به گزارش ایسنا، ارزش و اهمیت «قلم» به حدی است که در تقویم کشورمان چهاردهم تیرماه به عنوان روز قلم نامگذاری شده است. 1400 سال قبل هم مخزن و سرچشمه علم و دانش بشری، مولای متقیان علی بن ابیطالب این اهمیت و ارزش را اینگونه توصیف کردند: «بالاترین عبادت تفکر و تعقل است»، «به وسیله علم است که خداوند اطاعت و عبادت می‌شود. با علم، معرفت خداوند و توحید او حاصل می شود. علم، پیشوا و عقل، تابع آن است».

آری به واقع ارزش قلم به غایتی است که برای آن قلم‌فرسایی می‏‌شود به همین دلیل است که حضرت مولانا در دیوان شمس این چنین زیبا جایگاه و تاثیر قلم را توصیف کرد: «کرّ و فرّ قلم باشد به قدر حرمت کاتب- اگر در دست سلطانی اگر در کف سالاری/ سرش را می‌شکافد او برای آنچه او داند- که جالینوس بداند صلاح حالِ بیماری»

با گذر جامعه ایرانی از دوران سنتی و ورود به دوران مدرنیته عمق تاثیرگذاری اندیشه و قلم و نحوه انعکاس نظرات و دیدگاه های افراد و جریانهای فکری و سیاسی و اقتصادی تغییرات ماهوی پیدا کرده است. یکی از اندیشمندان اسلامی که توانست این فضای جدید را مبتنی بر آموزه های دینی و الهیاتی تحلیل کند، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بود. ایشان با نگاهی متاثر از عرفان و حکمت اسلامی به تبیین این تاثیرگذاری پرداختند. ایشان خطر قلم را بیشتر از مسلسل، خطر سخن و بیان را بیشتر از توپ و تانک و خطر علم را بیشتر از هر دوی اینها دانستند و البته ارزش این سهِ را در خدمت مردم بودن می‌دانستند.

چه زیبا فهمید و چه زیباتر نوشت دکتر علی شریعتی که «هر قبیله ای توتِمی (نماد مقدس) را می پرستد، که روح جد نخستین همه افراد قبیله در او حلول کرده است، در او زنده جاوید است، روح قبیله در او جسم گرفته است. ... و «قلم» توتِم قبیله من است . خدای همه قبایل، خدای همه عالمیان بدان سوگند می خورد، به هر چه از آن می تراود سوگند می خورد، به خون سیاهی که از حلقومش می چکد سوگند می خورد و من؟ قلم خویشاوند آنِ منِ راستین من است، عطیه روح القدس من است، زبان دفترهای خاکستری و سبز من است، همزاد آفرینش من، زاد هجرت من، همراه هبوط من و انیس غربت من و رفیق تبعید من و مخاطب نوع چهارم من و همدم خلوت تنهائی و عزلت من و یادآور سرگذشت و یادآور سرشت و بازگوی سرنوشت من است، روح من است که جسم یافته است، آدم بودن من است که شیئی شده است. آن «امانت» است که به من عرضه شده است.

در دیدگاه و سیره زندگی امام خمینی بین قلم‏ها و بیان‏ها با مغزهای مردم رابطه مستقیم وجود دارد. ایشان تاکید داشتند که «اگر قلم‏ها و بیان‏ها و علم‏ها و تعلیم‏ها و آموزش‏ها برای خدا باشد، مغزهای الهی تربیت می‏‌شوند و اگر چنانچه برخلاف این باشد، مغزها، مغزهای غرورمند، مغزهای طاغوتی از آن پیدا می‏‌شود.»

در اندیشه ایشان این قلم، علم و بیان است که می‏‌تواند بشر را بسازد، نه مسلسل و سایر قوای تخریب کننده جسم و جان. امام(ره) در جایی گفتند: «قلم شما اگر ارشادی باشد، ملت را به راه راست هدایت می‏‌کند و می‏‌تواند مردم را از انحرافات نجات دهد. ... قلم‏ها اگر برای خدا و برای خلق خدا به کار بیفتند، مسلسل‏ها کنار می‏‌رود ولی اگر برای خدا و خلق خدا به کار نیفتند، مسلسل ساز می‏‌شوند.»

تاثیر قلم و نوشته و حساسیتهای آن به حدی در نظر امام خمینی(ره) اهمیت داشت که ایشان در دیداری که اعضای هیأت تحریریه و کارکنان روزنامه کیهان در خرداد 1360 داشتند خطاب به دست اندرکاران این روزنامه بیان کردند: «امروز با قلمهایی که دست شماست، مسئولیت بزرگی دارید. ... قلمهای شما یک قلمهایی است که چنانچه لغزش بکند، گاهی یک ملت را لغزش می‏‌دهد. رادیو تلویزیون یک دستگاهی است که چنانچه فاسد از کار در بیاید، یک ملت را فاسد می‏‌کند. شما که اداره یک روزنامه کثیر الانتشار دستتان است مسئولیت بسیار خطیری دارید پیش مردم، پیش ملتهای دنیا و بزرگتر اینکه پیش خدا مسئولیت دارید ... و اگر شما این قلمی که دستتان هست قلم ارشادی باشد، می‏‌توانید که یک ملت را به راه راست هدایت کنید و می‏‌توانید که مردم را از انحرافات نجات بدهید.»

ایشان با وجودی که احترام و ارزش بالایی برای خون شهدا قائل بودند اما وقتی به مقایسه قلم و خون شهدا و تاثیر آنها بر جوانان می رسیدند معتقد بودند: «اهمیت انتشارات، مثل اهمیت خون‏هایی است که در جبهه‏‌ها ریخته می‏‌شود و «مداد العلماء افضل من دماء الشهداء» دماء شهدا اگر چه بسیار ارزشمند و سازنده است، لکن قلم‏ها بیشتر می‏‌توانند سازنده باشند و اصولاً شهدا را می‏‌سازند و قلم‏ها هستند که شهیدپرورند. از این روست که شما باید به ارزش کار خود توجه داشته باشید و بدانید هر عملی که ارزشش بیشتر باشد، مسئولیتش سنگین‏‌تر است.»

بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران صاحب قلم و آنچه می نویسد را در محضر خداوند تبارک و تعالی می دانست از این رو از نویسندگان با هر گرایش فکری و سیاسی می خواستند: «در نوشته‏‌هایتان به خدا توجه داشته باشید، بدانید که این قلم که در دست شماست در محضر خداست و اگر هر کلمه‏‌ای نوشته شود، بعد سؤال می‏‌شود که چرا این کلمه نوشته شده است. اگر به جای این کلمه بشود یک کلمه خوبتر نوشت، از شما سؤال می‏‌کنند چرا این کلمه زشت را نوشته‏‌اید؟»

امام امت جامعه روحانیون را هم از توصیه های پدرانه و دلسوزانه خود بی بهره نگذاشتند. ایشان در تذکری به طلاب جوان حوزه‌های علمیه هشدار دادند: «لازم است جوان‏‌های متعصب و طلاب تازه کار از زبان و قلم خود جلوگیری کنند و در راه اسلام و هدف مقدس قرآن از اموری که موجب تشتت و تفرقه است، خودداری نمایند.»

انتهای پیام