امروزه مردم علاقه زیادی به نگهداری و پرورش اسب دارند، ولی متاسفانه در این میان افراد سودجو نیز وارد عرصه شده و به انحای مختلف بر روی بازار این حیوان نجیب تاثیر گذاشته اند. لذا بهتر است قبل از خرید و یا فروش آن اطلاعاتی داشته باشیم تا بازیچه دست دلالان نشویم.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)،‌منطقه کردستان، دکتر محمد تقی ابراهیم پور یکی از متخصصین در امر تشخیص و تعیین صلاحیت اسب در ایران است؛ وی مطالبی کامل و جامع را در مورد انتخاب صحیح اسب جمع آوری کرده است که این مطالب به دلیل حجیم بودن در چند بخش توسط خبرگزاری ایسنا برای علاقه مندان منتشر می شود.

در متن زیر، بخش اول این گزارش را که بر گرفته از مقالات دکتر محمد تقی ابراهیم پور است را با هم می خوانیم.

اغلب از ما پرسیده می شود چه اسبی خوب است و کدام را بخریم؟ این سؤال، بیشتر از جانب افرادی که با دنیای اسبداری به دور بوده و با آن نا آشنا هستند، مطرح می شود.

چنین کسانی اگر به دام دلالان بیفتند، به سادگی بازیچه دست آنها خواهند شد و سودجویان دو، سه و حتی گاهی یک گله اسب را با چندین برابر قیمت اصلی به آنها قالب می کنند.  

در میان ایرانی ها نه از دلال ها و نه از مغبون ها نامی برده نمی شود اما از فردی نام می برند که از نامش پیداست که اتریشی است؛ "آقای اشنایدر".

اشنایدر، حدود 100 رأس اسبچه را پرستاری و تغذیه می کرد. مکان مناسبی برای آن ها ساخته و شخص قابل اعتمادی را هم برای مدیریت مؤسسه اش انتخاب کرده بود، "آقای ..... ".

سال های سال در زمان معینی مدیریت اسبداری می آمد و مأمورین ما را برای ثبت و صدور شناسنامه می برد تا  از طرفی مقررات را اجرا کرده و از طرف دیگر دواب خود را بی شناسنامه نگذاشته باشند.

آقای اشنایدر خود در ایران نبود، او هزینه ی این اسبچه ها را می پرداخت به امید این که روزی بتواند تعدادی از آن ها را خارج کند و پول و سود فراوانی به دست آورد.

اما دست تقدیر باعث شد روزی همه ی آن ها را از دست بدهد و به این و آن واگذار کند.

یادم می آید در ابتدای انقلاب 500 رأس از این نوع و نژاد را که منتخب هم بودند در جنگل رها کرد.

آن روزها، هم گرگ ها شکمی سیر از عزا در آوردند و هم قزاق های مقیم ایران دیگ های پر از گوشت اسب خود را بار گذاشتند.

بگذریم! من با خود شرط بسته ام به یاری مدیریت فنی سینا، مردم را با کار اسب و اسبداری آشنا کنم و در حال حاضر نیز به آن کار مشغولم.

بهتر است از دسته ی دوم هم نامی ببرم؛ آن ها که اسب، شناسنامه، دلالی، کشش، زایش و دوره ی مسابقات و مبالغ مورد شرط بندی را همه به دست گرفته اند.

حاج تقی دمیرچی از جمله افرادی است که در این دسته قرار می گیرد.

وی در حال حاضر خود را از کاری که سی چهل سال انجام می داد کنار کشیده است و می گفت؛ دوبار مکه رفته  و دیگر مایل نیست رئیس قمارخانه و این گونه اماکن باشد.

ابراهیمی پور در ادامه مطالب خود به سؤال علاقه مندان به اسبداری چنین پاسخ می دهد:

اسب را برای چه می خواهید؟ می خواهید آن را در مسابقات اسبدوانی شرکت دهید یا مسابقات پرش با اسب، صحرایی یا درساژ؟ می خواهی اسب را به نمایش بگذاری یا خود را به تماشا؟ به هر حال از اینجا باید اطلاعاتی به دست آوری و گرنه به شدت سُر می خوری و این بر می گردد به نژاد اسب.

چه میزان زمان داری؟ هم برای تولید اسب یا وارد شدن به کار اسب آن چنانکه نتوانند سر شما را کلاه بگذارند یا کلاهتان را بردارند و سوم این که چه میزان پول داری که می توانی خرج این کار کنی؟ معلوم است خیلی نا واردی! حالا پس گوش بده و به دقت این مطالب را بخوان و یاد بگیر؛ اطلاعات تو باید در این زمینه کافی باشد تا موفقیت به دست آوری.

انتخاب اسب

(گونه، نوع، گروه، نسل) یعنی عده ای اسب که دارای اختصاصات و صفات ظاهری و نهانی مشترک باشند، نژاد را با انتخاب اسب و مادیان مورد نظر و کشش های داخلی می توان به وجود آورد.

چنان که روس ها نژاد اسبچه ی کازاک را برای رفع نیازمندی های خود به وجود آوردند و نژاد بودیونی که توسط افسری به نام بودیونی تولید شد و نژاد اسب تاربرد که به وسیله ی جماعتی از انگلیسی ها پدید آمد.

حالا به من بگویید چقدر پول دارید و مایلید چگونه اسبی بخرید؟ اگر پول کمی دارید از 700 هزار تومان تا 2-3 میلیون حتی پنج میلیون تومان اسبی به دست می آورید ازنوع و گونه ی اسب های بوم ایران که می تواند پالانی هم باشد.

این اسب ها می توانند در صورت نیاز، بارهای شما را هم حمل کنند حتی یک گاری دو چرخه را با 200 کیلوگرم بار بکشند.

هروقت که بخواهید می توانید آن را سوار شوید و یک زین تمیز روی آن بگذارید.

حتی آن را با هم نوعان خود به مسابقه هم گذاشته اند؛ مسابقه ی کورس، مسابقه های محلی مانند قیقاج و غیره.

این مسابقه چنین است که یک نفر بر اسب خود می نشیند، شلاق و رکاب و هویزه و آبخوری حتی لباس سوار کار، محلی و بومی است.

این سوارها باید اسب را در فاصله ای به طول 20 متر بارها به چهار نعل درآورند، متوقف کنند و دوباره و چندباره این حرکت را انجام دهند.

سرعت حرکت، به چهار نعل در آوردن یا در آمدن اسب بلافاصله بعد از 180 درجه چرخیدن و توقف درجا همه از امتیازات مثبت و منفی به حساب می آیند.

این گونه مسابقه توانایی سوار کار را هم به نمایش حتی به داوری می گذارد.

این قیقاج است و یک مسابقه ی جدی که در مناطق عشایری بسیار دیده ام. از این اسب ها رقصیدن با صدای دهل هم بر می آید که معمولا به دور شخص دهل زن انجام می پذیرد.

مسابقات استقامت با مانع و بی مانع، دور و نزدیک از تخصص های متعدد این گونه اسب است.

معمولاً سم فشرده ی سیاه رنگ دارد، مواظبت زیادی هم نمی خواهد به خوراکش برسید، کافی است.

در انگلستان نوع اسبی به نام "کاب" وجود دارد، کاب، نژاد نیست همچنان که اسب های بومی ایران هم نژاد حساب نمی شوند. کاب هم اسب همه کاره است و در مسابقات رسمی و محلی هم به خوبی جواب می دهد.

اسب کرد

اسب کرد که نوع افشار آن بیشتر به اسب های باستانی شبیه است. صورتی آرام و اخم آلود با ستیغ گونه ی بلند، چشم های خوابیده در استراحت و بیدار و براق در حرکت، دم را بالا نگاه می دارد، بسیار خلیق است و بسیار خوش رفتار، در مسابقات استقامت به خوبی جواب می دهد، همچنین در کلاس های مبتدی، آموزگار با هوشی برای سواران مبتدی و دوست و همراهی مناسب برای باتجربه ها است.

اختصاصات یک نژاد را دارد، با دارا بودن عضلات سینه ی مشخص و گردن قوی و عضلانی بوده و زیرگونه ی جاف آن دارای سر و صورتی زیبا و اندک شباهتی در این اعضاء به اسب عرب پیدا کرده است.

مردم  به دنبال نوع افشار اسب کرد هستند ولی حس می کنم نوع جاف آن را بیشتر دوست دارند چون اختصاصات اسب کرد را داراست به اضافه ی صورتی زیبا.

اسب کرد بهترین اسب کلاس آموزش پرش با اسب است.

گاهی موانع آموزشی را برای آن ها بالا می برند و از گذاشتن موانع سخت جلو روی آن ها ابا ندارند و در کار چوگان هم اسب کرد حرف اول را می زند.

 با نفس، سخت کوش و توی دست بدون ترس و گریز از گوی و چوگان؛ این اسب مملکت را از وارد کردن هر اسب دیگر برای ورزش چوگان بی نیاز کرده است.

این مطلب را چند بار گفته ام که در تولید اسب "تراکینر" که در خون آن از یک نژاد شرقی هم نام برده شده از خون اسب کرد استفاده شده است.

مشابهات اندام شناسی بسیاری بین این دو نژاد اسب وجود دارد به اضافه ی این که اسب کرد چنان قوی و آرام و خلیق است که پرورش دهندگان ایرانی هم در گذشته از آن برای نیرومندی و بالابردن توان اسب خود هرچندگاه یک بار از تزریق خون اسب کرد در اسب های خود کوتاهی نمی کردند.