خانه دهدشت می باشد . بنای تاریخی تجارت خانه در محدوده بافت قدیمی دهدشت و نزدیک امامزاده جابر واقع شده است . مصالح به کار رفته در این بنا سنگ ، گچ و شفته آهک است و سازه آن نیز از نوع دیوار ، تاق و قوس می باشد . ساختمان تاریخی تجارت خانه در عرصه 450 متر مربع و در اعیان(زیر بنا) 100 متر مربع مساحت دارد . این بنای تاریخی که به دوران صفویه تعلق دارد ، در مالکیت بخش خصوصی است . بنای تجارت خانه با شماره 3566 در فهرست آثار تاریخی به ثبت ملی رسیده است و از سوی سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان در حال مرمت است .

بنای عمارت خانه آقای محمدقلی کریمی، خانه آویش، خانه تاریخی آقای عبدالمحمد خلیلی، خانه درویش بوذر جمهری، خانه طاهر فرهنمدیان، خانه علی‌پناه برسیا، خانه علی همایون خواه، خانه غلام رضانوید، خانه فرج‌الله بیژن زاده، خانه قدیمی زهرا پارسیان خواه، خانه قدیمی ضرغام آذرکیش ، خانه میرزا از دیگر بناهای تاریخی استان به شمار می‌روند.

حمام درب امامزاده شهرکرد، یکی از بناهای باستانی استان است که رو به مسجد قدیمی اتابکان شهرکرد قرار دارد و شالوده اولیه آن در زمان اتابکان لرستان گذاشته شده و در دوره‌های صفویه، زندیه و قاجاریه مرمت و تعمیر شده است.

این حمام دارای یک فضای مسقف وسیع بیرونی به نام رختکن بوده و 70 سانتی متر از کف زمین بالاتر است و به وسیله یک دهلیز منحنی به تطهیرخانه و گرمخانه متصل می‌شود، صحن وسیع گرمخانه بر چهار ستون سنگی استوار است و زیر سقف سرتاسر ضربی قرار گرفته است.

روشنایی این صحن که در طرفین شمال و جنوب آن دو حوض مستطیل شکل وجود دارد، به وسیله شیشه‌های کوچک محدب تأمین می شود، در طرفین آن چهار پله سنگی وجود داشت که به خزینه بزرگی می رسید، این فضا که خلوتگاهی زیبا و مربع شکل است جایگاه اعیان و اشراف در فصل تابستان بوده است.

حمام دزک که در اوایل دوره قاجاریه ساخته شده و سربینه آن درحدود 70 سال قبل توسط شخصی به نام محمدقاسم محتشمی فرزند آعلی بازسازی شده است، در نزدیکی قلعه دزک قرار دارد، این حمام دارای چهار ستون سنگی، 24 طاق و گنبد می‌باشد که در یکی از آن‌ها خزینه آب گرم بنا شده است.

گرمابه پرهیزگار شهرکرد در سال 1326 شمسی (دوران پهلوی) از مایملک مرحوم حاج آقا حسین پرهیزگار و با مساعدت مالی بانو حاجیه سلطنت خانم آزاده و حاج ابوالقاسم آزاده چالشتری ساخته شد و در سال 1334 شمسی وقف عام گردید.

این بنا دارای دو باب حمام زنانه و مردانه با عناصر کالبدی حمام‌ها از جمله بینه، سربینه، گرمخانه  بوده است، عملیات اجرایی تبدیل گرمابه پرهیزگار به موزه باستان شناسی از سال 1376 آغاز و زیر بنای آن از 620 مترمربع به 1100 مترمربع افزایش یافت و در اردیبهشت ماه سال 1383 این موزه افتتاح شد و مورد بهره برداری قرار گرفت. اشیاء موزه از لحاظ تقسیم بندی زمانی شامل اشیاء پیش از تاریخ، دوران تاریخ و دوران اسلامی است، این بنا در تاریخ 77/6/18و به شماره 2112 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

حمام خان، این حمام در جنوب‏غربی مسجد جامع شهرکرد همزمان با بنای‏ مسجد در سال 1270 هـ ق توسط حاج محمد رضا خان ساخته‏ شده است این حمام از بناهای آجری بسیار مستحکم و زیبائی‏ است که با ساختمان مسجد، مجموعه ارزشمندی را تشکیل‏ می‏دهد که هرچهار طرف آنها آزاد و دارای معبری وسیع است.

در حال حاضر علیرغم دخل و تصرفات زیاد،همچنان به کار خود ادامه می‏دهد. در کنار این بنا گرمابه کوچک زنانه با حوض و منبع‏ و چاه قرار داشته که در دوره اخیر،خراب و به فروشگاهی تبدیل‏ شده است.

حمام مکتب‌خانه در شهر بروجن قرار دارد، این حمام مربوط به دوران قاجار می‌باشد که علاوه بر خدمات رسانی براساس اعتقادات و باورهایی که مردم به آن دارند جنبه فرهنگی نیز داشته و در بیش از 100 سال قبل ساخته شده است، حمام دارای چهار ستون سنگی و سقف گنبدی به شیوه حمام‌های رایج زمان خود می‌باشد، در حال حاضر تبدیل حمام مکتب‌خانه به چایخانه و سفره‌خانه سنتی در دست انجام است

حمام ملا رحیم و حمام بالاده در شهرستان شهرکرد از دیگر حمام‌های تاریخی استان چهار محال و بختیاری است.