ميزگرد « بررسي وضعيت مطبوعات» در دانشگاه تهران اظهارات نوروزي، سحرخيز و فضائلي
ميزگردي با عنوان " مرثيه‌اي بر يك رويا " با موضوع « بررسي وضعيت مطبوعات در كشور با محوريت بررسي توقيف نشريات» در انجمن اسلامي دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران و با حضور « كامبيز نوروزي ، عيسي سحرخيز و مهدي فضائلي» برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، كامبيز نوروزي در اين ميزگرد با اشاره به دوم خرداد سال 76 اظهار كرد: «يك اتفاق بزرگ و جنبش گسترده در سال 76 شكل گرفت كه آثار گسترده و عميقي در اثر آن پديدار شد كه شايد يكي از بخش‌هاي مهم آن گسترش آزادي‌هاي فردي و اجتماعي از جمله آزادي بيان و مطبوعات بود.»
دبير كميته حقوقي انجمن صنفي روزنامه‌نگاران با بيان اين كه " در فاصله بين سال‌هاي 77 تا اواخر 79 با يك جهش بزرگ در توسعه آزادي مطبوعات در ايران مواجه شديم كه يك تجربه كمتر تجربه شده و درخشان است "، افزود: « اما در مقطعي لطمه جدي به اين اتفاق وارد شد و آن توقيف گسترده نشريات بود. در آن زمان موارد متعددي مطرح شد مبني بر اين كه اين توقيف‌ها غيرقانوني است؛ چرا كه در كشور قانون مطبوعات وجود دارد و وقتي قانون خاص هست ، رجوع به قانون عام بي‌مورد است.»
اين مدرس حقوق رسانه هم‌چنين با بيان اين‌كه " نمي‌توان آزادي را محصول اراده سياسي دانست " به مراحل مختلف تاريخ مطبوعات در جامعه ايراني اشاره كرد و گفت:«مساله اصلي اين است كه شرايط آزادي شرايطي است كه خود را به ساخت قدرت تحميل مي‌كند و هر گاه مناسبات ، مناسبات خوبي باشد ساختار قدرت نمي‌تواند به آن لطمه‌اي وارد كند. »
دبير كميته حقوقي انجمن صنفي روزنامه‌نگاران ادامه داد: « امروز رفتار مطبوعاتي و پذيرش مطبوعات به عنوان يك ابزار براي منازعه در عرصه‌هاي مختلف، خود را تحميل كرده و به رغم تمام سختي‌ها و مرارت‌هايي كه متحمل شده‌ايم، آن‌هايي كه مي‌خواستند دار مطبوعات را برچينند، موفق نشدند.»
در ادامه اين ميزگرد، مهدي فضائلي مديرعامل سابق خبرگزاري فارس با اشاره به وقوع انقلاب اسلامي اظهار كرد: «در سال 57 در اين كشور انقلابي با ماهيت اسلامي و ديني به وقوع پيوست كه ثمره مبارزاتي طولاني بود و زحماتي كه براي اين انقلاب كشيده شده ، با هدف استقرار اسلام و تفكر ديني بوده است . هم‌چنين در راس رهبري اين انقلاب ، روحانيت و به طور خاص يك مرجع شناخته شده و مسلط يعني امام خميني (ره) بوده است .»
دبير كل انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان با بيان اين كه "عظمت اين اتفاق بسيار بزرگتر از واقعه خرداد 76 بوده است ، گفت:« اگر خرداد 76 رخ داده است به بركات نوري است كه اين انقلاب ايجاد كرده و به نتيجه رسيده است؛ بنابراين اگر كساني بخواهند رويداد دوم خرداد 76 را بزرگتر از انقلاب جلوه دهند، دچار يك اشتباه بزرگ شده‌اند.»
وي با اشاره به قانون اساسي افزود: «قانون اساسي بر اساس اسلام شكل گرفته و به عنوان يك منشور و ميثاق تلقي مي‌شود و مبناي ارزيابي اتفاقاتي است كه در اين كشور مي‌افتد.»
فضايلي با بيان اين كه " در اول انقلاب هم يك دوره آزادي مطبوعات را شاهد بوديم و تعدادي از مطبوعات عليه مباني انقلاب قلم‌فرسايي كردند" ، اظهار كرد: « مشابه اين اتفاق پس از خرداد سال 76 به وقوع پيوست و حتي برخي از عباراتي كه در روزنامه‌هاي ضد انقلاب در آن زمان قيد شده بود عينا در اين دوران هم آمد، هم‌چنين اشتراك آنها اين بود كه تلاش مي‌كردند از انقلاب هويت‌زدايي كنند؛ در واقع آنها براي قانون اساسي اعتباري قائل نبودند .»
مدير عامل سابق خبرگزاري فارس ادامه داد:« كساني كه در دوم خرداد 76 به قدرت رسيده بودند به خود اجازه دادند به هزاران نفر از افرادي كه با آنها موافق نبودند، اعلام كنند حق ندارند در ساختار قدرت باقي بمانند . اگر اين مبنا را بپذيريم ، به طريق اولي كساني كه انقلاب را قبول نداشتند هم طبيعتا نبايد اجازه ورود خود را به ساختار حكومت بدهند .»
به گزارش ايسنا عيسي سحرخيز نيز در ادامه ميزگرد با اشاره به توقيف تعدادي از نشريات پس از دوم خرداد ابراز عقيده كرد كه طي اين اقدام اصل 168 قانون اساسي نقض شد.
اين عضو شوراي مركزي انجمن دفاع از آزادي مطبوعات خاطرنشان كرد:« من بر اين باورم كه اگر كمي تندروي نمي‌كرديم اين اتفاق نمي‌افتاد ؛ ولي مشكل اين است كه نمي‌دانيم ميدان مين فضاي مطبوعاتي و خط قرمزها كجاست و اگر بدانيم ، آنها را رعايت مي‌كنيم. از آن زمان 170 نشريه بسته شد؛ در حالي كه در بسياري از آنها هيچ‌گونه تندروي ديده نمي‌شد .»
وي تصريح كرد:« ما را به ضدانقلاب بودن متهم مي‌كنند؛ در حالي كه سابقه انقلابي بسياري از امثال ما بيشتر از برخي آقاياني است كه اين اتهام‌ها را به ما مي‌زنند . درد ما اين است كه بسياري از ما خانواده شهيد هستيم؛ ولي چنين اتهاماتي را مي‌شنويم .»
در ادامه فضائلي در پاسخ به سخنان سحرخيز گفت:« اين خانواده‌هاي شهدا و رزمندگان اسلام كه مورد حمايت امريكا هستند بايد مشخص شوند! امروز امريكا از چه كساني حمايت مي‌كند؟ اگر نخواهيم به حمايت دشمن از يك جريان توجه كنيم پس كجاي بحث سياسي بايد به اين مسائل توجه كنيم ؟»
دبير كل انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان با بيان اين كه " مبناي برخورد با مطبوعات در آن دوران را بايد به طور دقيق مشخص كنيم "، اظهار كرد:« پس از دوم خرداد سال 76 تحليل يك جريان اين شد كه خرداد 76 يك انقلاب است، حكومتي به نام حكومت ديني و انقلاب اسلامي معنايي ندارد و جامعه بايد سكولار شود؛ بر همين اساس افكاري را به صورت انبوه در داخل كشور توزيع كردند و كتاب‌ها و روزنامه‌ها ابزار آنها بودند .»
وي با بيان اين كه " هدف و جهت‌گيري اين نشريات ، دادن اخبار نبوده است "، افزود:« نظام و رهبري نظام شروع به تذكر دادن كردند ولي توجهي نشد، در واقع پس از دوم خرداد76 اين جريان فكري بستر را مناسب ديد تا با تمام قوا به صحنه بيايد و هدفش اين بود كه نظام نبايد جمهوري اسلامي باشد و دين نبايد وارد عرصه اجتماعي شود؛ اين جريان اعتقادي به نظام اسلامي ندارد.»
فضائلي در ادامه يكي از كليدي‌ترين واژه‌ها در علوم سايسي را مفهوم قدرت دانست و اظهار كرد:« يكي از شيوه‌هاي رايج به ويژه از قرن بيستم به بعد استفاده از رسانه‌هاست و عنوان قدرت نرم براي رسانه‌ها از همين جا شكل مي‌گيرد، هم‌چنين رسانه‌هايي كه برخي رفتارها را انجام دهند پايگاه دشمن هستند و نظام جمهوري اسلام جلو جرياني را كه به پايگاه دشمن تبديل شده بود، گرفت.»
در ادامه اين ميزگرد ، نوروزي در پاسخ به پرسشي درباره قانون اقدامات تاميني كه در توقيف برخي روزنامه‌ها به آن استناد شده بود، گفت:« در سال 39 قانون اقدامات تاميني براي دو منظور تصويب شد؛ يكي جلوگيري از ارتكاب جرم از سوي افراد خطرناك و ديگري تعيين تكليف براي ادوات ناشي از جرم ، مطبوعاتي كه در در آن مقطع تعطيل شدند، به استناد قانون اقدامات تاميني توقيف شده بودند؛ درحالي كه اين قانون مطلقا حاكم بر مطبوعات نيست.»
در ادامه فضائلي با اشاره به برخوردهاي صورت گرفته با برخي نشريات از سال 79 تا به امروز گفت:« ممكن است برخورد نادرستي هم شده و يا در جايي قانون رعايت نشده باشد؛ من آن را تاييد نمي‌كنم ولي نبايد كل و كلان اين برخوردها را زير سوال برد.»
مدير عامل سابق خبرگزاري فارس ادامه داد:« من از برخورد غيرقانوني دفاع نمي‌كنم ولي از اصل مقابله با آن مطبوعات كه جريان ضد انقلاب بودند، دفاع مي‌كنم و به نظر من آن برخوردها براي آن برهه از انقلاب ضروري بود.»
وي هم‌چنين در درباره تفاوت تيراژ و سطح مخاطبان مطبوعات در دوره اصلاحات و امروز پاسخ داد:« تا به حال آماري نديدم كه تيراژ روزنامه‌ها در دوران پس از خرداد 76 آمار بالايي باشد و به نظرم اتفاق خاصي در تيراژ مطبوعات و ميزان مخاطبان آنها نيفتاده بود. به هر حال نتيجه رفتارهاي آن زمان و صدور مجوزهاي فله‌اي اين شده كه اكثريت جامعه از توسعه سياسي زده شد و به دانشگاهها و جامعه ما آسيب زد.»
در ادامه نوروزي با انتقاد از فضائلي و استفاده وي از عبارت " مجوزهاي فله‌اي"، گفت:« من اصولاعادت ندارم كشورها يا مثلا افراد را با يكديگر مقايسه كنم؛ چرا كه هر فرد يا هر كشور مناسبات خاص خود را دارد؛ ولي مي‌خواهم اينجا عرض كنم كه اصلا صدور مجوز براي مطبوعات در دنيا عملا منسوخ شده و جاي تاسف است كه آقاي فضائلي از چنين عبارت‌هايي استفاده مي‌كنند».
سحرخيز نيز در برابر سخنان فضائلي به حضور خود در هيات نظارت بر مطبوعات در اوخر دهه 70 اشاره كرد و گفت:« همه مجوزهاي مطبوعات در درون هيات نظارت و در چارچوب قانون صادر شد و حتي يك مورد مجوز هم خارج از نوبت يا چارچوب قانون صادر نشد. شرايط به گونه‌اي شده بود كه فرصت نمي‌كرديم درخواست‌هاي بسياري را در جلساتمان بررسي كنيم و حتي يكبار تصميم گرفتيم جلسه دو ساعته را به دو روز افزايش دهيم كه در آن جلسه 150 نشريه مجوز گرفتند و همه هم قانوني بود. در آن دوران در نهايت به 1700 نشريه مجوز داده شد .»
اين عضو انجمن صنفي روزنامه‌نگاران افزود:« طبق شاخص يونسكو در حال حاضر بايد تيراژ نشريات درايران 7 ميليون باشد ولي در زمان پيش از اصلاحات اين عدد در كشور 2 /1 بود و ما توانستيم آن را به 45 / 3 برسانيم كه هنوز با آن شاخص‌ها فاصله زيادي داشت و متاسفانه امروز به همان عدد 2/ 1 برگشته‌ايم . دوران اصلاحات موجب شد تا روزنامه‌هايي در كشور، روزانه بيش از 300 هزار يا حتي بيش از 500 هزار نسخه تيراژ داشته باشند؛ ولي در حال حاضر نشريه عمومي با تيراژ بالاتر از 100 هزار نسخه نداريم و تنها يكي دو روزنامه هستند كه آنها هم به دلايل ديگري خريداري مي‌شوند.»
سحرخيز با بيان اين كه فضاي مطبوعاتي در آن دوران موجب كاهش توجه مردم به رسانه‌هاي خارجي مي‌شد، اظهار كرد:« آيا اين امر براي كشور آسيب ايجاد مي‌كند كه مثلا بنده روزنامه‌ام را منتشر كنم و اگر خلافي هم كردم با من در چارچوب قانوني و نه غيرقانوني برخورد شود يا اين كه مثل امروز مردم به تحليل‌هاي شبكه‌هاي خارجي گوش بدهند؟ من اعلام مي‌كنم كه اگر بتوانيم دموكراسي ، آزادي بيان، آزادي قلم و امنيت را براي مردم ايجاد كنيم ، مردم به سمت دشمن نمي‌روند.»
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات