«در تاريخ هر ملتي نقاط عطفي وجود دارد كه انقلاب اسلامي ايران يكي از نقاط عطف ملت ما محسوب ميشود كه حاصل وحدت نهاد حوزه و دانشگاه است.»
حجتالاسلاموالمسلمين محسن قمي، رييس نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاهها در گفتوگو با خبرنگار تاريخ سياسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه، با بيان اين مطلب اظهار داشت: «در تاريخ ايران چهار مقطع قابل توجه است. نخستين مقطع، ورود اسلام به ايران است كه نتيجه آن رواج تفكر توحيدي و آموزههاي مبتني بر توحيد بود. نقطه عطف دوم تاريخ ايران، حكومت صفوي است كه ثمره آن گسترش بيشتر مكتب تشييع است. سومين مقطع قابل توجه، مشروطه است كه نتيجه آن ظهور و بروز عدهاي از روشنانديشان متدين ميباشد كه با تكيه بر آموزههاي ديني، مشكلات جامعه را شناسايي ميكردند و با توجه به توطئههايي كه در آن زمان در اين راه وجود داشت، به رفع آن اهتمام ميورزيدند.»
قمي انقلاب اسلامي را چهارمين نقطه عطف تاريخ انقلاب اسلامي دانست و اظهار داشت: «يكي از مهمترين حوادث تاريخ ايران انقلاب اسلامي در سال 57 اتفاق افتاد كه اگر وحدت حوزويان و دانشگاهيان در آن مقطع تاريخي شكل نميگرفت، انقلاب ايران يا به ثمر نميرسيد يا با تاخير بيشتر و يا با مشكلات و معايبي به وقوع ميپيوست.»
وي با اشاره به سخنراني حضرت امام خميني (ره) بعد از شهادت حجتالاسلام مصطفي خميني، افزود: «امام (ره) در آن سخنراني تاريخي تكيه عمدهاي بر وحدت و همدلي حوزه و دانشگاه داشتند و آنجا بود كه ما عملا شاهد بوديم وحدت حوزه و دانشگاه تا چه ميزان از نظر ايشان مهم است و تاثيرات اين موضوع را در آينده يعني در پيروزي انقلاب اسلامي شاهد بوديم.»
رييس نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاهها تاكيد كرد: «وقتي ما از وحدت نخبگان سخن ميگوييم، بخشي از آن طبيعتا بحث وحدت حوزه و دانشگاه است. اين وحدت حق مردم است، چراكه اگر اين همدلي و همراهي وجود نداشته نباشد، آرمانهاي انقلاب و نظام آسيب خواهد ديد و مردم آرامش و آسايش خود را از دست خواهند داد.»
نماينده مقام معظم رهبري در دانشگاهها وحدت حوزه و دانشگاهها را در وحدت نخبگان موثر خواند و گفت: «در سايه اعتماد نخبگان به يكديگر، نظام اجتماعي كشور سامان مييابد و از اين روست كه معتقدم وحدت حوزه و دانشگاه حق مردم است؛ ضمن آنكه اين وحدت هم براي حوزويان و هم براي دانشگاهيان ضروري است و براي هر يك ثمراتي نيكو را به بار ميآورد.»
رييس نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاهها در ادامه گفتوگو با ايسنا به دوران دفاع مقدس اشاره كرد و گفت: «در اين مقطع بيش از پيش شاهد وحدت حوزه و دانشگاه بوديم و ديديم چگونه خون شهداي دانشجو و خون شهداي طلبه در جهت حفظ كيان اين مرز و بوم در هم آميخت.»
قمي وحدت حوزه و دانشگاه را با فراز و نشيبهايي همراه دانست و گفت: «اين موضوع در تاريخ بعد از انقلاب دچار تغيير و تحولاتي بوده است، اما در مجموع به نظر من وحدت حوزه و دانشگاه روز به روز بيشتر تثبيت شده است. البته بايد در نظر داشت اين موضوع داراي مراتب مختلفي است. اما كمابيش وحدت حوزه و دانشگاه در جامعه كنوني ما محقق شده است. البته معتقدم تا وحدت آرماني فاصله داريم و آن وضعيتي است كه حوزه و دانشگاه آرمانهاي اخلاقي، اجتماعي و سياسي را با هم و در كنار هم دنبال ميكنند و هر دو معطوف به يك هدف واحد هستند. البته اين نوع وحدت نيز هماكنون پيشرفتهايي داشته است و راه خودش را ادامه ميدهد، چون الآن شاهد پروژههاي مشترك علمي و پژوهشي و همچنين حضور علما و روحانيون و تدريس آنان در دانشگاهها و بالعكس هستيم. ضمن آنكه در مديريت كشور نيز حضور مشترك حوزويان و دانشگاهيان را شاهديم.»
قمي در تشريح وحدت آرمانهاي حوزه و دانشگاه گفت: «اين وحدت به آن معنا نيست كه حوزه و دانشگاه به لحاظ ساختاري يكي شوند و يا يكي به نفع ديگري تعطيل شود. همچنين وحدت آرماني حوزه و دانشگاه به معناي وحدت روش و رويه تحقيق و پژوهش علمي نيست، بلكه اين وحدت در معناي عميقتر بايد به عنوان يك راهبرد تلقي شود.»
وي اضافه كرد: «ما چه در حوزه و چه در دانشگاهها سه نوع علم داريم؛ "علوم ارادي" كه پايگاهشان عقل ابزاري است و بيشتر شامل علوم فني و مهندسي است. "علوم بنيادي و فكري" همانند فلسفه و منطق و "دانشهاي مياني" همچون روانشناسي كه نه در سطح علوم بنيادي است و نه علوم ارادي. حال بايد توجه داشت كه وحدت حوزه و دانشگاه يعني ارتباط هر كدام از اين سه نوع علم با يكديگر. به عنوان مثال اگر علوم ابزاري كه بسيار هم مورد تاكيد اسلام است و بيشتر از 300 روايت در خصوص فنآوري و تكنولوژي آمده است و به عقل معاش در احاديث تعبير شده است جدا از اخلاق باشد تاثير معكوسي خواهد داشت.»
رييس نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاهها با تاكيد بر ارتباط علوم مختلف با يكديگر، افزود: «اگر عقل ابزاري در پرتو عقل اخلاقي نباشد، بجاي آنكه در خدمت انسانيت باشد انحطاط انسانيت را نتيجه ميدهد و آن زمان است كه ما شاهد علومي همچون توليد سلاحهاي كشتار جمعي و علومي در راستاي توليد مواد مخدر هستيم و يا قوت رسانههايي كه رسالتشان توجيه نظام سلطه در جهان است. همانطور كه در جنگهاي جهاني اول و دوم ديديم بر اثر جدايي علوم ابزاري از عقل اخلاقي، ميليونها انسان كشته شدند.»
وي همچنين جدايي عقل اخلاقي از عقل متافيزيكي را خطرناك دانست و گفت: «اگر عقل اخلاقي در پرتو عقل متافيزيكي حيات نداشته باشد، با بحرانهاي اخلاقي از جمله نسبيت در اخلاق مواجه خواهيم شد. در مجموع در يك لايه عميقتر اين سه نوع علم در نسبت تعريف شدهاي قرار ميگيرند كه سهم حوزه و دانشگاه مشخص است و هر كدام در ارتباط مباني فكري اين علوم تلاش خواهند داشت.»
قمي يكي از موانع تثبيت وحدت حوزه و دانشگاه را عدم تبيين اين نكته دانست و به خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران گفت: «شايد يكي از دلايل و موانع پيش روي وحدت حوزه و دانشگاه، عدم تبيين همين نكته باشد؛ ضمن آنكه عدهاي در برابر اين موضوع مقاومت نشان ميدهند و ميخواهند بگويند به لحاظ تئوريك جمع اين سه نوع از علم محال است و عقل و دين رابطهاي با هم ندارند. البته با طرح مباحثي در قرن اخير همچون هرمنوتيك و پست مدرن اين مشكل تئوريك تا حدي برطرف شده است و آن اعتباري كه رئاليزم خام داشت را از بين بردهاند. به نظر من يكي از راههاي پيش روي ما، پرداختن به همين مباحث در حوزه و در دانشگاه است، چراكه اين مباحث جديد نشان ميدهند كه ميتوان نسبتي بين علم و فرهنگ و آداب و رسوم و آموزههاي ديني برقرار كرد؛ بطوري كه آموزههاي ديني در جهان علم مورد غفلت قرار نگيرند و اين مباحث در فلسفه علم نيز قابل بررسي است.»
نماينده مقام معظم رهبري در دانشگاهها در ادامه به نظر امام خميني (ره) در رابطه با وحدت حوزه و دانشگاه اشاره كرد و افزود: «راهكار امام (ره) در اين زمينه قابل توجه است، چراكه ايشان وحدت حوزه و دانشگاه را يك امر اضافه دانستند، به اين معنا كه ميفرمودند حوزه و دانشگاه يك طرف اين بحث است و طرف ديگر آن دشمنان مشترك حوزه و دانشگاه ميباشند كه نه نشاط علمي دانشگاهها را ميپسندند و نه پويايي حوزهها را برميتابند. از اين رو بود كه ايشان وحدت حوزهها و دانشگاهها را امري ضروري ميدانستند، چراكه تنها راه تحقق آرمانهاي بلند اسلام و بازسازي تمدن اسلام را در وحدت نخبگان و حوزويان و دانشگاهيان ميدانستند. از همين رو بود كه در وصيتنامه سياسي الهي ايشان دو – سه بار بر اين نكته تاكيد ميشود در صورتي كه در وصيتنامه ايشان به هيچ مورد تكرارياي اشاره نميشود.»
وي با اشاره به توطئههاي دشمنان در جهت ايجاد مشكلاتي بر سر راه وحدت حوزه و دانشگاه، خاطرنشان كرد: «قبل از انقلاب نيز شاهد بوديم تلاشهايي گسترده در جهت جدايي نيروهاي حوزوي و دانشگاهي صورت ميگرفت. همانطور كه حضرت امام (ره) فرمودند، دانشگاه مبدأ همه تحولات است و مديران جامعه قرار است از همين نهاد تربيت شوند و رشد كنند. در نظام گذشته سعي ميشد كه دانشجويان با فرهنگ بيگانه رشد كنند و نسبت به آموزههاي ديني بيگانه باشند كما آنكه موفق هم نبودند و ديديم بسياري از نيروهاي انقلابي ما از دل دانشگاه و از بين اساتيد و دانشجويان و دانشگاههاي قبل از انقلاب بيرون آمدند.»
رييس نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاهها با اشاره به شخصيت شهيد مفتح، گفت: «در اين روز بايد از اين شهيد عزيز ياد كنيم كه خونش سنگفرش دانشگاه شد تا زمينهساز وحدت حوزه و دانشگاه شود. همچنين گرامي ميدارم ياد تمام شهيداني كه در جهت نزديكي و وحدت حوزه و دانشگاه تلاش كردند و از خداوند براي همه آنان طلب مغفرت و رحمت ميكنم.»
انتهاي پيام
نظرات