يک مدرس حقوق مطبوعات با بيان اينکه رسانه آزاد موجب گردش آزاد اطلاعات مي‌شود، لازمه اصلي ايفاي اين نقش را آزادي مطبوعات دانست و گفت: رسانه‌ها به هيچ چيز احتياج ندارد نه قلم نه کاغذ نه دوات. لازمه کار رسانه آزادي و امنيت است که اين دو از وظايف دولت هم هست و اگر اين دو فراهم باشد مطبوعات اين کارکرد را انجام خواهند داد. به گزارش خبرنگار ايسنا، کامبيز نوروزي در ميزگرد علمي روز جهاني آزادي مطبوعات که روز گذشته در کميسيون حقوق بشر اسلامي برگزار شد، درباره تحول در مفهوم رسانه‌ها و کارکردهاي آنها اظهار کرد: آنچه امروز در دنياي مدرن از رسانه در نظر داريم همان گردش آزاد اطلاعات است اما اتفاقات و تحولاتي مهم و تاثيرگذار در عرصه تکنولوژي رسانه رخ داده است که مهمترين آنها، اينترنت است که هم گردش اطلاعات و هم مفهوم توزيع و مصرف و بسياري از مفاهيم سنتي را متحول کرده است. وي با اشاره به سير تاريخي رشد مطبوعات کاغذي، راديو و تلويزيون، به خصوصياتي اشاره کرد که اينترنت در دهه‌هاي اخير ايجاد کرده است و گفت: اين رسانه مهم آنچه را در دنياي رسانه مي‌شناختيم متحول مي‌کند از جمله گردش اطلاعات به سرعت نور اتفاق مي‌افتد. رابطه دو سويه را فعال مي‌کند. مفهوم توليد کننده و مصرف کننده اگر نگوييم از بين مي‌رود تا حد زيادي تغيير مي‌يابد. اين تکنولوژي تقريبا غير قابل مهار است و تلاش براي فيلترينگ تاحد زيادي ناموفق بوده است. نوروزي افزود: يکي از نتايج اين وضع آن است که گردش اطلاعات در حالت غيررسمي مي‌تواند موقعيت مستقل پيدا کند. بازيگران عرصه اطلاع رساني افزايش پيدا مي‌کنند. در حوزه سنتي گردش آزاد اطلاعات عده‌اي حرفه‌اي به نام روزنامه نگار هستند اما با امکانات محيط وب مفهوم روزنامه نگاري عموميت بيشتري پيدا مي‌کند که اصطلاحا به آن شهروند خبرنگار گفته مي‌شود و اين امر موجب توسعه گردش آزاد اطلاعات مي‌شود. اين مدرس حقوق مطبوعات با توصيف اين روند که منجر به اطلاع رساني غير رسمي مستقل از دولت مي‌شود، خاطرنشان کرد: اين روند ممکن است به دليل حرفه‌اي نبودن در گردش آزاد اطلاعات پارازيت پيدا کند زيرا روزنامه نگار حرفه‌اي آموزش ديده و فرق صحيح و ناصحيح خبر را مي‌فهمد ولي غيرحرفه‌اي اين اطلاعات را ندارد. نوروزي با اشاره به تقابلي که دولت با فضاي غير رسمي در نتيجه اين روند پيدا مي‌کند گفت: در ايران وضعيت آزادي رسانه‌هاي سنتي چندان وضعيت خوبي نيست. بسياري از کارکردهاي رسانه‌هاي سنتي ما تضعيف شده ولي در محيط وب به دليل نبود کنترل شديد کارکرد نظارتي‌اش همچنان باقي است. ما مي‌بينيم که با استفاده از وبلاگ و وب سايت در يک محيط کوچک خبري منتشر مي‌شود و اين به وجه نظارتي رسانه‌ها کمک مي‌کند. مي‌تواند کارکرد نظارت رسانه از طريق محيط وب ادامه يابد. وي با اشاره به استفاده از تعبير "روزنامه ايراني" که در سخنان يکي ديگر از سخنرانان جلسه عنوان شد، گفت: بر اساس آنچه در ايران مي‌گذرد مفهوم حقوق و خيلي از مفاهيم حقوقي در محيط وب با آنچه که امروز در دانش حقوق مي‌فهميم، سازگار نيست. بايد تحليل‌هاي جديد براي آن پيدا کرد. وي با اشاره به مفهوم مبارزه با پديده مجرمانه در محيط وب به تعريف جرم در حقوق کيفري ايران اشاره کرد و گفت: بنابر اصل قانوني بودن جرم و مجازات، جرم عبارت است از ارتکاب فعل يا ترک فعلي که قانون براي آن مجازات تعيين کرده باشد. در قانون ايران جرايمي وجود دارد که عرف آن را جرم نمي‌شناسد. اين مساله را از منظر جامعه شناسي حقوقي مي‌گويم و مثال‌هاي ساده آن الگوي پوشش، الگوي برگزاري مراسم و جشن‌ها يا مثال زنده تر آن، برخي رفتارهاي سياسي است. نوروزي با بيان تفاوت نوع تعقيب و بازداشت افراد در جهان واقعي و فضاي مجازي اظهار کرد: در محيط وب با کميت مواجهيم به همين دليل بازداشت و جريمه همه امکانپذير نيست. وي به موارد ديگري از شکاف بين حقوق رسمي و ساختارهاي عرفي که در فضاي وب نيز خود را نشان مي‌دهد اشاره و خاطرنشان کرد: مشکل جدي ما در محيط وب اينست که دستگاه‌هاي رسمي در ايران با نگاه کلاسيک حقوقي مي‌خواهند با اين محيط رو به رو شوند. نگاه قوانين کلاسيک براي محيط وب به درد نمي‌خورد. اينجاست که تعارض تشديد مي‌شود و معمولا جايي که جريان آزاد اطلاعات نمي‌تواند اتفاق بيفتند شايعه پيش مي‌آيد. اين مدرس حقوق مطبوعات درباره نقش رسانه‌ها در تحکيم فرآيند توسعه با ابراز اين عقيده که سوال اندکي داراي اشکال است، گفت: رسانه‌ها کارکردهاي متعددي دارند. وي يادآور شد: بحث بر سر نحوه رفتار رسانه‌اي است، وظيفه يک روزنامه پيشبرد سينما نيست اما اگر شرايطي وجود داشته باشد مثلا رسانه‌اي آزاد باشد، توسعه يافته باشد، نقد و گفت‌وگو صورت دهد، حاصلش پيشرفت سينما هم خواهد شد. نوروزي بيان کرد: رسانه هنگامي که با رعايت اصل آزادي و مسووليت حرفه‌اي بتواند عمل کند کارکردهاي خودش را مي‌تواند نشان دهد. وي با اشاره به ماده 3 در فصل حقوق مطبوعات، واژه انتقاد سازنده را مورد نقد و بررسي قرار داد و گفت: در اين ماده توضيح داده شده که انتقاد سازنده انتقادي است که داراي منطق و استدلال باشد و از توهين و تخريب پرهيز کند. وي در ادامه خاطرنشان کرد: کار راديو و تلويزيون و مطبوعات آموزش دادن نيست. ضمن اينکه اصل سازندگي انتقاد به منتقد عليه مربوط مي‌شود که ناراحت بشود يا خير. اين موضوع زاويه انتقادي خطرناکي ايجاد مي‌کند. نوروزي با اشاره به مشکلات سرمايه گذاري در عرصه روزنامه نگاري گفت:امنيت براي سرمايه گذاري در اين حوزه وجود ندارد. زيرا به سهولت روزنامه توقيف مي‌شود در اين شرايط رسانه‌هاي کشور نمي‌توانند نقشي در توسعه محلي، ملي و جهاني ايفا کنند. رسانه‌هاي ما مرجعيت بين المللي ندارند حتي در منطقه. اين در جايي است که آزادي يکي از ارکان امنيت ملي است.اگر حرفي قرار است در عرصه جهاني زده شود اين حرف را بايد مطبوعات ما بزنند. نوروزي در ادامه 6 حق آزادي رسانه را برشمرد و گفت: اولين حق، آزادي نشر رسانه يا انتشار رسانه است. به اين معنا که براي شروع به کار رسانه چه شرايطي وجود دارد چه اندازه سهل و چه اندازه سخت است. اولين لازمه اينست که هر کس رسانه‌اي را که مي‌خواهد توليد و به جامعه عرضه کند به هر اندازه شقوق کار رسانه سخت تر شود، آزادي کمتر است. وي اصل دوم را استمرار انتشار عنوان کرد و گفت: نشريه به طور غير ارادي قابل تعطيل نباشد. رسانه مي‌خواهد متوقف شود مهم نيست،اما جلوگيري از فعاليت نشريه از طريق مراجع حکومتي امري است که با آزداي رسانه منافات دارد جز در شرايط استثنايي مربوط به امنيت ملي كه براي مدت معيني، اين اقدام به منظور جلوگيري از چيزي امکانپذير است اما نه به عنوان تنبيه. وي سومين اصل را حق کسب خبر دانست و گفت: اطلاعات ماده اصلي کار رسانه‌هاست. بايد دسترسي آزاد به اطلاعات داشته باشند که استنناء آن، حريم خصوصي است. نوروزي حق انتشار را چهارمين حق ذکر کرد و توضيح داد: خبرنگار بايد بتواند خبرهايي جز خبرهايي که مستلزم جرايم عليه اشخاص و کل جامعه است، را منتشر کند. سانسور و اجبار به انتشار ممنوع است. وي گفت: حق پنجم حق امنيت حرفه‌اي است. خبرنگار حين انجام وظيفه از هر تعرضي مصون است . اين به خاطر منافع عمومي است. وي حق ششم را ملهم از اصل 168 قانون اساسي دانست و آن را حق دادرسي خاص نام گذاري کرد و گفت: جرم مطبوعاتي با حضور هيات منصفه به صورت علني در دادگاه علني رسيدگي شود. وي گفت: با اين 6 حق مي‌توانيم آزادي رسانه را در جامعه خود که مستند آن در قانون اساسي و قانون مطبوعات است، را اندازه گيري کنيم. اگر اندازه‌گيري کنيم مي‌بينيم كه کارنامه خوبي وجود ندارد؛ البته اين شش حق در هر نوع رسانه‌اي کمي تفاوت دارد. نوروزي در خصوص پيشنهادها گفت: گويي مفهوم رسانه در ايران ادراک نشده است. اين مشکلي است که ما خيلي وقت است در ايران با آن درگيريم و چند سالي است اين خيلي مهلک تر خود را نشان مي‌دهد. وي با اشاره به رقابت ميان شبکه‌هاي خارجي با رسانه‌هاي داخلي گفت: اين مشکل بسيار جدي است،حتما بايد رسانه آزاد داشته باشيم تا وارد عرصه رقابت بين المللي شويم. امروزه در مواردي افکار عمومي در داخل ايران با رسانه‌هاي داخل ايران سروکار ندارد بلکه متاثر از رسانه‌هايي است که در خارج از ايران منتشر مي‌شود. وي در پايان گفت: دنياي امروز دنياي 30 سال پيش نيست که بتوان با سهولت جلوي گردش ازاد اطلاعات را گرفت. طبق اصل 24 اصل بر آزادي مطبوعات است ولي در عمل اصل بر محدوديت مطبوعات شده است و کسانيکه نگراني ملي دارند بايد به اين مساله توجه کنند. انتهاي پيام