آغاز و انجام جمهوری رضاخانی در ایران

رضاخان به تحریک دولت و وزارت خارجه وقت انگلیس و به تاسی از ژنرال مصطفی کمال پاشا آتاترک، پنجمین دوره مجلس شورای ملی را مجبور کرد نظام پادشاهی در ایران که همزمان با ساقط شدن سلسله قاجار در سال ۱۳۰۲ بود را در قالب طرحی سه ماده‌ای به جمهوری تغییر دهد تا با این تیر دو هدف تمکین از حامی انگلیسی و نزدیکی به غرب را بزند و همزمان زمینه‌ساز تغییرات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی شود و خود را پدر ایران نوین معرفی کند اما با مقاومت سرسختانه روحانیون کشور این طرح هرگز عملی نشد.

/دروازه تاریخ/

مانع ستاندن سلطنت از خاندان پهلوی

محمدعلی فروغی یکی از معدود شخصیت‌های فرهنگی عصر قاجار و پهلوی است که عامل به وجود آورنده سه حادثه بزرگ تاریخی در ایران بود. او در سقوط سلسله قاجار و به سلطنت رسیدن رضا پهلوی و همچنین مقاومت در برابر حاکمان انگلیس و جلوگیری از سلب سلطنت از خاندان پهلوی نقش حیاتی داشت. به اصرار او پادشگاهی انگلستان پذیرفت سلطنت از رضا به محمدرضا پهلوی منتقل شود.

/دروازه تاریخ/

وقتی قُلدر سلطان شد

مجلس موسسان در سه تاریخ ۱۳۰۴، ۱۳۲۸ و ۱۳۴۶ متمم قانون اساسی مشروطه را تغییر داد تا با گرو گرفتن آزادی‌های مدنی، قدرت را از چنگال دربار و دولت قاجار درآورده و اسیر پهلوی‌ها کند. این مجلس، متمم قانون را آن قدر تغییر داد تا پهلویِ پسر بتواند مجلس سنا را شکل دهد و برای بقای همیشگی سلطنت آن را با نمایندگان سرسپرده و بله قربان‌گو، پر کند.

/دروازه تاریخ/

چه کسی نام‌ خانوادگی «نواب‌صفوی» را انتخاب کرد؟

برای رهایی پسر از برچسب زندانیِ سیاسی بودن پدر، نام‌ خانوادگی سیدمجتبی را از «میرلوحی» به «نواب‌صفوی» تغییر داد. او سپس برادرش را قیم پسرش کرد تا حساسیت یتیمی بر سیدمجتبی نواب‌صفوی نمود کمتری داشته باشد. شکوه‌السادات نواب‌صفوی تا زنده بود اجازه نداد پسرش طعم فقر و یتیمی را بچشد.

بشنوید/ خواننده‌ای که جنگ صدایش را گرفت!

«اسب من را زین کنید تا به میدان جنگ بروم؛ خبر مرگم را به دایی‌هایم برسانید... سوار از قلعه بیرون زده و شمشیر به دست اوست؛ لگام اسبش به‌سان طلا برق می‌زند...» این مفهوم یک ترانه لری حماسی است که با صدای رضا سقایی جاودانه شده است و امروز به عنوان یکی از ۱۰۰ تصنیف برتر ایرانی شناخته می‌شود.

یک سوال و چندین پاسخ؛

شاه چقدر خورد؟ چقدر برد؟

ثروت خانواده پهلوی افسانه‌ای است؟ بله، افسانه‌ای است و حالا این روزها در مورد میزان این ثروت و آنچه از ایران خارج شده بحث های زیادی مطرح شده ولی تا کنون هیچکس جز خود محمدرضا پهلوی نمی‌داند که هنگام خروج از ایران در ۲۶ دی ۱۳۵۷دقیقا چه مقدار پول با خود خارج کرده است.

مُفتِش‌هایی که راپورت کارمند می‌دادند

پهلویِ پدر برای تسلط بر عملکرد کارمندان و کارکنان وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها و سازمان‌های اجرایی، شبکه‌ای از مفتشین دولتی را راه انداخت تا راپورت عملکرد کارمندان را به مقامات مافوق بدهند، پرس‌وجوهای مخفیانه از مخالفان و منتقدان را انجام دهند و در صورت نیاز ماموران مخصوص شاه را برای رسیدگی به مسائل دستگاه‌های اجرایی اعزام کنند.

فرجام سیدِ طلبه و فداییان اسلام

نویسنده کتاب «شیعه‌گری» در سال ۱۳۲۴ برداشت‌های مغرضانه‌ای از احکام اجتماعی و فقهی اسلام و جایگاه روحانیت منتشر و بر نظر خود پافشاری کرد و موجبات ناراحتی عمیق جامعه روحانیون و متدیان هم‌عصر خود شد. علامه امینی نویسنده کتاب را مرتد اعلام کرد و سید مجتبی میرلوحی داوطلب اجرای حکم الهی درباره نویسنده شد.

«مظفر» بر قلاب عقاب سر سفید

از ۲۷ سالگی خدمات بی‌شماری برای امپراتوری انگلیس و سیاستمداران آمریکایی و دربار محمدرضا پهلوی انجام داد، حتی کودتای سیاسی - نظامی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و ساقط کردن دولت محمد مصدق را عروسک‌گردانی کرد و نظام حزبی متکی بر حزب توده و کمونیست‌های شوروی در ایران را با همه سختی‌هایش به زیر کشید و احزاب انگلیسی و آمریکایی‌ها را میدان‌دار حوادث دهه‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۵۰ ایران کرد و قانون ملی شدن صنعت نفت ایران را به محاق برد؛ اما به دلیل انواع زیگزاگ‌های سیاسی و بی‌وفایی‌اش به اصول مانع از اعتماد روباه پیر و عقاب سر سفید و دربار پهلوی شد.

نماینده‌ای که مخالفانش را با گلوله از میدان به در کرد

نماینده مردم تبریز در اولین دوره مجلس شورای ملی برای موفقیت در به کرسی نشاندن طرح‌ها و خواسته‌های سیاسیش در تقابل با کارشکنی‌های محمدعلی شاه قاجار از گلوله و ترور برای از میدان به در کردن مخالفان فکری و سیاسیش استفاده کرد. او کمیته غیرت را راه انداخت و همراهانش بعد از غائله به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی و قتل میرزا، کمیته مجازات را جایگزین کمیته غیرت کردند و با شلیک گلوله یا بریدن حلقوم گردن، مخالفان‌شان را از سر راه بر داشتند.

کولاک میرزای شیرازی در کربلا

عالمی مجاهد از ایل زنگنه در ۱۵ سالگی شیراز را به مقصد کربلا ترک کرد و تمام ۶۵ سال حضورش در عراق را به تهذیب نفس و اخلاق گذراند اما وقتی دول انگلیس و فرانسه، عراق را به عنوان بخشی از مستعمره عثمانی به اشغال خود درآوردند، کمر همت را محکم کرد و مردم کربلا را در قالب مجلس انقلاب و انجمن‌های محلی سازماندهی کرد و اولین حکومت اسلامی در قرن بیستم را در عراق بنیان گذاشت و با فتوای وجوب مبارزه مسلحانه با اشغالگران غیرمسلمان به جنگ قشون انگلستان و فرانسه رفت.

مرور یک قرن اقتدار ارتش در ایران

ارتش نوین ایران پس از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ تشکیل شد و در دی ۱۳۰۰ به‌طور رسمی آغاز به کار کرد. واحدهای نظامی در قشون متحدالشکل ادغام شدند و تحت اشراف وزارت جنگ و فرماندهی واحدی قرار گرفتند. قشون جدید سپس به‌تدریج و کم‌وبیش سایر ویژگی‌های ارتش‌های نوین را در خود نهادینه کرد.