دکتر یداله ابوالفتحی ممتاز در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه در سال ۲۰۵۰ میانه سنی جمعیت در ایران ۴۵ سال خواهد بود و جمعیت سالمندی با سرعت بالایی رشد پیدا می‌کند، گفت: از مهم‌ترین اولویت‌های تحقیقاتی حوزه سالمندی، کار بر روی نگرش‌های اقشار مختلف جامعه نسبت به سالمندان و تلاش برای بهبود آنهاست.

وی به بیان برخی شاخص‌های مربوط به سالمندی در ایران پرداخت و با تأکید بر آن که جمعیت سالمندی ایران در حال افزایش و کشور در حال سالمند شدن است،  گفت: بر اساس آمار سال ۹۵ جمعیت سالمندان در ایران ۹.۳ درصد و تا سال ۲۰۵۰ به بیش از ۳۰ درصد (۳۲ درصد) خواهد رسید.

وی ادامه داد: بنابراین در سال ۲۰۵۰ میانه سنی ۴۵ سال است؛ به این معنی که در این سال نیمی از جمعیت ما بالای ۴۵ سال و نیمی دیگر کمتر از ۴۵ سال سن دارند. با توجه به آن که نیمی از جمعیت بالای ۴۵ سال هستند، جمعیت سالمندی با سرعت بالایی رشد خواهد کرد.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در این خصوص خاطرنشان کرد: درصد جمعیت سالمندان شاخص قانع‌کننده‌ای نیست، بلکه جمعیت آن‌ها مهم است. ممکن است جمعیت سالمندی کشوری چهار درصد باشد، اما با توجه به بزرگ بودن جمعیت آن کشور لازم است ارائه خدمات به این بخش از جمعیت مورد توجه ویژه‌ای قرار گیرد.

نگرش‌ غیر مثبت نسبت به سالمندی

ممتاز در پاسخ به این سؤال اظهار کرد: گام اول همه کشورهایی که اولویت‌های تحقیقاتی برای ارائه خدمات به سالمندان مشخص کرده‌اند، کار بر روی نگرش‌هاست؛ نگرش‌های جامعه نسبت به سالمندی، نگرش مسئولان نسبت به ارائه خدمات به سالمندان، نگرش خانواده‌ها به سالمندی، نگرش کارکنان بهداشتی و ... .

وی با اشاره به اینکه جهت کشورهای فوق به این سمت بوده که در تمام این بخش‌ها نگرش مثبت ایجاد کنند، تأکید کرد: بنابراین یکی از اولویت‌های اساسی و برنامه‌ریزی‌های پایه در اولویت‌های تحقیقاتی سالمندی، کار بر روی نگرش‌ها نسبت به دوره سالمندی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی افزود: در همین راستا چند کار به‌خصوص در مورد نگرش‌ها به سالمندان انجام دادیم و نگرش کارمندان به سالمندی، نگرش جامع خانواده، دانشجویان و کارکنان بهداشتی به سالمندان را مورد بررسی قرار دادیم. درنهایت به این نتیجه رسیدیم که این نگرش‌ها چندان مثبت نیست و نگرش‌ها نسبت به سالمندان "متوسط به پایین" است.

ممتاز توضیح داد: در چنین نگرشی سالمندی "بد" است در حالی که خود سالمند چنین نگرشی ندارد. زمانی که شما ۲۰ ساله بودید فکر می‌کردید ۳۰ سالگی سن بالایی است در حالی که زمانی که به ۳۰ سالگی می‌رسید چنین نگرشی ندارید.

وی تصریح کرد: متأسفانه جامعه نگرش منفی نسبت به قشر سالمند دارد و جملات کلیشه‌ای در مورد آن‌ها غالب است. اینکه سالمندان باید به خانه سالمندان بروند، هزینه کردن برای سالمندان بیهوده است و ... . بر این اساس عدالت در خدمات‌رسانی به اقشار مختلف رعایت نمی‌شود.

۸ درصد دانشجویان علوم پزشکی علاقمند به کار با سالمندان هستند

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی تصریح کرد: پژوهشی بین دانشجویان علوم پزشکی انجام دادیم و فقط ۸ درصد دانشجویان علاقمند بودند بعد از فارغ‌التحصیلی با سالمندان کار کنند؛ این موضوع ناخوشایند است چرا که اولین رکن ارائه خدمت به سالمندان از سوی کارکنان بهداشتی است و مطالعات نشان داده زمانی که تمایلی به انجام کاری وجود ندارد، کیفیت خدمات کمتر خواهد بود.

ممتاز با اشاره به وجود رشته‌های تخصصی از جمله طب سالمندی، رشته‌های وابسته به سالمندی، سلامت سالمندی و ... در بین علوم پزشکی، ادامه داد: سالمندان نیازی به ترحم یا کلیشه‌های منفی ندارند و در سایر کشورها هم تلاش شده این نگرش به اقشار مختلف آموزش داده شود که "سالمندی صرفاً دوره‌ای از زندگی است". زمانی که نگرش مثبت نسبت به سالمندان ایجاد شود، برنامه‌ریزی واقع‌بینانه هم برای آن‌ها انجام می‌شود.

ضرورت اصلاح شکاف نسلی

وی با بیان اینکه نگرش فرزندان نسبت به پدر بزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، و شکاف نسلی ایجاد شده بین ‌آن‌ها نیز باید اصلاح شود، گفت: کودکان دبستانی یا دانش‌آموزان راهنمایی و دبیرستان تمایل چندانی به ارتباط با پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های خود ندارند، چرا که اتفاق جدی در حوزه تکنولوژی افتاده و باعث ایجاد شکاف نسلی شده است.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سالمندی یکی از راهکارهای از بین بردن این شکاف را یاددهی ملزومات ارتباط با کودکان و نوجوانان، از جمله آشنایی با تکنولوژی‌های جدید و به‌روز دانست و توضیح داد: ما در برنامه دیگری فرزندان و دانش‌آموزان را به خانه سالمندان بردیم و متأسفانه نگرش آن‌ها به این مکان این است که در آنجا افراد علیل زندگی می‌کنند، در حالی که باید واقعیت را پذیرفت که عده‌ای از سالمندان تنها هستند و لازم است در خانه سالمندان زندگی کنند.

ممتاز اضافه کرد: از جمله دیگر کارهایی که انجام دادیم، بررسی این موضوع بود که پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها تا چه اندازه تمایل به ارتباط با نوه خود دارند. واقعیت این است که تمایل و میزان ارتباط بیشتر آن‌ها با نوه‌های خود، به طور معناداری بر روی کیفیت زندگی‌شان تأثیرگذار دارد.

وی گفت: به طور کلی برنامه‌ریزی ما در مرکز تحقیقات سالمندی این بوده که وضعیت فعلی ارائه خدمات  به سالمندان و کیفیت آن‌ها را در تمام سطوح سلامت روانی، اجتماعی و جسمی مورد بررسی قرار دادیم.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با بیان اینکه موضوعات پزشکی هم در حوزه سالمندی و سلامت جسمانی آن‌ها مطرح هستند، به بیماری دِمانس (به لاتین: dementia) یا آلزایمر اشاره کرد و گفت: در این بخش شناسایی فاکتورهایی که می‌تواند دمانس یا آلزایمر را به تأخیر بیاندازد یا پیشگیری کند، مطرح است.

انتهای پیام