محمد مهدی امیری در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصی که دارد جزو 10 کشور پر ریسک و زلزله خیز جهان است، افزود: در این شرایط باید با برنامه و تئوری‌های مدون و حساب شده جلو برویم. هر روز اخبار ناخوشایندی از حوادث غیرمترقبه از جمله زلزله در کشور شنیده می‌شود. در مدیریت همه جانبه اگر بتوانیم به شکل شورایی و تیمی کارها را انجام دهیم، می‌توانیم به شکل  چند سطحی مداخله کنیم.

وی با تأکید بر اهمیت مداخله پیشگیرانه و آمادگی پیش از بحران اظهار کرد: اگر این آمادگی را ایجاد کنیم با ضررهای کمتری مواجه خواهیم شد و به تبع آن مداخلات بهتری نیز خواهیم داشت. بحران در مقطعی شروع می‌شود، اوج می‌گیرد و بعد از مدت کوتاهی خود به خود فروکش می‌کند اما آن سطح از مداخلاتی که در اوایل بحران انجام می‌شود تحت عنوان ساعات طلایی برای ما بسیار ارزشمند است. 

رئیس مرکز پذیرش و هماهنگی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه نباید اجازه دهیم مداخلات سطح اولیه و مبتنی بر نیازهای ضروری حداکثر  بیش از یک ماه ادامه یابد، تصریح کرد: در وهله اول مداخلات پشتیبانی و تامین نیازهای اولیه باید انجام شود، اما از آن مهم‌تر مداخلات روانی و اجتماعی در جایی که آدم‌ها آسیب‌های روانی دیده‌اند، است. این افراد شاهد فقدان عزیزان‌شان هستند. معلولیت، بی سرپرستی و از دست دادن محل سکونت از دیگر فشارهای روانی وارد شده بر آنهاست. مداخلات روانی و اجتماعی در این حالت بسیار کارساز است.

امیری با اشاره به اینکه در چنین شرایطی نیاز به مددکاران اجتماعی با تجربه، متخصص، در کنار روانشناسان و مشاوران حرفه‌ای داریم تا اقشار آسیب دیده را فیلتر و شناسایی کنند، ادامه داد: در این شرایط کودکان‌، زنان، سالمندان و بیماران‌از همه بیشتر آسیب‌پذیر هستند. باید برای آنها پکیج‌های کمک‌رسانی را از قبل آماده کرده باشیم. مددکاری روندی دارد تحت عنوان «مددکاری جامعه‌ای»که رشد و توسعه محلی در اینجا می‌تواند کمک کند و از خود مشارکت افراد کمک بگیرد.

این مددکار اجتماعی با اشاره به اهمیت فرآیند مشارکت افراد و نقش آن در ایجاد انگیزه برای مداخله و سهم داشتن و سهیم شدن در سرنوشت خودشان اضافه کرد: در ابتدای بحران‌ها این مشارکت‌ها معمولا بیشتر است اما بعد از مدتی فراموش می‌شود. یک مددکار باید بر روی نیازهای اساسی دست بگذارد، در مورد همین مسائل از مردم کمک بگیرد و نیازسنجی کند. اسم این کار «مددکاری نیاز محور» به جای «مددکاری مشکل محور» است. لازمه این کار این است که مددکار در آنجا نیازهای افراد را ببیند. وقتی کودکان در محل زلزله آسیب پذیر هستند همیشه لازم نیست که به آنها غذا و خوراک داده شود. گاهی باید آنها را از غم و اندوه  دور کرد. باید مهدکودک‌ها را دایر کرد و بازی‌ها و کارهای دسته جمعی را مجددا احیاء کرد.

رئیس مرکز پذیرش و هماهنگی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه پشتیبانی‌های خانوادگی و حمایت اقوام نقش مهمی در بهبود شرایط افراد بحران‌دیده دارد، گفت: گاهی افراد به واسطه مسائل فرهنگی در این شرایط کمتر خدمات می‌گیرند که باید  شناسایی شوند. برای مثال لازم است تا برای زنان بسته‌های ویژه‌ای تهیه شود و خودشان برای رسیدگی به نیازهای خودشان فعال شوند. مهمترین کاری که می‌تواند آسیب دیدگان را به مشارکت تشویق کند این است که احساس کنند هیچ کس به خودش بهتر از خودش کمک نمی‌کند. حتی در رویکردهای مددکاری اجتماعی جدید مددجو خودش متخصص خودش است. ما باید به مردم احترام بگذاریم و بدانیم که مردم خودشان می‌توانند نیازهایشان بشناسند.

علیرضا ایزدپور، مدیرکل بهزیستی استان سمنان نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه همزمان با وقوع حادثه در کشور زلزله‌خیزی مانند ایران  افرادی باید به منطقه حادثه دیده مراجعه کنند که بتوانند به درستی کمک کنند، گفت: همانظور که در حوزه هلال احمر متخصصانی حضور دارند که به امدادرسانی اولیه می‌پردازند، در حوزه مداخلات روانی و اجتماعی نیز مددکاران اجتماعی به دلیل آموزش‌های آکادمیکی که دیده‌اند می‌توانند موثر واقع شوند. گاهی این اتفاق نمی‌افتد و زمانی که آنها باید به موقع برسند و خدمات لازم را ارائه بدهند، برخی دیگر به دلیل احساساتی شدن زودتر وارد عمل می‌شوند و میدان را برای مداخلات تخصصی و به هنگام می‌بندند.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی سمنان در ادامه با اشاره به ساعات طلایی پس از زلزله افزود: ما باید بتوانیم به موقع مداخله انجام دهیم ما نیاز به یک ساختار درست داریم که در حوزه مدیریت بحران افراد آموزش‌های لازم را ببینند و به موقع وارد کار شوند. یک سری اقدامات را باید قبل از اینکه حادثه اتفاق بیفتد، انجام دهیم. برای مثال آموزش‌های لازم را ارائه دهیم و نیروهای تخصصی را برای مداخله آماده کنیم. یک سری خدمات هم حین وقوع حادثه باید ارائه شود. متاسفانه علی رغم  زمین لرزه‌ها و حوادث زیاد در کشور، مدیریت خردمندانه، دقیق و علمی برای مدیریت بحران نداریم و بعضی مواقع می‌بینیم افراد غیر متخصص مداخله کرده و به جای آنکه کار به نتیجه مطلوب برسد به نتایج نادرستی می‌رسیم.

وی در ادامه با اشاره به اینکه گاهی در فضای مجازی مطالبی می‌بینیم که بی اعتمادی را ترویج می‌کند، اظهار کرد: در بحث بحران‌ها و حوادث غیرمترقبه دولتمردان و ساختار دولتی هر کشور باید چهارچوب و ساختار را تعریف کند. در حال حاضر نیز زمانی که حادثه‌ای رخ می‌دهد در استان‌ها رئیس مدیریت بحران، استاندار و مجموعه سیستم مدیریت بحران وارد کار می‌شوند اما با این وجود شاهد ناهماهنگی بین آنان هستیم. متاسفانه ابتدای هر حادثه افراد زیادی برای کمک مراجعه می‌کنند اما بعد از یک ماه این اقدامات فراموش می‌شود.

مدیرکل بهزیستی استان سمنان با تأکید بر اینکه ما در هر زمان از فرایند فاجعه به اقدامات خاصی احتیاج داریم افزود: اگر چهارچوب و چارت تقسیم وظایف به درستی تعریف نشده باشد، هیچ کس وظایف خودش را نمی‌داند. گاهی باید گفت «ای کاش برخی از غیرمتخصصان کمک نکنند» چرا که پیامدهای منفی کارشان از پیامدهای مثبت آن بیشتر است. در زلزله اخیر در فضای مجازی شاهد بودیم خانمی صدایش را منتشر کرده و گریه کنان می‌گفت: «شما نمی‌دانید اینجا چه خبر است» این فرد اصلا نباید به این مناطق برود. در این فضا ما با کشته شدگان سر و کار داریم پس باید فردی که کمک می‌کند خودش توانمند باشد. حضور این افراد نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه دست و پای متخصصان را نیز می‌بندد.

ایزدپور با بیان اینکه تیم امداد و نجات در حوزه هلال احمر به عنوان یک سازمان بین‌المللی باید مورد اعتماد جامعه، مردم و شهروندان باشد، گفت: ما باید ساختاری داشته باشیم و متناسب با آن در حوزه مددکاری اجتماعی، متخصصان به موقع وارد کار شوند. سازمان بهزیستی در این حوزه توانمندی‌های خوبی دارد و متخصصان در طرح محب در این زمینه آموزش دیده‌اند. نباید یک نفر در همه مسائل خودش را متخصص معرفی کند. چرا که اگر کار را به کاردان بسپاریم به نتایج مطلوب‌تری می‌رسیم.

انتهای پیام