به گزارش ایسنا، سال آشوب. این همان چیزی است که بسیاری از پژوهشگران در ایالات متحده از سال ۲۰۲۵ یاد می‌کنند. کاهش بودجه‌های فدرال و نیروی کار دولتی، تهدیدهای سیاسی علیه دانشگاه‌های آمریکا، سخت‌گیری‌های مهاجرتی و خروج این کشور از سازمان‌های جهانی، پژوهش در بسیاری از حوزه‌ها را متوقف کرده و چشم‌انداز بزرگ‌ترین حامی علم در جهان برای دهه‌ها را تغییر داده است.

به نقل از نیچر، در سراسر جهان، فشارهای مالی، دخالت‌های سیاسی و افزایش ملی‌گرایی، بار سنگینی بر دوش نظام علمی گذاشته‌ است؛ نظامی که خود بر استقلال، گشودگی و تنوع استوار است.

با این حال، هنوز موارد زیادی برای جشن گرفتن وجود دارد که در داستان‌های دانشمندان و نوآورانی که در فهرست «۱۰ چهره علمی سال ۲۰۲۵» معرفی شده‌اند، آشکار است. برخی برای ارزش‌های علمی ایستادگی کردند، مانند سوزان مونارز که پس از دوره‌ای کوتاه به‌عنوان رئیس مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا برکنار شد؛ در زمانی که از او خواسته شده بود توصیه‌های مربوط به واکسن را بدون توجه به داده‌های علمی، پیشاپیش تایید کند.

دیگران شعله چندجانبه‌گرایی و سیاست‌گذاری مبتنی بر شواهد را زنده نگه داشتند. در سالی پرتنش و پر از درگیری‌های حل‌نشده، توافق بر سر نخستین پیمان جهانی همه‌گیری در ماه آوریل نقطه‌ای روشن بود. جزئیات هنوز نیازمند تکمیل است، اما نمایندگان حدود ۱۹۰ کشور عضو سازمان جهانی بهداشت به جز ایالات متحده که در ژانویه از مذاکرات خارج شد، توانستند بر سر چگونگی پیشگیری و آمادگی بشر برای همه‌گیری‌های آینده به توافق برسند. پرشس ماتسوسو، رهبر مذاکرات و مدیرکل پیشین وزارت بهداشت آفریقای جنوبی، روند طاقت‌فرسا را شرح می‌دهد و اینکه چگونه پایداری، شوخ‌طبعی و رویکرد سازنده نتیجه داد.

برخی دیگر عطش سیری‌ناپذیر بشر برای دانش را سیراب کردند. در سال ۲۰۲۵، زمین‌شناس و غواص، منگرن دو، در مؤسسه علوم و مهندسی اعماق دریا وابسته به آکادمی علوم چین در سانیا، همراه با همکارانش، عمیق‌ترین زیست‌بوم شناخته‌شده میزبان جانوران را در یک گودال زیرآبی در شمال‌شرقی ژاپن گزارش کردند. این زیست‌بوم شیمی‌ساختی انرژی خود را از متان و ترکیباتی می‌گیرد که از کف اقیانوس بالا می‌آیند و این برخلاف بیشتر موجوداتی است که به نور خورشید و فرایند فتوسنتز وابسته‌اند. هنوز چیزهای زیادی درباره سیاره‌مان نمی‌دانیم، اما یک نظام علمی جهانی شکوفا می‌تواند رازهای آن را آشکار کند.

بازتاب این واقعیت آن است که هفت نفر از چهره‌های امسال خارج از ایالات متحده هستند. از جمله لیانگ ونفنگ، کارآفرین در هانگژو چین که شرکتش مدل بومی هوش مصنوعی دیپ سیک را ساخت. سرعت سرسام‌آور پیشرفت‌های هوش مصنوعی با همه فواید و خطراتش یکی دیگر از داستان‌های کلیدی امسال بود. دیپ‌سیک جهان را شگفت‌زده کرد؛ مدلی با توانایی‌هایی هم‌سطح بهترین ابزارهای شرکت‌های بزرگ فناوری، اما با هزینه‌ای بسیار کمتر و با دسترسی آزاد غیرمعمول. در سپتامبر، این مدل نخستین ابزار بزرگ هوش مصنوعی شد که تحت داوری همتا قرار گرفت و نتایج آن در نیچر منتشر شد.

علم دگرگون‌ کننده می‌تواند زندگی‌ها را متحول کند. لوسیانو مورِیرا، حشره‌شناس در کوریتیبا برزیل، شرکتی تأسیس کرد که پشه‌های آئدس را با باکتری «ولباخیا» آلوده می‌کند و توانایی آن‌ها برای انتقال بیماری‌های انسانی را کاهش می‌دهد. مورِیرا توانست دولت را متقاعد کند که از این روش برای مبارزه با بیماری دنگی استفاده کند؛ بیماری‌ که سال گذشته حدود ۶۳۰۰ نفر را در شهرهای برزیل به کام مرگ کشاند.

مورِیرا پیش‌تر در ایالات متحده تحصیل کرده و سپس به کشورش بازگشته‌ است. داستان‌های آن‌ها یادآور نقش ویژه‌ای است که آمریکا در دهه‌های اخیر در حمایت از علم در سراسر جهان ایفا کرده است، در حالی که پژوهش‌های خود را نیز پرورانده که سودی دوطرفه برای این کشور و جهان بوده است. این شبکه اکنون در معرض خطر است، زیرا سخت‌گیری‌های مهاجرتی، ادامه تحصیل و کار پژوهشگران جهانی را نه ‌تنها در ایالات متحده، بلکه در کشورهایی مانند بریتانیا، استرالیا و کانادا نیز دشوارتر، پرهزینه‌تر و کم‌جاذبه‌تر کرده است.

افرادی که در فهرست «۱۰ چهره علمی سال» معرفی شده‌اند و دستاوردهایشان، قدرت پایدار علم جهانی را نشان می‌دهند همچنین یادآور این نکته‌اند که چه چیزهایی از دست می‌رود وقتی دولت‌ها از پیروی از شواهد دست می‌کشند، تأمین مالی علم عالی را متوقف می‌کنند و روحیه همکاری بین‌المللی را که دستاوردهای بزرگ را ممکن می‌سازد، پرورش نمی‌دهند.

انتهای پیام