به گزارش ایسنا، اینجا مرادآباد است؛ چند خط پایین‌تر از خط فقر؛ بیخِ گوش منطقه آزاد؛ فاصله‌ای هم با لاکچری‌های ویلانشین ندارد؛ شاید هفت و نهایت 10 کیلومتر ...

اینجا خانه خاک‌ها و کلوخ‌هاست، خانه پاهای برهنه، چهره‌های غبارگرفته و لب‌های داغ‌بسته؛ خانه آدم‌های ساده اما صمیمی؛ همان‌ها که مدت‌هاست در حاشیه مانده‌اند و در اوج نداری، یک دل سیر محبت به خوردت می‌دهند...

اینجا زندگی را گذران می‌کنند؛ خبری از جاده و خیابان و آسفالت و فرش نیست؛ سقف‌ها را هرازگاهی باد می‌برد و در و پنجره‌ای برای باز کردن نیست؛ کوچه‌ها پُر است از همهمه و خنده‌ کودکان؛ اسباب بازی و عروسک و کتاب داستانی در کار نیست، بادبادک‌های پلاستیکی اما به هواست و حس شدید میهن‌پرستی موج می‌زند در فضا...

به اذعان مسوولان، حدود 50 درصد جمعیت "چابهار" حاشیه نشینند؛ محلاتی چون درگز، جنگلوک، مرادآباد و ... که دسترسی به امکانات اولیه زندگی از جمله آب و برق ندارند. ترددهای غیرمجاز مرزی را هم که به حاشیه نشینی اضافه کنیم، می‌شوند دو عامل خطر برای شاخص‌های سلامت در جنوب شرق کشور.

زاغه‌نشین‌های مرادآباد

وارد محله که می‌شوی یکی بیمه می‌خواهد، یکی از جاده و آب و برق می‌گوید و یکی هم از مرض لاعلاج فرزند. ورودی محله حاشیه نشین‌های مرادآباد، پرچم سه رنگ وطن بر درب خانه خودنمایی می‌کند. مردی ایستاده، پشت سرهم سیگار می‌کشد و می‌گوید "اینجا موطن من است. جانم را برایش می‌دهم"...

کمی جلوتر کودکانی پابرهنه پشت به کانکس خانه بهداشت ایستاده‌اند و چشم از چشمت برنمی‌دارند. می‌پرسم اینجا کجاست؟ جواب می‌گیرم:"دکتر". می‌گوید کلاس دوم است و مدرسه‌اش هم آنجا و دورتر از اینجاست...

آن طرف‌تر سیم‌های برق از زمین و آسمان آویزانند، گویا این محله برق دارد و با وجود این سیم‌ها، احتمال برق گرفتگی هم هست.  چند نفری در صف "آب" ایستاده‌اند؛ می‌پرسم آب بهداشتی است؟ تکرار می‌کند "آره آره بهداشتیه، دکتر سر زده و آزمایش هم کرده، می‌گه خوبه."

مریضی سینا علاج دارد؟

-مریضی دارید که نیاز به دکتر داشته باشه؟ پسرک 10 – 11 ساله می‌گوید "آره. این شکمش باد کرده، از بچگی شکمش باد کرده، یه مریضی داره هر جا می‌ریم علاجش نمی‌شه."

سینا پسرک شش ساله با جثه‌ای کوچک که به کودکان سه – چهار ساله می‌ماند، شکم و بیضه‌هایش به شدت متورم است و تقریبا با سختی راه می‌رود. مادرش را صدا می‌زنند، "بلوچی ناز" خودش را می‌رساند، بچه را بغل می‌گیرد، لباس سینا را پایین می‌کشد و از درد لاعلاجش می‌گوید:" هر جا می‌رم می‌گن لاعلاجه، درمان نداره. زاهدان، شیراز و مشهد هم رفتم، بیمارستان نمازی و قائم هم گفتن علاج نداره. باید آندوسکوپی می‌شد، باباش نبود آندوسکوپی نکردن، یه سری دارو دادن فقط. شکمش درد می‌کنه، شب‌ها گریه می‌کنه همش، نفس تنگی هم داره. این شش سالشه، سال دیگه باید بره مدرسه، خب چطور می‌تونه بره سر مشق و کلاس."

قول پیگیری از وزارت بهداشت را می‌دهیم، لبخند می‌زند و می‌گوید ان‌شاءالله. اصرار می‌کند که به داخل خانه برویم؛ خانه را نشانمان می‌دهد و می‌گوید" اگه باد بیاد، سقف خانه را می‌برد، این چوب‌ها رو گذاشتیم که باد سقف رو بلند نکنه. شوهرم دو ماهه بیکاره. کبدش آسیب دیده و از کار افتاده‌ست. ماهی 100تومن ازکارافتادگی از بهزیستی می‌گیریم و 180هزار تومن هم یارانه. دو ساله که صنایع دستی درست می‌کنیم و می‌فروشیم اما بیمه کارآفرینی به ما نمی‌دهند."

توپ پلاستیکی از این سر به آن سر حیاط پاس داده می‌شه، چند نفر از بچه‌ها فوتبال بازی می‌کنند و برای هم کُری می‌خوانند؛ یکی استقلالی و دیگری پرسپولیسی. آن طرف‌تر دو پسربچه زیر سایه‌بان چادر نشسته و حلوای بلوچی می‌خورند. "بلوچی‌ناز" برایمان حلوا می‌آورد و اصرار به خوردن دارد و می‌گوید" اگر می‌دانستم می‌آیید برایتان نان روغنی و غذای محلی درست می‌کردم. باز هم پیش ما بیایید...."

برق و آب و جاده و اورژانس

کوچه‌های تو در توی محله مرادآباد رو جلوتر می‌رویم؛ پسر بچه‌ای از روی بلندی داد می‌زند "شهرداری سلام". پایین می‌پرد، کنارش که می‌رسیم همراهش می‌شویم برای بادبادک‌بازی؛ بادبادک دست‌ساز خودش با کیسه‌های پلاستیکی و چند تکه چوب. اسمش "زبیر" است. مادرش "آسیه" هم می‌رسد، روبنده‌اش را پایین می‌اندازد و می‌گوید" ما بی‌سرپرستیم، آقا نداریم، برق نداریم، امکانات نداریم، جاده نداریم، اورژانس می‌گه راه‌های فرعی نمی‌تونه بیاد، انصافه که مریضم را دستم بگیرم ببرم سر خیابون؟ پسرم 12 سالشه، بیش فعاله، مدرسه استثنایی می‌ره توی خیابون کشاورز. دندانش شکسته، گفتند خودت برو ترمیم کن بعد ما هزینش رو می‌دیم، اما من توانش رو ندارم. یکبار توی مدرسه نمی‌دونم فلوراید بود چی بود به دندوناشون زدن، اما من هزینه ترمیم دندونش رو ندارم."

به زبیر می‌گوید برو خاله رو صدا کن و ادامه می‌دهد" در هر خانه‌ای بروید مشکلات را می‌گن، مشکل اصلی ما برقه، جایی هم نداریم که بگیم، اگه بتونید کاری کنید خیلی خوب می‌شه، آب‌های فاضلاب هم همش توی خیابون جمع می‌شه. جاده‌کشی و کوچه‌کشی هم نداریم؛ خودتون می‌بینید که..." می‌پرسم اجازه فیلمبرداری میدی؟ جواب می‌گیرم "نه – نه، فیلمبرداری نه" بالاخره راضی می‌شه چند کلمه‌ای رو ازش فیلم بگیریم.

بیمه نداریم

بچه‌های دیگر هم به بالای تپه می‌رسند، قد و نیم قد، یکی دمپایی‌هایش را دستش گرفته، ظاهرا از همه کوچک‌تر است، تکرار می‌کند بیا سلفی بگیریم، همهمه‌ای راه افتاده. آسیه یکی از مادرها را پیش می‌کشد و می‌گوید مشکلات را بگو. می‌گوید" ما بیمه نداریم. شوهرم پاکستانیه، اما من و بچه‌هایم هم بیمه نداریم، رفتیم زاهدان پیگیری کردیم، تازه قرار شده یه کارت بهمون بدن، بچه‌هام مریض بشن ما بیمه نداریم." می‌گویم شماره موبایلت را بده. "شماره‌ام را بلد نیستم، تو با گوشی من شماره خودت را بگیر. قول پیگیری می‌دهیم و راه می‌افتیم..."

کمبود تخت بیمارستانی

کمبود تخت بیمارستانی نیز از چالش‌های جدی چابهار است و اخیرا پروژه ساخت چند بیمارستان در بخش‌های دولتی و خصوصی کلید خورده، رحمدل بامری  - سرپرست فرمانداری ویژ چابهار در این باره ضمن ابراز امیدواری در تسریع ساخت و تجهیز بیمارستان 540 تختخوابی و همچنین تاثیرگذاری آن در بهداشت، امنیت، اقتصاد ومنطقه به ایسنا می‌گوید:  تا کنون شاخص بهداشتی در حوزه شهرستان چابهار مطلوب نبوده و متاسفانه تنها یک بیمارستان برای ارایه خدمت به یک میلیون جمعیت از جاسک تا راسک وجود دارد. اما وقتی این بیمارستان 540 تختخوابی عملیاتی شود، علاوه بر خدمت‌رسانی به چابهار، سطح استان و کشور و حتی بیماران حوزه دریای عمان و خلیج فارس نیز از آن بهره‌مند خواهند شد.

بامری ضمن اشاره به آنچه که ظرفیت‌های بی‌بدیل چابهار می‌خواند، برخی مشکلات را متذکر می‌شود و ادامه می‌دهد: با وجود همه ظرفیت‌ها، چابهار مشکلات خاص خودش را دارد و یکی از آن‌ها حاشیه‌نشینی است و در سکونتگاه‌های غیررسمی سکونت دارند؛ چه در محدوده شهر و چه در حریم شهر و مشکلات بهداشتی، اجتماعی و ... را در آنجا شاهدیم.

وی ابراز امیدواری می‌کند که با پیگیری‌های صورت گرفته و کمک‌های دولت و اقدام صورت گرفته از سوی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، یکبار برای همیشه این مجموعه و روستاهایی که تعدادشان هم زیاد است، ساماندهی شوند و شرایط بهداشتی و اجتماعی خوبی فراهم شود.

حذف مالاریا تحت تاثیر ترددهای غیرمجاز مرزی

بیماری مالاریا از جمله بیماری‌هایی است که تحت تاثیر ترددهای غیرمجاز مرزی، سلامت ساکنان را تحت تاثیر قرار داده، اما به دنبال اقدامات صورت گرفته این بیماری در کشور در مرحله حذف قرار دارد، محمد نعیم امینی فرد -  نایب رییس کمیسیون بهداشت و نماینده مردم ایرانشهر در مجلس شورای اسلامی به بیماری مالاریا به عنوان بیماری که در طول قرن‌ها بر مردمان فلات ایران سایه افکنده اشاره می‌کند و می‌گوید: مالاریا بویژه در مناطقی نظیر چابهار، استان‌های هرمزگان، بوشهر، قسمت‌هایی از کرمان و فارس بیشترین درگیری را به لحاظ ابتلا و عوارض ناشی از آن دارد. اما در طول چهار دهه گذشته به لطف ایجاد ساختار نظامند ارایه خدمات بهداشتی درمانی تحت عنوان سیستم شبکه و همچنین ارتقای شاخص‌های توسعه‌ای توانستیم این بیماری را کنترل کرده و اکنون در مرحله حذف آن قرار داریم.

وی به بروز و شیوع این بیماری در کشورهای افغانستان و پاکستان اشاره می‌کند و می‌گوید: این دو کشور شرایط نامناسبی را به لحاظ بیماری‌های واگیر به خصوص مالاریا دارند و همین مساله اهمیت حذف مالاریا در کشور را بیشتر نمایان می‌کند؛ به طوری که از 11 کشوری که در منطقه مدیترانه شرقی و آسیا در مرحله حذف مالاریا قرار دارند، ما در کنار چین و مالزی، جزو سه کشور برتر هستیم.

محرومیت‌های تاریخی

وی نیز مشکلات ناشی از حاشیه‌نشینی را متذکر می‌شود و می‌افزاید: سیستان و بلوچستان استان پهناور و پرظرفیتی است و در عین حال به دلایلی دچار محرومیت‌های تاریخی است و عدم سرمایه‌گذاری مناسب در طول قرن‌ها باعث تعمیق این محرومیت تاریخی شده است. مساله تامین آب آشامیدنی سالم بویژه برای مرکز و جنوب استان، چالشی جدی است. همچنین با توجه به حاشیه نشینی عمده‌ای که در چابهار، ایرانشهر و مابقی شهرهای استان وجود دارد، ظهور بیماری‌های نوپدید از چالش‌های فراروری ماست و امیدوارم که با عنایتی که مجلس، دولت و نظام دارند، حرکت در جهت توسعه، عمق یابد.

نایب رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با اشاره به ظرفیت‌های چابهار و سواحل مکران ادامه می‌دهد: یقینا با بهبود شاخص‌های توسعه‌ای، آموزش مناسب، تامین آب آشامیدنی سالم، تامین شغل مناسب و ... قادر خواهیم بود که شاخص‌های بهداشتی را ارتقا دهیم. با توجه به این که استان سیستان و بلوچستان خط اول مقابله با بیماری‌های عفونی وارده به ایران از کشورهای همجوار است، لازم است وزارت بهداشت و مجلس همانطور که تا کنون توجه داشتند، عنایت بیشتری به ارتقای شاخص‌های بهداشت و درمان این منطقه داشته باشند؛ در این صورت ما علاوه بر اینکه توسعه متوازن را در کشور خواهیم داشت، نقش استان در تولید و ارتقای شاخص‌های سلامت نیز برجسته خواهد بود.

صیانت از سلامت

دکتر مهران امینی فرد - رییس دانشگاه علوم پزشکی جنوب استان سیستان و بلوچستان – ایرانشهر نیز به ایسنا می‌گوید: حوزه تحت پوشش دانشگاه ما یکی از حوزه‌های وسیع بهداشتی و درمانی با وسعت حدود 100هزار کیلومتر مربع و جمعیت یک میلیون و 250هزار نفر است و در این حوزه حدود 9 شهرستان وجود دارد و این منطقه حدود 200 کیلومتر مرزخشکی با پاکستان و حدود 300 کیلومتر مرز آبی از طریق شهرستان چابهار و کنارک دارد. در مجموعه‌ای با این وسعت، عقب ماندگی‌های تاریخی در زمینه بهداشت و درمان وجود دارد که خدا رو شکر داریم کار می‌کنیم که بتوانیم به نرم‌های کشوری برسیم.

وی با بیان اینکه یکی از وظایف مهم دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر، صیانت از حوزه بهداشت عمومی و سلامت مردم کشور از طریق مرزها است، می‌گوید: ورود بیماری‌ها از طریق مرزها را رصد می‌کنیم؛ چراکه بیماری‌هایی مانند مالاریا و تب دانگی و ... در کشور پاکستان به وفور است و اگر این صیانت و حفاظت نباشد، کشور ما کلا درگیر می‌شود. بر همین اساس نیز با وجود آنکه  در کشور پاکستان دو میلیون نفر مبتلا به مالاریا داریم که عموما هم در ایالت بلوچستان و در مرز با چابهار هستند، تعداد موارد محلی این بیماری در کشور ما در سال گذشته 9 بیمار بوده است و به دلیل سیستم بهداشتی موجود، زنجیره انتقال این بیماری تقریبا کنترل شده است و امید داریم در سال آینده این موارد را به عدد صفر برسانیم؛ این درحالیست که ورود قانونی و غیرقانونی اتباع خارجی و افرادی که برای تجارت به پاکستان می‌روند، چالش‌های جدی در رابطه با کنترل بیماری‌ها را سبب شده است.

ایدز و اقدام برای درمان

امینی فرد درباره بیماری‌های واگیرداری نظیر اچ آی وی / ایدز و سل در این مناطق نیز می‌افزاید: در این زمینه نیز از زمانی که شهرستان چابهار به دانشگاه ایرانشهر ملحق شد و از سال گذشته توانستیم روی این قضیه تمرکز کنیم و شناسایی تعداد زیادی بیمار مبتلا به اچ آی وی /ایدز و پاتوق‌های آنها صورت گرفت و درمان‌شان شروع شد. البته درمان ایدز باید خیلی سریع باشد و به موقع دارو بخورند.

وی روش انتقال ایدز در این منطقه را اغلب از طریق اعتیاد تزریقی می‌خواند و درباره پاتوق‌های شناسایی شده معتادان می‌گوید: پاتوق‌های معتادان مقداری در شهر چابهار است، اما منطقه‌ای به نام درگز پاتوق اصلی‌شان است که شناسایی شده‌اند و مراقبت می‌شوند. مراکز متعدد "دی آی سی" و همچنین "ام ام تی" در این مناطق گذاشته شده و سال گذشته موبایل سنتر در چابهار گذاشتیم و خدماتی شامل توزیع غذا و برخی امکانات بهداشتی به معتادان ارایه می‌دهد و تلاش می‌شود از انتقال بیماری جلوگیری شود.

رییس دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر ادامه می‌دهد: در چابهار پزشک مسوول اچ آی وی / ایدز مستقر کرده‌ایم و این پزشک اچ آی وی / ایدز کنارک و چهابهار را مدیریت می‌کند. همچنین امکانات تشخیصی ایدز را در چابهار مستقر کرده‌ایم. در مجموع آمار کل دانشگاه در زمینه ایدز 620 مورد است و در شهرستان چابهار و کنارک نزدیک به 160 تا 170 نفر است.

امینی فرد بحث جدی در چابهار علاوه بر ترددهای مرزی را حاشیه نشینی و سکونتگاه‌های غیرقانونی می‌خواند و مناطقی نظیر مرادآباد، جنگلوک و ... را از نقاط کانونی حاشیه‌نشینی چابهار معرفی می‌کند و می‌گوید: حاشیه نشینی در شهر چابهار موضوعی جدی اجتماعی است؛ به طوری که 50 درصد جمعیت شهر چابهار حاشیه نشین هستند و این درحالیست که ورود به آنها نیز به نوعی رسمیت دادن به سکونتگاه‌های غیرقانونی است. به همین دلیل هم کار در این مناطق سخت است و در کمیته‌های استانی در این باره بحث شده، اما ما ورود کردیم و مامور مراقب گذاشته‌ایم برای رصد بیماری‌ها، مراقبت از مادران باردار، واکسیناسیون کودکان و ... چند پایگاه سلامت را راه‌اندازی کرده‌ایم.

بیمارستان‌سازی

وی درباره توسعه بخش‌های بیمارستانی به عنوان مطالبه‌ای عمومی در چابهارمی‌گوید: به این منظور نیز کلنگ‌زنی یبمارستان 540 تختخوابی چابهار در دی ماه سال گذشته صورت گرفت و از آن زمان فرصت زمانی شش ماهه‌ای تعیین شده بود که بتوانیم فازهای مقدماتی مانند نقشه و تعیین مشاور و ... را داشته باشیم. اکنون مراحل مربوط به تجهیز کارگاه صورت گرفته و امیدوارم در تیر ماه مراحل مربوط به فونداسیون و عملیات اجرایی آن محقق شود. در کنارک نیز درصدد هستیم از طریق ایجاد یک اورژانس بیمارستانی و تغییر فضاها، بیمارستان 64 تختوابی راه‌اندازی کنیم. طرح مطالعه بیمارستان 32 تختخوابی در منطقه دشتیاری  نیز شروع و نقشه‌ها تکمیل شده و در مرحله مناقصه است و در خرداد ماه عملیات اجرایی آن بیمارستان هم انجام می‌شود.

وی به پروژه‌های طرح تحول سلامت در چابهار نظیر کلینیک تخصصی، پروژه ال دی آر و پروژه اورژانس، اشاره می‌کند و می‌افزاید: امیدواریم این پروژه‌ها نیز طی شش ماه آینده به بهره‌برداری برسند. این موارد ظرفیت‌های دولتی توسعه تخت‌های بیمارستانی است. چابهار ظرفیت توسعه تخت‌های بیمارستانی خصوصی را هم دارد و به همین منظورمجوز بیمارستان یکصد تختخوابی صادر شده است. بخش خصوصی یک بیمارستان 64 تختخوابی در حال احداث دارد. نیروی دریایی کنارک نیز یک بیمارستان 64 تختخوابی در حال ساخت دارد که در مرحله پیشرفت فیزیکی حدود 80 درصد است. مجموعه این ظرفیت‌ها در چند سال آینده بستر مناسبی را در بهداشت و درمان جنوب استان بویژه چابهار ایجاد خواهد کرد.

صدای همهمه بچه‌ها فضا را پر کرده، بادبادک‌بازی هم به راه است، کودکانه‌هایشان قند در دل آب می‌کند، ذوق‌زده‌ایم، خنده پشت خنده، صدا به صدا نمی‌رسد، عکس یادگاری می‌گیریم، مادرها هم با بچه‌ها همراه شده‌اند، دست می‌زنند، فضا پر از شادی‌ست، زبیر داد می‌زند می‌خواهم شعر بخوانم، می‌خواهم شعر بخوانم؛ شروع می‌کند به بلوچی خواندن، سایرین هم همراهش می‌شوند؛ شعری حماسی از غیرت مردان و پرچم و ملک ایران....

انتهای پیام