محققان دانشگاهی در قالب یک طرح تحقیقاتی به بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و بهره‌وری در ایران پرداختند.

به گزارش سرویس پژوهشی ایسنا، دکتر محمدعلی متفکر آزاد، مجری این طرح و استاد دانشگاه تبریز گفت: در دنیای امروز، با توجه به پیچیدگی‌های حاکم بر روابط بین تولید، توزیع و مصرف، مفهوم سرمایه محدود به شکل‌های سنتی آن، مانند سرمایه‌های مالی و سرمایه‌های انسانی نیست.

وی با اشاره به اهمیت سرمایه اجتماعی و بهره وری افزود: با توجه به اهمیت نقش تأثیر ساختارها، هنجارها و روابط اجتماعی حاکم در بین افراد جامعه بر متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سرمایه به گستره‌های فراتر از شکل‌های سنتی آن اطلاق می‌شود که با توجه به این مهم، سرمایه اجتماعی از جمله مفاهیم جدیدی است که در دهه‌های اخیر جزو مباحث اصلی محافل و تحقیقات اقتصادی شده و تأثیر این متغیر مهم بر روی متغیرهای کلان اقتصادی بویژه رشد و توسعه اقتصادی مورد مطالعه قرار گرفته است.

متفکر آزاد، با بیان اینکه در این تحقیق بعد از بررسی سیر تاریخی و نیز تعاریف مختلفی که از سرمایه اجتماعی توسط علمای جامعه شناسی ارائه شده است و نیز کانالهای تأثیرگذاری آن بر سایر متغیرها و شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی با استفاده از شاخصی که برای سرمایه اجتماعی در ایران در دوره 1360 تا 1389 ساخته شده است، تصریح کرد: در این طرح تأثیر این متغیر بر بهره وری نیروی کار و نیز بهره وری کل عوامل با استفاده از ابزارهای آمار توصیفی و استنباطی مورد بررسی قرار گرفته است.

به گفته وی، نتایج حاصل از برآورد الگوهای کوتاه مدت و بلند مدت نشانگر تأیید فرضیات تحقیق یعنی تأثیرگذاری مثبت و معنی در سرمایه اجتماعی بر بهره وری نیروی کار و نیز بهره وری کل است.

استاد گروه اقتصاد دانشگاه تبریز گفت: با توجه به یافته‌های تحقیق می‌توان از طریق تقویت سرمایه اجتماعی که جزو اصول نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است، بر بهره‌وری تولید تأثیر گذاشت و آن را به صورت درون زا تقویت کرد.

به گفته وی مطابق نتایج حاصل از برآورد توابع با استفاده از آمارهای ایران، ملاحظه شد که هم در کوتاه مدت و هم در بلند مدت یک رابطه معنی داری بین بهره وری کل و سرمایه اجتماعی و نیز بهره وری نیروی کار و سرمایه اجتماعی به اثبات می‌رسد که نشان از تأثیر مثبت سرمایه اجتماعی بر این دو نوع بهره وری دارد.

عضو هیات علمی دانشگاه تبریز، در ادامه در مورد سایر نتایج این طرح گفت: بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت با وجود تأثیرگذاری عوامل زیادی بر بهره وری، مانند عوامل داخلی درون سازمانی، عوامل سخت افزاری، عوامل نرم‌افزاری، عوامل خارجی، تغییرات ساختاری، تغییرات اقتصادی، تغییر در الگوی اشتغال، عوامل فرهنگی، اجتماعی و جمعیتی، دولت و زیرساختها، سرمایه اجتماعی می‌تواند جایگاه ویژه‌ای داشته باشد، چرا که پذیرش مفهوم سرمایه اجتماعی به معنی توجه به جنبه‌ها و بسترهای غیر اقتصادی حاکم بر روابط اقتصادی در جامعه می‌تواند ضریب موفقیت سیاستگذاری‌های سیاستگذاران را – بالاخص در جامعه‌ای با ویژگی مذهبی مانند ایران – افزایش دهد.

به گفته وی سرمایه اجتماعی می‌تواند به صورت درون زا بهره وری را تقویت کند، لذا به نظر می‌رسد از طریق تقویت سرمایه اجتماعی می‌توان بر بهره وری کل و نیز بهره وری نیروی کار تأثیر گذاشت و این موضوع از آن جهت از اهمیت ویژه برخوردار است که پایین بودن بهره وری از مشکلات و نارسایی‌های عمده و اساسی اقتصاد ایران در حال حاضراست، لذا با توجه به موقعیت خاص جامعه ایران، توصیه می‌شود که تصمیم گیرندگان و کارگزاران جامعه شاخص‌هایی نظیر تعهدات دینی، اعتماد عمومی، شناخت و مشارکت در امور اجتماعی در جامعه را که برآیند آنها می‌تواند در قالب کاهش شاخص‌های بزهکاری نظیر قتل، اختلاس، سرقت، چک بی محل، ضرب و جرح و تهدید، اقدام به خودکشی و ... موجب تشکیل و تقویت سرمایه اجتماعی می‌شود را مد نظر قرار داد و از آن طریق بر ارتقای بهره وری تأثیر گذار باشند.

بر اساس این گزارش، این طرح با همکاری دکتر سید کمال صادقی، دکتر زهرا کریمی تکانلو و دکتر رضا رنج پور از اعضای هیات علمی دانشگاه تبریز به اجرا در آمده است.

انتهای پیام