/همايش ملي آيندهشناسي هويتهاي جمعي در ايران/ هويت قومي فينفسه و قائم به ذات، سبب تهديد يا تقويت آينده هويت ملي نميشود
در ادامه همايش ملي «آيندهشناسي هويتهاي جمعي در ايران» دكتر حميد احمدي، دانشيار علوم سياسي دانشگاه تهران درباره « نسبت جهانيشدن و هويت ملي» در ايران گفت: جهانيشدن چه به عنوان يك فرآيند و چه به عنوان يك برنامه در پديدههايي همچون حاكميت، دولت و مليت تاثيرات دوگانهاي ميگذارد.
به گزارش خبرنگار تاريخ و انديشه ايسنا وي اضافه كرد: گذشت بيش از يك دهه از اوجگيري محبوبيت اين پارادايم نشان داده است كه بر خلاف پيشبينيهاي رايج، جهانيشدن، نتايج مورد نظر بسياري از هواخواهان خود را در رابطه با ازميانبردن اقتدار دولتها و حاكمكردن يك هويت جهاني و در نتيجه ازميانبرداشتن هويتهاي ملي به بار نياورده است و از سوي ديگر جهانيشدن تا حد زيادي پديدههاي ذكرشده را تحت تاثير قرار داده است.
اين مدرس دانشگاه تاثيرگذاري جهانيشدن بر پديدههايي نظير حاكميت، دولت و مليت را يك تاثيرگذاري دوسويه توصيف كرد و افزود: اين تاثيرگذاري دوگانه موجب شده است گفتمانهاي مقاومت در برابر پديدهاي كه از آن به عنوان چالش جهانيشدن فرهنگ نام برده ميشود، از سوي بازيگران حاشيهاي نظام جهاني شكل بگيرد و اين پديده خود را به بيشترين وجه به شكل بازسازي و تقويت هويتهاي ملي به نمايش درآورده است.
در ادامه اين همايش دكتر افشين زرگر، مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه مطالعات روسيه و قفقاز درباره « روند ملتسازي در جمهوري آذربايجان و نيز علائق و نگرانيهاي ايران» اظهار كرد: وضعيت و چگونگي ملتسازيهاي جديد در حوزهي تمدن ايراني به ويژه جمهوري آذربايجان براي ايران مهم و حياتي بوده است و از جنبههاي مختلف علائق و نگرانيهاي ايران را برميانگيزد.
وي تصريح كرد: اگرچه ايران از توسعه و پيشرفت صلح و ثبات منطقهاي در حوزهي تمدن ايراني منتفع شده و از آن حمايت ميكند ولي از سوي ديگر برخي دغدغههاي مهم در مورد نوع و چگونگي دولتسازي و ملتسازي در كشورهاي پيراموني خود دارد كه در برخي نمونهها روندهاي دولتسازي و به ويژه ملتسازي در جهتي سوق يافته است كه آثار منفي امنيتي بر ايران به جاي ميگذارد كه چنين وضعيتي به طور خاص در مورد جمهوري آذربايجان نمود پيدا ميكند.
اين پژوهشگر حوزه مطالعات روسيه و قفقاز در ادامه اظهار كرد: جمهوري آذربايجان يكي از تكههاي برجستهي پازل حوزهي تمدن ايراني بوده و داراي اشتراكات فرهنگي، مذهبي، تمدني و تاريخي گسترده و عميقي با ايران است؛ بنابراين هرگونه تغيير و تحول در سطح اين جمهوري همواره در معرض رصد ايران قرار دارد و يا بايد قرار داشته باشد. كشور مستقل كنوني آذربايجان براي صدها سال در چارچوب سرزميني و تمدني ايران قرار داشته است و ايرانيان هيچگاه نميتوانند علائق و خويشاوندي خود نسبت به آن را فراموش كنند. بدين ترتيب اين موضوع از اهميت حياتي برخوردار است و جذابيتهاي مطالعاتي و كاربردي وسيعي دارد.
در بخش ديگري از همايش ملي آيندهشناسي هويتهاي جمعي در ايران، دكتر ابراهيم حاجياني مدير گروه پژوهشهاي فرهنگي مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام در مقالهاي با عنوان « پيشبيني آيندهي وضعيت هويت ملي در ايران» گفت: هويت، ذات، قلب و اساس فرهنگ را شكل ميدهد و بر اين اساس تامل و نگاه موشكافانه درباره آينده آن از منظر راهبردي حائز اهميت فراوان است.
وي افزود: ماهيت و جنس هويت ملي بر اساس نظريههاي هويت و تجارب تاريخي مشتمل بر چهار نوع مهم هويت ملي مبتني بر فرهنگ مشترك، تعلقات اجتماعي، نژاد و حقوق شهروندي ميتواند باشد. در شرايط كنوني به نظر ميرسد هويت ملي ايرانيان ماهيت فرهنگي داشته و دارد؛ يعني آن چه عامل اساسي احساس تعلق و تا حدودي تعهد كنشگران ايراني به اجتماع ايران ميشود عمدتا جنس، ماهيت و مبناي فرهنگي دارد و تحت تاثير عوامل سنتي و ميراث ادبي زباني و هنري به دست آمده از گذشته است.
اين مدرس دانشگاه در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به نيروها و عوامل تاثيرگذار در آينده هويت ملي گفت: از اهم اين نيروها ميتوان به وضعيت و روند توسعه اقتصادي و اجتماعي در كل كشور و مناطق قومي، اقتدار و نفوذ نظام، وضعيت هويت قومي اقوام ايراني، وضعيت هويت مذهبي، جهانگرايي و هويت مدرن، سكولاريسم، كاهش يا افزايش تاثير دولت بر فرآيندهاي هويتسازي و افزايش تاثير فرآيندهاي اقتصادي جهانيشدن، گسترش فرهنگ سياسي ليبرال دموكراسي، اهميت يافتن حقوق فردي و رشد شاخصهاي شهروندي، توسعه حقوق بينالملل و رشد جامعه مدني جهاني، رشد شبكه مدني جهاني، منابع مالي دولت، كيفيت جامعه اطلاعاتي، جامعه شبكهاي و مشخصههاي جامعه صنعتي در ايران اشاره كرد.
به گزارش ايسنا، در ادامه اين همايش دكتر علي قنبري عضو هيات علمي دانشگاه تهران اظهار كرد: با توجه به وضعيتهاي محتمل براي آينده هويت ملي به نظر ميآيد احتمالا هويت ملي در آينده در حد انتظار و آنچنان كه نيازمند ساخت سياسي جامعه است تقويت و ترميم شود؛ بنابراين بايد به اين واقعيتها هم توجه داشت كه متغيرهايي مانند كارآمدي و پايگاه روحانيت و عدالت توزيعي ميتواند چالشهاي جدي و بنيادين در اين مسير ايجاد كند تا پتانسيلهاي كماعتمادي و بياعتمادي را تقويت كند.
وي با بيان اينكه نخبگان مطالبات اقوام را به سمت مطالباتي از جنس ناسيوناليسم مدني هدايت ميكنند، افزود: مليگرايي و نياز به همبستگي اجتماعي جايگاه استواري در مجموعه فرهنگ سياسي ايراني پيدا كرده و در بسياري از طبقات و اقشار شهري تا روحانيت و طبقه متوسطه جديد و سنتي تجار، بازاريان، كارگران و روشنفكران نفوذ ميكند. بدين ترتيب هويت قومي فينفسه و قائم به ذات، سبب تهديد يا تقويت آينده هويت ملي نميشود.
قنبري در پايان با بيان اين كه بر اساس تحليل، نتايج متغير مشروعيت و كارآمدي مهمترين وزن را در تعيين آينده هويت مطلوب و يا هويت ملي ضعيف دارند، گفت: تقويت هويت ملي با اعتلا و رشد هويت انساني عامي كه در ادبيات جديدتر طرح ميشود تناقضي ندارد و شواهدي نشان ميدهد كه ايرانيان فراتر از هويت ملي خود داراي آن پتانسيل معنايي و تاريخي هستند كه هويت انساني را بارورتر از حال و گذشته ميكند تا فراتر از ايران به هويت متعالي انساني بينديشند.
به گزارش ايسنا، در بخش ابتدايي همايش ملي آيندهشناسي هويتهاي جمعي در ايران، دكتر سيدرضا صالحي با تشريح اهداف برگزاري اين همايش خاطرنشان كرد: مقوله آيندهپژوهي رابطه معناداري با تحقيقات استراتژيك دارد و مدتي است كه در دستور كار مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام قرار گرفته است.
معاون فرهنگي مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام همچنين با اشاره به برخي اقدامات انجامشده در اين مركز طي دو سال گذشته اظهار كرد: در دو سال گذشته اين مركز بيش از 100 جلد كتاب و بيش از 200 عنوان پژوهشنامه، همچنين صدها عنوان مقاله در زمينههاي مختلف منتشر كرده و به لطف خدا كارنامه خوبي از خود به جاي گذاشته است.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات