• پایگاه‌های اطلاع‌رسانی

  • پرتال امام خمینی (ره)
  • سایت مقام معظم رهبری
  • سایت ریاست جمهوری
  • سایت مجلس شورای اسلامی
  • سایت قوه قضاییه
  • سایت شورای نگهبان
  • سایت جهاد دانشگاهی
  • خبرگزاری‌ها

  • آنا
  • ایلنا
  • ایکنا
  • ایرنا
  • تسنیم
  • تابناک
  • دفاع مقدس
  • سینا پرس
  • شانا
  • قرآنی
  • موج
  • واحد مرکزی خبر
  • هنر آنلاین
  • دانشگاه‌ها

  • دانشگاه تهران
  • دانشگاه علامه طباطبایی
  • دانشگاه صنعتی شریف
  • دانشگاه صنعتی امیرکبیر
  • دانشگاه شهید بهشتی
  • دانشگاه آزاد اسلامی
  • دانشگاه خوارزمی
  • دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
  • دانشگاه شهید چمران اهواز
  • دانشگاه فردوسی مشهد
  • دانشگاه اصفهان
  • دانشگاه تبریز
  • دانشگاه علوم پزشکی تهران
  • دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی
  • دانشگاه پیام نور
  • دانشگاه علم و فرهنگ
  • دانشگاه جامع علمی کاربردی
  • روزنامه‌ها

  • آفرینش
  • اطلاعات
  • جمهوری اسلامی
  • خراسان
  • رسالت
  • مردم‌سالاری

isna header

  • صفحه اصلی
  • علمی‌ و دانشگاهی
  • سیاسی
  • فرهنگی و هنری
  • اقتصادی
  • اجتماعی
  • جهان
  • ورزشی
  • استان ها
  • عکس
  • ویدئو
  • گرافیک
  • صوت
  • بازار
  • ایسنا+
  • شنبه ۶ دی ۱۴۰۴ - ۱۵:۱۱
  • GMT 11:41

سرویس عکس

  • مستند
  • خبری
  • ایران
  • استان‌ها
  • فتوبلاگ
  • English

  • آرشیو
  • خط مشی
  • درباره ایسنا
  • تماس با ایسنا
  • پیوندها
  • شبکه‌های اجتماعی
  • ایسنا ۲۴
  • صفحه اصلی
  • علمی‌ و دانشگاهی
  • سیاسی
  • فرهنگی و هنری
  • اقتصادی
  • اجتماعی
  • جهان
  • ورزشی
  • استان ها
  • عکس
  • ویدئو
  • گرافیک
  • صوت
  • بازار
  • ایسنا+
  • شنبه ۶ دی ۱۴۰۴ - ۱۵:۱۱
  • GMT 11:41

سرویس عکس

  • مستند
  • خبری
  • ایران
  • استان‌ها
  • فتوبلاگ
  • English

در حاشیه؛ «قاسم آباد» همدان

پوریا پاکیزه
۲۷ مهر ۱۴۰۱ / ۱۰:۱۹

یکی از مهمترین چالش‌های شهرنشینی، بوجود آمدن محلات حاشیه‌نشین در نتیجۀ رشد شتابان و بدون برنامه شهرها است. این موضوع در کشور ما نیز وجود دارد و امروزه در کنار کلانشهرها، در استان همدان نیز چنین پدیده‌ای به چشم می‌خورد. در این گزارش نگاهی انداخته‌ایم به محله‌ای در همدان تا ببینیم بافتی منسجم و دارای هویت، چگونه با نگاه تقلیل‌گرا و صرفاً کالبدی، به ناکجاآباد تبدیل می‌شود؛ ناکجاآبادی به نام «قاسم‌آباد».

بسیاری از ساکنان شهر همدان وقتی نام «قاسم‌آباد» را می‌شنوند، یاد مصالح ساختمانی و صنعت کاشی و سرامیک می‌افتند و دیگر فراموش می‌شود که پشت این مصالح‌فروشی‌های ساختمانی، بافتی قرار دارد که زندگی در آن جاری است و دارای هویتی است که بافت «قاسم‌آباد» را از هر نوع بافت دیگری متمایز می‌کند و نمی‌توان آن را به‌راحتی نادیده گرفت. «قاسم‌آباد» دارای هویتی مستقل است و الحاق آن به شهر، خطرناک و بحران‌زا بوده، هویت یک بافت را نابود کرده و با نداشتن برنامه‌ریزی درست، پیامدهای جانبی دیگری را به همراه داشته است.

  • در همان ابتدای ورود به خیابان ولیعصر در قاسم‌آباد، متوجه التقاط زندگی شهری و روستایی می‌شویم. درواقع کالبد و جداره لبه خیابان امام خمینی تا حدودی رنگ و بوی شهری گرفته و کاربری‌های تجاری آن، محوری با عملکرد تجاری شکل داده‌اند، اما محور ولیعصر فرم روستایی خود را حفظ کرده است
  • تراکم پایین ساختمانی و وجود حیات اجتماعی بی‌نظیر آن در کوچه‌ها هنوز همان محتوا و مفهوم روستا را می‌رساند و تمام این مشاهدات اولیه به ما تصور نوعی مقاومت بافت در مقابل شهری شدن را می‌دهد.
  • در لبه شرقی قاسم آباد، زمین‌های کشاورزی قرار دارند که عموماً به کاشت سبزیجات و صیفی‌جات اختصاص دارند و این گواهی دیگر بر هویت روستایی این بافت است.
  • کمبود خدمات و امکانات، نداشتن حتی یک ایستگاه حمل‌ونقلی و در دسترس برای عبور و مرور و یا مغازه‌ای برای خرید و تأمین مایحتاج روزمره از مشکلات این منطقه حاشیه‌ای است.
  • امروز مشکلات زیادی در قاسم آباد وجود دارد. نمونه آن تأسیسات آب و فاضلاب است که لوله‌های ضعیفی دارند و با اولین بارندگی فاضلاب از خانه‌ها سر درمی‌آورد، کوچه‌ها آسفالت ندارند و روشنایی خوبی ندارد.
  • از مشکلات این منطقه حاشیه نشین می‌توان به، نداشتن دسترسی به حمل‌ونقل، خدمات، فضای سبز، اشتغال و درآمد و نه امنیت درست اشاره کرد.
  • یکی از ساکنین حین تهیه گزارش به سرقت کابل‌های تلفن اشاره کرد که ارجاع او به همین افراد معتاد حاضر در زمین‌های کشاورزی این محدوده بود.
  • موضوع دیگری که به آن اشاره شد تعدد معتادان در آن محدوده بود که به زمین‌های کشاورزی آن محدوده رفته و در آنجا به مصرف و یا توزیع مواد مخدر می‌پرداختند.
  • آلودگی‌های این فاضلاب و همچنین نخاله‌های ساختمانی ریخته شده در کنارش، ساکنین این محدوده را محکوم‌ به زندگی در شرایط کاملاً غیربهداشتی و آلوده‌ای کرده است.
  • این بافت قبلاً به این بزرگی نبود و خیابان‌هایی به این وسعت نداشت، بعدها غریبه‌هایی به این بافت آمدند که منجر به رشد این محدوده شدند.
  • کنار دبستان پسرانه شهدا قاسم‌آباد رودخانه‌ای وجود دارد که فاضلاب در آن جاری است که البته در این زمان، مسیر آن توسط باغداران بسته‌شده بود تا درختان خود را آبیاری کنند، اما اگر کمی کنار این مسیل گام برداریم خانه‌های ساخته‌شده اطراف این رودخانه را مشاهده می‌کنیم و اولین چیزی که به ذهن آدمی خطور می‌کند، شرایط غیربهداشتی و فضای به‌شدت آلوده حاکم در فضا است.
  • بسیاری از مشکلات فرهنگی و اجتماعی این بافت نیز از روند فرسایشی اقتصاد بافت ایجادشده است که در طی روند شهر شدن قاسم‌آباد و پروژه لگدمال کردن هویت آن و دادن هویت ناکجاآبادی به آن رقم خورده است و درنتیجه زمین‌های کشاورزی از بین رفته و دامداری در آن تقبیح می‌شود.
  • اگر داخل کوچه‌های مرتبط با این محور قدم بزنیم کاملاً خود را در یک محیط روستایی می‌انگاریم که ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی خاص روستا را دارد و نه شهری پر از التهاب و شلوغی و تراکم.
  • موضوع دیگری که به آن اشاره شد تعدد معتادان در آن محدوده بود که به زمین‌های کشاورزی آن محدوده رفته و در آنجا به مصرف و یا توزیع مواد مخدر می‌پرداختند.
  • سطحی‌انگاری و زباله‌اندیشی و تفکر ضدتوسعه‌ای که قاسم‌آباد را بدون حتی یک مطالعه کوتاه در واکاوی ابعاد و پیامدهای اقتصادی (و نه حتی در ابعادی عمیق‌ترچون فرهنگی و اجتماعی که حتی در مُخیله این نگرش پوچ و زنگ‌زده هم نمی‌گنجد)، متأسفانه چنین الحاق خطرناکی را رقم زدند و امروز فردی که دامدار بود و از طریق این دام امرارمعاش می‌کرد و یا زمین کشاورزی داشت و از طریق آن خرج چند خانواده را می‌داد، باید دست از این تفکر تولیدی بردارد و به عملگی و کارگری صنایع بپردازد.
  • دبستان پسرانه‌ای شهدای قاسم‌آباد بود که تنها دبستان پسرانه داخل بافت بود و جالب آنکه بافتی با آن میزان از جمعیت تنها یک دبستان پسرانه داشت و یک دبستان دخترانه و در هیچ مقطع دیگری فضای آموزشی نداشت (نه مهدکودک، نه راهنمایی و نه دبیرستان).
  • به نقل از ساکنین: غریبه‌ها آمدند و زمین‌های کشاورزی ما بفروش رفتند و کم‌کم صدای چسبیدن قاسم‌آباد به شهر به گوش رسید و زمین‌های ما از دست رفت و روزبه‌روز اوضاع بدتر شد.
  • به گفته اهالی، اولین مغازه نزدیک به این نقطه در فاصله بیش از 2000 متری از آن قرار داشت که به گفته این عزیزان به دلیل نبود مغازه‌ای دیگر در این حوالی قیمت اجناس این مغازه بسیار بالا است.
  •  کودکانی که در این منطقه حاشیه نشین در حال بازی کردن بودند و معتادانی که جلوی چشمان این کودکان به مصرف مواد می‌پردازند.
  • هرگاه شهرداری بر جایی دست بگذارد، دیگر کسی حق نگهداری دام و طیور را ندارد، اما همین‌الان برخی از ساکنین همچنان دام خود را دارند و امرارمعاش می‌کنند، چراکه اگر نباشد دیگر منبع تأمین معیشتی ندارند.
  • اگر داخل کوچه‌های مرتبط با این محور قدم بزنیم کاملاً خود را در یک محیط روستایی می‌انگاریم که ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی خاص روستا را دارد و نه شهری پر از التهاب و شلوغی و تراکم.
  • آلودگی‌های این فاضلاب و همچنین نخاله‌های ساختمانی ریخته شده در کنارش، ساکنین این محدوده را محکوم‌ به زندگی در شرایط کاملاً غیربهداشتی و آلوده‌ای کرده است.
  • در انتهای این محور به یک دوراهی می‌رسید که یک‌طرف آن به زمین‌های کشاورزی و طرف دیگر به امام‌زاده قاسم‌آباد می‌رسید که نام این روستا نیز از همین امام‌زاده گرفته‌شده است.
  • اهالی از قنات‌هایی صحبت می‌کردند (قنات بزرگ و کوچک نزدیک امامزاده قاسم‌آباد) که دلیل اصلی خشک شدن آن را احداث شهرک مدنی می‌دانستند. حالا باید کمی درنگ کرده و خوب نگاه کنیم، اینجا قاسم‌آباد است نه هیچ جای دیگر...
  • تعاملات اجتماعی بالا و سرزندگی افراد، روابط همسایگی (نه به‌صورت پلاک به پلاک بلکه فراتر از حدود عرفی محله)، روابط چهره به چهره و عاطفی، گپ‌زنی و مکث‌های ساعتی در گروه‌های سنی و جنسی متفاوت در این بافت، همه و همه نشان از هویتی بی‌بدیل و منسجم و حیات اجتماعی قوی داشت.
  • یکی از ساکنین اشاره می‌کرد که مرکزی به نام «کنگره 60» در این محدوده ساخته‌شده است و جلساتی در آن برگزار می‌شود که هیچ‌یک از افراد معتاد داخل این بافت در آن حضور ندارند و تمام مراجعه‌کنندگان آن افراد مرفه با خودروهای لوکس هستند و تنها گردوخاک رفت‌وآمدهای آن‌ها برای ما است نه هیچ‌چیز دیگری
  • از داخل بافت قدیم قاسم‌آباد به انتهای خیابان امام خمینی رسیدم که مقبره سید صالح در آنجا قرار داشت که به گفته ساکنین یکی از سیدهای باتقوا و متدین بافت قاسم‌آباد بوده که برای مردم بسیار عزیز و معتبر بوده است، اما باکمال تعجب مقبره ایشان بسیار آلوده بود و اصلاً در شان و منزلتی که از ایشان توسط ساکنین بازگو می‌شد نبود.
  • یکی از ساکنین به این اشاره داشت که هیچ امنیتی در منطقه وجود ندارد و حتی اگر لباسی را روی پنجره روبه کوچه برای خشک شدن آویزان کنید، سرقت می‌شود تا شاید جواب چند گرم از مواد مخدر فرد را بدهد.
  • کوچه‌هایی که به این محور دسترسی داشتند، کاملاً روستایی بودند و حتی برخی از منازل مسکونی کالبدی از خشت و گل داشتند و از همه مهم‌تر اینکه در برخی منازل هنوز احشام نگهداری می‌شوند.
  • آلودگی‌های این فاضلاب و همچنین نخاله‌های ساختمانی ریخته شده در کنارش، ساکنین این محدوده را محکوم‌ به زندگی در شرایط کاملاً غیربهداشتی و آلوده‌ای کرده است.
  • آلودگی‌های این فاضلاب و همچنین نخاله‌های ساختمانی ریخته شده در کنارش، ساکنین این محدوده را محکوم‌ به زندگی در شرایط کاملاً غیربهداشتی و آلوده‌ای کرده است.
  • در لبه شرقی قاسم آباد، زمین‌های کشاورزی قرار دارند که عموماً به کاشت سبزیجات و صیفی‌جات اختصاص دارند و این گواهی دیگر بر هویت روستایی این بافت است.
  • یکی از ساکنین به این اشاره داشت که هیچ امنیتی در منطقه وجود ندارد و حتی اگر لباسی را روی پنجره روبه کوچه برای خشک شدن آویزان کنید، سرقت می‌شود تا شاید جواب چند گرم از مواد مخدر فرد را بدهد.
  • در همان ابتدای ورود به خیابان ولیعصر در قاسم‌آباد، متوجه التقاط زندگی شهری و روستایی می‌شویم. درواقع کالبد و جداره لبه خیابان امام خمینی تا حدودی رنگ و بوی شهری گرفته و کاربری‌های تجاری آن، محوری با عملکرد تجاری شکل داده‌اند، اما محور ولیعصر فرم روستایی خود را حفظ کرده است
  • دبیر امیر خلوصی
  • حاشيه‌نشيني
  • در حاشیه
  • حاشیه نشینان
  • همدان
  • قاسم آباد
  • مخابرات
  • مدیران خودرو

لینکستان

    بلیط اتوبوس دانلود آهنگ خرید سرور مجازی پهنای باند اختصاصی بوکینگ تجهیزات پزشکی بهترین جراح بینی بلیط هواپیما ارزان‌ترین تورهای داخلی و خارجی بلیط استانبول به تهران رزرو هتل بلیط هواپیما خارجی ویزای دبی تور آهنگ جدید ایرانی خرید سی‌ پی کالاف دستگاه لیزر برش فلز سوالات آیین‌ نامه تور کیش با اقساط و شرایط ویژه شرکت‌های طراحی سایت در تهران خرید قسطی ساندویچ پانل پزشک 24 دانلود آهنگ جدید نرم‌افزار صورتحساب الکترونیکی
  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha
ISNA
  • آرشیو
  • خط مشی
  • درباره ایسنا
  • تماس با ایسنا
علمی و دانشگاهی
  • علم
  • پژوهش
  • فناوری
  • جهاد دانشگاهی
  • هوش مصنوعی
  • آموزش
  • صنفی،فرهنگی‌ودانشجویی
  • دانش‌بنیان‌ها
  • پیشرفت
  • rubika-icon
  • eitaa-icon
  • bale-icon
  • soroush-icon
  • telegram-icon
  • youtube-icon
  • x-icon
  • instagram-icon
  • rss-icon
  • aparat-icon
Nastooh Logoنرم‌افزار تحریریهٔ نستوه
© 2025 Iranian Students' News Agency. All rights reserved