پیکر مرحوم دکتر علی محمدسعیدی، متخصص و محقق برجسته بین‌المللی صنعت نفت، صبح یکشنبه سوم شهریور ماه درقطعه 89 بهشت زهرا تهران درخاک آرام گرفت.

به گزارش خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، مراسم تشییع پیکر استاد سعیدی که روز دوشنبه 22 مرداد ماه در سن هشتاد سالگی در بیمارستانی در پاریس درگذشت، با حضور خانواده و جمعی از اساتید و مهندسان صنعت نفت و مهندسی شیمی کشور و در غیاب مدیران پرشمار صنعت نفت کشور برگزار شد.

مراسم یادبود مرحوم دکتر سعیدی نیز روز دوشنبه چهارم شهریورماه از ساعت 16 تا 17:30 در مسجد جامع شهرک قدس (غرب) برگزار می‌شود.

مرحوم سعیدی که در سال 1340 دکتری مهندسی نفت و ریاضیات کاربردی خود را از دانشگاه استانفورد اخذ کرده بود برای مدتی رییس بخش نظارت بر فعالیت های اکتشاف و تولید نفت و گاز کشور بود و در اوایل انقلاب، سمت کفیل مدیر اکتشاف و تولید نفت را بر عهده داشت.

دکتر سعیدی که سال‌ها پیش از وزارت نفت بازنشسته شده بود از صاحبنظران بین المللی مهندسی مخازن نفت و گاز به شمار می‌رفت.

یکی از کتاب‌های استاد با عنوان «مبانی مهندسی مخازن شکاف دار» (Reservoir Engineering of Fractured Reservoirs: Fundamental and Practical Aspects) مرجع بین ‌المللی مهندسی مخازن شکافدار در بسیاری از دانشگاه های جهان است.

در دهه ۷۰ و اوایل دهه۸۰، وی یکی‌ از منتقدان قرارداد‌های بیع متقابل شرکت نفت با شرکت‌های نفتی‌ بین‌المللی بود. به اعتقاد او برنامه‌های توسعه میادین نفتی‌ پیشنهاد شده توسط طرف‌های خارجی‌ با هدف سرمایه گذاری کم و افزایش تولید زود بازده ولی‌ کوتاه مدت طراحی شده که به نفع طرف خارجی‌ و به ضرر منافع ملی‌ ایران است چرا که اصل تولید صیانتی از مخازن را مدّ نظر قرار نمی‌دهد.

وی همچنین معتقد بود گاز تولیدی از میدان مشترک پارس جنوبی باید صرف تزریق در مخازن نفتی‌ قدیمی‌ داخلی‌ شود؛ به این ترتیب با سرمایه گذاری کمتر ارزش افزوده بسیار بیشتری از طریق افزایش ذخایر نفت عاید ایران می‌شود، ضمن اینکه این کار مانع بهره برداری طرف قطری از ذخایر گازی ایران می‌شود. این نظرات در نشریه مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان نفت و منابع ملی‌ در سال ۱۳۸۱ به چاپ رسیده است.

در حاشیه مراسم خاکسپاری دکتر سعیدی، مهندس مروی از دوستان نزدیک استاد که در دو پروژه با وی همکاری داشته‌، استقلال شخصیتی را بارزترین ویژگی استاد عنوان کرد و گفت: ایشان ابدا مباحث سیاسی را در مسائل کارشناسی دخیل نمی‌کرد و در ارائه نقطه نظرات کارشناسی خود از هیچ‌کس واهمه‌ای نداشت و شاید یکی از دلایلی که در حوزه نفت از سخنان کارشناسی ایشان استقبال نمی‌کردند همین موضوع بود.

یکی از دانشجویان استاد در رشته مهندسی شیمی هم صریح‌الهجه بودن را از ویژگی‌های بارز استاد عنوان کرد و گفت: یکی ازدلخوری‌هایی که در حوزه نفت از ایشان وجود داشت همین موضوع بود چرا که استاد در بحث کارشناسی با کسی تعارف نداشت.

وی با اشاره به تخصص و مرجعیت جهانی دکتر سعیدی در حوزه مهندسی مخازن تصریح کرد:‌ استاد سعیدی علاوه بر خدمت‌رسانی‌هایی که در کشور داشت به شرکتهای مختلف خارجی نیز مشاوره ارائه می‌کرد.

دکتر درخشان، استاد اقتصاد و انرژی دانشگاه علامه طباطبایی هم که در دو طرح پژوهشی «طرح جامع مطالعه مخازن کشور» و «بررسی قراردادهای بیع متقابل» با استاد همکاری داشته، دغدغه اصلی دکتر سعیدی را صیانت از مخازن نفتی و تولید بهینه از مخازن نفتی به نحوی که منافع نسل‌های آینده نیز تامین شود، عنوان کرد.

وی افزود: بومی کردن دانش خارجی از ویژگی‌های بارز استاد سعیدی بود و با توجه به این که مخازن نفتی کشور ما ویژگی‌های خاص خود را دارد؛ بنابراین ایشان نظریه‌های بومی در این رابطه داشتند و پس از آن که به نظریه‌های جدید دست می‌یافتند الگوسازی و سیاست‌گذاری را آغاز می‌کردند.

دکتر سعیدی، علاوه بر داشتن شخصیت علمی در کارهای عام‌المنفعه از جمله ساخت مدرسه و بازسازی حرمین شریفه نیز فعال بوده است.

به گفته اقوام و آ‌شنایان استاد، وی در تامین هزینه های کاشی‌کاری سقف زیر گنبد حرمین عسکریین (ع) بعد از انفجار تروریستی و همچنین در احداث دو مدرسه در فشم و تهران مشارکت داشت. استاد سعیدی که بعد از انفجار سامرا به عراق رفته بود با ابراز تاثر از وضعیت حرمین ابراز علاقه کرده بود در صورتی که پیمانکاری در این زمینه وجود داشته باشد برای این حرم شریف نیز چترهایی همانند چترهای واقع در حرم حضرت رسول (ص) ایجاد کند ولی متاسفانه پیگیری ایشان با بیماری وی مصادف شد که در صورتی که وصیتی در این زمینه داشته باشند این مساله از سوی خانواده و بستگان پیگیری خواهد شد.

دکتر سعیدی که سال‌ها در فرانسه اقامت داشت همچنین در پی منع ورود دختران محجبه به مدارس فرانسه، ایده راه اندازی مدرسه‌ای برای دختران مسلمان در این کشور را دنبال می‌کرد.

به گزارش ایسنا، علی‌ محمد سعیدی در سال ۱۳۱۲ در محله امامزاده یحیی تهران به دنیا آمد. دوران جوانی وی همزمان با جنبش ملی‌ شدن صنعت نفت ایران بود. سعیدی در آن‌ سالها به دلیل فعالیت‌های سیاسی در حمایت از جنبش چند بار بازداشت شد.

وی مدرک لیسانس خود را در سال ۱۳۳۴ در رشته مهندسی‌ شیمی‌ در دانشگاه تازه تاسیس پلی‌تکنیک تهران با رتبه اول و دریافت نشان زرین از وزارت فرهنگ وقت به پایان رساند. سپس به عنوان مهندس حفاری به استخدام شرکت ملی‌ نفت ایران درآمد و پس از دو سال با دریافت بورسیه تحصیلی‌ وزارت فرهنگ به مدرسه معدن کلرادو به آمریکا رفت و در سال ۱۳۳۸ دوره فوق لیسانس را به پایان رساند.

وی بلافاصله وارد دوره دکتری دانشگاه استنفورد شد و ظرف دو سال و شش ماه دکتری مهندسی‌ نفت و ریاضیات کاربردی را در سال ۱۳۴۰ به اتمام رساند. وی اولین فارغ‌التحصیل دره دکتری مهندسی‌ نفت از دانشگاه استنفورد بود.

دکتر سعیدی پس از بازگشت به ایران به عنوان مهندس مخزن به شرکت نفت بازگشت و در سال ۱۳۴۴ مدیریت اداره مهندسی‌ مخازن شرکت نفت را به عهده گرفت. از همان زمان وی نماینده شرکت نفت در پروژه‌های تحقیقاتی‌ مشترک با شرکت‌های عضو کنسرسیوم بود و در سالهای ۱۳۵۳-۱۳۵۷ مدیریت این پروژه‌ها را به عهده داشت. در همین سالها با اهتمام و اصرار وی و علیرغم مخالفت‌های فراوان شرکتهای کنسرسیوم به صورت علمی‌ اثبات کرد که تزریق گاز به مخازن نفتی‌ آهکی ایران بهترین روش برای افزایش ذخایر و تولید نفت است. نهایتاً پروژه تزریق گاز به میدان نفتی‌ هفتکل در دهه ۵۰ آغاز شد. تولید روزانه این مخزن پس از ۴۰ سال کماکان در سطح اولیه باقی‌ مانده است. با اثبات عملی‌ نظردکتر سعیدی ذخایر اثبات شده قابل استحصال نفت ایران حداقل ۳۵ میلیارد بشکه افزایش یافت.

مطالعات دکتر سعیدی در سال 55 نشان داد که در آن زمان مخازن نفت ایران نیاز به تزریق 250 میلیون متر مکعب گاز در روز داشتند. برنامه تزریق 250 میلیون مترمکعب گاز به میادین در سال 1355 به تصویب هیات مدیره شرکت ملی نفت رسیده و تمامی تجهیزات آن خریداری شده بود، این در حالی است که به رغم برداشت بیش از30 میلیارد بشکه از سال 55، آمارهای متفاوتی از زبان کارشناسان و مسوولان در حدود 100 میلیون متر مکعب گاز درباره میزان تزریق روزانه گاز به مخازن ارائه می شود.

مرحوم دکتر سعیدی از سال ۱۳۵۲ تا 1357 رییس بخش نظارت بر اکتشاف و تولید نفت و گاز شرکت نفت بود و پس پیروزی انقلاب سمت کفیل مدیر اکتشاف و تولید شرکت نفت را بر عهده گرفت.

وی در سال ۱۳۵۸ با گرد آوردن کارکنان پیشین شرکت‌های سرویس خارجی‌، شرکت ملی‌ حفاری ایران را تاسیس و نخستین رییس هیات مدیره آن شد. دکتر سعیدی پس از بازنشستگی از شرکت نفت در سال ۱۳۵۹ در فرانسه اقامت گزید.

دکتر سعیدی در سالهای ۱۳۶1-۱۳۶۶ به تشویق مدیر وقت شرکت توتال، کتاب «مهندسی مخازن ترکدار»( Reservoir Engineering of Fractured Reservoirs) را در فرانسه به رشته تحریر در آورد که یکی‌ از مهمترین منابع تحقیق و آموزش در این زمینه در دنیاست. در همین سالها در اقصی نقاط دنیا به کارهای مشاوره و تدریس برای شرکتهایی نظیر توتال، استات اویل، پمکس، اِلف و... پرداخت.

وی در سالهای فعالیت با تدریس در دانشگاه‌های ایران از جمله دانشگاه نفت آبادان، دانشگاه صنعتی‌ شریف و مدرسه عالی‌ پارس و دیگر دانشگاه‌های دنیا پرداخت دانشجویان بسیاری تربیت کرد و مقالات مهمی نیز به چاپ رساند

زنده یاد دکتر سعیدی در سالهای پایانی عمر مشغول نگارش کتاب دیگری با عنوان «Realism of Flow in Reservoirs» در زمینه مهندسی‌ نفت بود که به زودی در ایران زیر چاپ خواهد رفت.

انتهای پیام