در ادامه‌ي فراخوان خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) از مخاطبان براي ارائه‌ي ديدگاهها و نظراتشان در مورد «آموزگار بزرگ ادب و شكيبايي» حجت‌الاسلام‌والمسلمين سيدمحمد خاتمي، بخش ششم اين ديدگاه‌ها تقديم مي‌شود. يادآوري اين نكته ضروري است كه با توجه به تكراري بودن مضامين تعدادي از پيام‌ها، نمونه‌هايي از اين ديدگاهها در اختيار خوانندگان محترم قرار مي‌گيرد *** خاتمي را خدا به ما داد. و خدا در همه حال با او بود. در معرض عظيم‌ترين و عجيب‌ترين مصائب در مقابله با كمرشكن‌ترين كارشكني‌هاي داخلي و به خصوص خارجي خدا او را مقدس نگاه داشت و ما را هم. برگ زندگي *** خاتمي بزرگمرد تاريخ رياست جمهوري ايران اميد *** با سلام و احترام خدمت جناب آقاي خاتمي خوشحالم كه مي‌توانم بدون واسطه با شما سخن بگويم. هرچند كه در آخرين روزهاي دوران رياست جمهوري شما باشد. آن دوران من هم مثل همه فكر مي‌كردم با حضور شما اوضاع متفاوت خواهد شد. اشتباه نكنيد توقع نداشتم كه يك قهرمان بيايد و همه چيز را درست كند. توقع داشتم كه بيايد و زمينه را مساعد كند تا ما تلاش كنيم، فكر كنيم، اصلاح كنيم و روز به روز آدمهاي بهتري شويم و ايران بهتري بسازيم. اما چه شد؟ نام من ايرج محجوريان قمي است. فوق ليسانس علوم سياسي هستم اما به محض فارغ‌التحصيلي من، استخدام در وزارت امور خارجه ممنوع شد. تلاش‌هاي زيادي كردم به درهاي مختلف زدم تا در كتابخانه ملي به صورت قراردادي كار كنم اما نشد. خواست زيادي است اينكه بخواهم كار كنم؟ با داشتن زن و فرزند يك ساله و تحصيلات عاليه، 8 سال بيكاري چه معنايي دارد. به كارمندان ساده جايي بودن و حقوق مكفي داشتن هم راضيم اما گويا اين طلب بزرگي است از سرزمين نفت‌خير و رو به رشد ايران. به عنوان يك ايراني شريف كه مي‌خواهد مفيد باشد از شما مي‌خواهم در روزهاي آخر رياست جمهوري‌تان كمكي كنيد تا آستين همت بالا زنم. خنك آن قماربازي كه بباخت هر چه بودش / بنماند هيچش الا هوس قمار ديگر/ يا علي ايرج مهجوري قمي *** بزرگمردي آمد.آمد و هشت سال تنهاترين مرد زمين بود. آمد و هشت سال خنجر از پشت شمشير از رو را با سكوت، لبخند پاسخ داد و اشك نريخت مگر آنجا كه قلب پاك و بزرگش تاب نياورد و سنگيني سكوتش را با سينه‌ي تنگ من تقسيم كرد. آمد به من آموخت كه چگونه بيانديشم و چگونه سخن بگويم. آمد و در تاريخ جاودانه شد. هرگزم نقش تو از لوح دل و جان نرود/هرگز از ياد من آن سرو خرامان نرود/آنچنان مهر توام در دل و جان جاي گرفت كه اگر سر برود از دل و از جان نرود سالار - ج *** خاتمي 8 سال وقت مردم را تلف كرد. فقط نكته مثبت در اين دوران اين بود كه كساني كه به اسم مسلمان و انقلابي سالها دم از اسلام مي‌زدند و ادعاي مديريت جامعه را داشتند چهره واقعي خود را نشان دادند و سره از ناسره مشخص شد. مردم آنها را شناختند و با انتخابات رياست جمهوري نهم آنها را كنار زدند. نترسيد، شهامت داشته باشيد، نظرات مخالف را هم منعكس كنيد. محمد فارسي *** توحيد، اسلام و آزادي. من از پس ابرهاي تيره آمدم/ افسوس غبار همچنان باقي است/ كشتن گل رز. سوزاندان نيزارها، اشكهاي مادران انتظار بدرقه خواهند كرد نسيم آزادي را هاتف *** با وجود تمامي موانع و كارشكني‌ها در دولت آقاي خاتمي، زحماتشان را ارج مي‌نهيم و به ايشان خسته‌نباشيد گفته و مي‌گوييم . . . دوستت داريم خاتمي بهزاد - ف از اراك *** خاتمي عزيز و دوست داشتني بدان كه در يادها مي‌ماني محمد - 17 ساله از اهواز *** سلام به ايسنا نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران مردان بزرگي را به دنيا معرفي كرد. مرداني مانند خامنه‌اي، بهشتي، مطهري و رجايي. البته اگر اين مردان پيري مانند خميني نداشتند امكان شناختن آنها محال بود. اما بايد اذعان كرد اين مردان اندكند. و اينك خاتمي ، خاتمي مايه مباهات ايران بود و بي‌شك متعلق به جهانيان. جهانيان او را دوست داشتند به نظرم مقام رياست جمهوري خاتمي اگرچه پايان يافت اما او براي هميشه معلم قلب‌هاي عاشق ايران خواهد بود. قلب‌هايي كه براي ايران و ايراني مي‌تپد اجازه بدهيد راحت بگويم سيد و آقاي من دوستت دارم. حميد كلاته *** كاشكي آقاي خاتمي بجاي اينكه هر از چندگاهي در مورد گفت‌وگوي تمدنها صحبت كند، موسسه‌اي به نام گفت‌وگو با شهروندان تاسيس مي‌كردند. آقاي خاتمي مثل پدر خانواده‌اي را مي‌ماند كه در خانه‌اش گفت‌وگوي عادي بين اعضاي خانواده‌اش انجام نمي‌شود. مينا *** خاتمي عزيز خيلي دلمان برايت تنگ مي‌شود. تو براستي دوست‌داشتني‌ترين فرد در جامعه ايران بودي چون يك ايراني مسلمان بودي. تو وجهه ايرانيان را نجات دادي. كاظم عتيقه‌چي *** دستشون درد نكنه چون خيلي چيزهايي كه داريم مديونش هستيم. به نحوي همين كه راحت توي خيابان راه مي‌رويم همين كه خيلي‌ها مي‌دونيم چه اتفاقاتي افتاده اما جرات گفتنش را نداريم. فقط مي‌توانم بگويم ممنون. اگر روزي ببينمش... اميدوارم روزي دوباره رييس جمهور شود. فرشاد صادقي – فوق ليسانس كامپيوتر *** انتظار ما از آقاي خاتمي بيشتر بود. به نظرم تا آنجا كه براشون مقدور بود عمل كرد. شايد بيشتر از اين نتوانست و يا ساختار سياسي جامعه‌ي ما نتونست بيشتر از اين اصلاحات را بپذيرد. اميدوارم بعد از رياست جمهوري، ايشان بتوانند نقش اصلاح‌گري را در جامعه ادامه دهد بتوانند رابطي با جهان خارج باشند. چراكه در دوره‌ي 8 ساله‌ي خود روابط خوبي با ساير ملتها برقرار كردند اميدوارم در اين زمينه بيشتر بتوانند فعاليت كنند. ايشان تصورات خيلي وسيعي را در ميان ملتهاي غربي به خصوص نسبت به آينده‌ي روابط ايران با جوامع غرب ايجاد شده بود متاسفانه خيلي‌ها تحقق پيدا نكرد اميدواريم ايشان در ادامه‌ي همان آرزوها، تفكرات و خط‌مشي‌ها و تمايلاتشون بكوشند. آموزگار 47 ساله – مقيم خارج *** سالم و سلامت باشند اي كاش براي ملت ايران با بزرگواري كه دارند خدمت بيشتري مي‌كردند اي كاش درد ملت را به معناي واقعي درك مي‌كرد ولي مقام رياست باعث مي‌شود بعضي حرف‌ها را نزند و بعضي كارها را نمي‌شود انجام داد ولي فضا را براي ملت و جوانان باز كرد و براي كساني كه راه پيشرفت و تعالي را مي‌خواهند كار بزرگي كرد. اميدوارم آينده‌ي ايشان پرافتخارتر باشد. براي ملت سلحشور ايران موفقيت‌هاي بيشتري را آرزو دارم. حميد عليزاده - 59 ساله *** به قول‌هايش كامل عمل نكرد. من از دسته‌ي كارمند هستم و چيزي برايم تغيير نكرد. مسوولاني كه گذاشت خوب عمل نكرد به خصوص آموزش و پرورش. دختر دانشجويي دارم كه مي‌توانست بهترين رتبه و بهترين رشته را داشته باشد. مشكل اجتماع نه با آقاي خاتمي نه با رييس جمهور آينده حل نخواهد شد مگر اينكه مسوولان خوبي بگذارند. من مي‌دونم بچه‌هاي من در آينده خوشبخت نمي‌شوند. من دلم مي‌خواست آقاي خاتمي كه من خودم بهشون راي دادم حداقل جاي پاي جوانها را باز بگذارد. من آقاي خاتمي را دوستشون داشتم. حسن 50 ساله كارمند دانشگاه تهران *** هركاري كرد خيلي خوب بود. آقاي خاتمي خداحافظي خيلي سخته! 23 ساله – دانشجوي پزشكي تهران *** از اين كه آقاي خاتمي مي‌روند ناراحت هستيم. اميدوارم هرجا هستند سالم و موفق باشند. ارشد تغذيه – 25 ساله *** در اين مدت 8 سال خدمت كردند دستشون درد نكنه. اميدوارم در سمت بعدي حتي اگر در پست دولتي نباشند در پست دانشگاهي يا تحقيق موفق باشند. ايشان فرد وارسته و محققي هستند به نظر اگر از كارهاي سياسي بيرون بيايند و به كارهاي تحقيقاتي بپردازند موفق‌ترند. رييس اسبق يكي از ادارات در وزارت بهداشت – 45 ساله *** من به عنوان يك دانشجو از آقاي خاتمي راضي هستم تقريبا آزادي‌هايي كه دارد خوب ولي نگذاشتند كار كند. توي اين 8 سال ديد جامعه را نسبت به آزادي تغيير دادند اميدوارم در هر پست و جايگاهي موفق باشند. دانشجوي كارشناسي علوم آزمايشگاهي – 28 ساله *** به نظر من كارهاي خوبي كردند {حمايتشون گنگ بود مخصوصا وقتي گفتند انتخابات سالم برگزار شد و از طرفي ديگه آقاي معين بيانيه مي‌دهند براي ما روشن كنيد در پي 4، 5 سال كه آقاي گنجي در زندان بودند هيچ اقدامي نشد چرا الآن آقاي خاتمي به فكر آزادي گنجي افتاده‌اند، حداقل اميدوارم در اين چند روز باقيمانده به وضعيت گنجي رسيدگي كنند} شخصا دلم براتون تنگ مي‌شود. دانشجوي مترجمي زبان – 18 ساله *** به همه‌ي قول‌هاشون عمل كردند اگر خواستند شغلي بگيرند قول‌هايي بدهند كه بتونند عمل كنند كاش وظايف تشخيص مصلحت نظام را محدودتر كنند تا دست رييس جمهور باز باشد. اميدوارم دفعه‌ي بعد اگر آمدند بهتر كار كنند و اميدوارم وجدان آرامي داشته باشند. ما با اميد و آرزو به پاي صندوق آمديم اما اميدهاي ما كور شده. دانشجوي مترجمي زبان 20 ساله *** من آقاي خاتمي را دوست دارم. كاري كه آقاي خاتمي كرد 8 سال ديگر جواب مي‌دهد. كانديداي اين دوره از كاري كه خاتمي 5، 4 سال پيش كرد تقليد كردند. كاري كه آقاي خاتمي از منطق انجام داد در اين دوره تقليد كردند. اميدوارم باز هم آقاي خاتمي را مطرح ببينم. مثل اونهايي كه آمدند و مطرح شدند كنار نكشند مي‌دانم خسته هستند ولي اگر امثال ايشان كنار بكشند ما چه كار كنيم؟ محمدرضا اسفندياري، دانشجوي معماري كاشان 20 ساله *** خاتمي ديگر تكرار نمي‌شه، رييس جمهوري كه ما كمتر مثلش را داريم. نعمت‌زاده خبرنگار 18 ساله *** آنهايي كه زير خط فقر هستند بايد نظر بدهند. دستشون درد نكنه وظيفه‌اشان را انجام دادند. كتابدار 90 ساله *** جناب آقاي خاتمي پيشبرد دموكراسي بدون پرداخت هزينه امكان‌پذير نيست، شما آمادگي پرداخت هزينه لازم را براي پيشبرد دموكراسي نداشتيد. *** من به شخصه نظرم در مورد آقاي خاتمي خيلي مثبت است، چون كلا شخصيتي فرهنگي بود، سابقه‌ي فرهنگي داشت و آينده فرهنگي دارد، من فقط به خاطر اين ازش ممنون هستم. حجتي، دانشجوي فيزيولوژيك *** خوب بود ولي كم بود. فرامرز ناهيد، كارشناس آزمايشگاه *** دستش درد نكند . دانشجوي 25 ساله *** در حد معمولي بود، چون در حدي كه صحبت كرده بود نتوانست عمل كند. دانشجوي جغرافيا، 22 ساله *** خاتمي وقتي مي‌خواست مسووليت رياست جمهوري را عهده‌دار شود، شايد تا اين اندازه مسائل اجتماعي و سياسي را برآورد نمي‌كرد و مردم هم تجربه‌اي در بحث اصلاحات نداشتند ولي مطمئنا اصلاحات در جامعه از پايين به بالا بايد باشد و همه به اين موضوع رسيده‌اند كه با تغيير ساختارها و سطح سياسي نمي‌توان دموكراسي را نهادينه كرد، و من فكر مي‌كنم در اين مدت به هر حال اتفاقاتي افتاد كه در حد مقدوراتشان توانستند تغييراتي ايجاد كنند، خوب انتظارات مردم هم خيلي زياد است و بسياري ازمردم برآورد درستي روي وضعيت موجودشان ندارند و نظردهي‌ها خيلي افراط و تفريط مي‌شود و يك جاهايي شايد تعدادي از افراد بخواهند دفاع كنند و تعدادي ديگر نمي‌كنند، ولي تعداد كساني كه نفي مي‌كنند خيلي كمتر است ولي اميدوارم هرچه در توان داشته و هر كاري مي‌توانسته انجام داده باشد و اين را هم فقط خودش مي‌داند، و اميدوارم وقتي با خودش خلوت مي‌كند وجدانش راحت باشد كه هرچه در توان داشتم انجام دادم. فرهاد فرهنگ‌فر 28 ساله، كارشناس *** به نظر من در تاريخ ايران واقعا فراموش نشدني است و اين براي خودش هم خيلي مهم خواهد بود كه بتواند فراتر از دوره‌اي كه در حكومت بود بتواند به تاريخ بپيوندد، البته نوع صدارتي كه داشته را در آينده نه چندان دور خواهد فهميد. 50 ساله *** اميدوارم احمدي‌نژاد كاستي‌هاي او را جبران كند. فهميه – SH *** خاتمي شخصيتي ناشناخته است و معلوم نيست به چه جناحي وابسته است. م . حاتمي *** خاتمي سوپاپ اطمينان جمهوري اسلامي بود. برو اي ترك كه ترك توي كافر كردم. ع.ي *** در مجموع خوب بود به خصوص سياست خارجي ايشان ولي خيلي جاها كوتاه آمد. ه. فقيهي *** خاتمي نقاط مثبت زيادي داشت اگرچه جاي بهتر كار كردن را هم داشت. به نظر من خاتمي اگر مقداري صريح‌تر و محكم‌تر اهداف خويش را پيگيري مي‌كرد به چيزي بيش از دستاوردهاي امروزش مي‌رسيد. خاتمي سمبل اخلاق اسلامي است. م. جمشيدنيا *** خاتمي از لحاظ سياست خارجي و فرهنگي خوب عمل كرد ولي از نظر اقتصادي و مديريتي عملكرد بدي داشت. م. قادري *** رياست محترم جمهور و محبوب هميشه در تاريخ اين مملكت جاويد خواهي ماند ميرشكرايي از تهران، فوق ليسانس علوم اجتماعي *** به نام خدا خداحافظ اي سراپا ادب خداحافظ اي نجيب خداحافظ اي عزيز خداحافظ اي 23 ميليوني خداحافظ اي شخص عالميون خداحافظ اي نابغه در سخن خداحافظ اي در عمل خداحافظ اي عالم باشعور خداحافظ اي با وجود خداحافظ اي صابر حق وجود خداحافظ اي فاضل باكمال خداحافظ اي نابغه در ملل خداحافظ اي كرده ايران بلند خداحافظ اي تمام و كمال خداحافظ اي افتخار وطن خداحافظ اي مهر ايران زمين خداحافظ اي سيد خاتمي ناصر پورتوكليان ديپلمه از تهران انتهاي پيام