به گزارش ایسنا، به دنبال تصویب سند «گسترش کاربرد فناوری نانو ایران» در هیأت وزیران و ابلاغ آن به دستگاه‌های اجرایی، ستاد فناوری نانو گزارش عملکرد اجرای این سند در سال ۱۳۹۷ را منتشر کرد. در این گزارش، دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در فناوری نانو و اقدامات و برنامه‌های مرتبط با سند مذکور ارائه شده است. گزارش عملکرد توسعه فناوری نانوی ایران در سال ۱۳۹۷ در ۵ فصل و ۳ پیوست تنظیم شده‌ است و فصل اول آن به وضعیت دستیابی به اهداف کلان پیشرفت فناوری نانو در ایران می‌پردازد.

بر طبق این گزارش، در سال ۲۰۱۸ میلادی، ۱۰۱۳۸ مقاله مرتبط با فناوری نانو توسط محققان ایرانی در وب آف ساینس (WoS) نمایه شده است که ایران با این سهم از انتشارات نانو، در رتبه چهارم دنیا قرار گرفت. همچنین ایران از لحاظ سرانه مقاله نانو به جمعیت، در رتبه پانزدهم و از لحاظ تعداد مقاله به ازای مقدار GDP بر اساس نرخ برابری قدرت پول (PPP)، در رتبه اول دنیا است.

علاوه بر آن حجم بازار محصولات نانو ساخت ایران در سال ۹۶ رقم ۱۳،۹۱۶ میلیارد ریال بوده است که از این رقم، ۲،۴۹۴ میلیارد ریال ( ۱۸ درصد) مربوط به صادرات این محصولات به کشورهای دیگر و ۱۱،۴۲۲ میلیارد ریال مربوط به فروش در بازار داخلی می‌شود.

فروش تجهیزات آزمایشگاهی و صنعتی فناوری نانوی ایران نیز با افزایش ۱۱۰ درصدی همراه بوده است که بخشی از این فروش به دلیل توجه شرکت‌های داخلی تجهیزات ساز به بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی است. ۴۲ درصد از حجم بازار کالاهای فناوری نانو، به حوزه ساخت و ساز تعلق دارد و حوزه نانو پوشش با اختصاص ۴۰ درصد از بازار کالاهای نانوی ساخت ایران، در رتبه بعدی قرار دارد. همچنین محصولات ایرانی فناوری نانو در حوزه ساخت و ساز به ۳۵ کشور، حوزه نساجی به ۲۳ کشور و حوزه خودرو به ۱۶ کشور صادر شده و بیشترین حجم صادرات فناوری نانو ایران به کشورهای همسایه و منطقه صورت گرفته است.

همچنین بیش از ۶۰ نوع محصول ایرانی فناوری نانو که موجب افزایش کیفیت زندگی در شاخص‌هایی چون دوام بیشتر، مصرف کمتر، زیبایی بیشتر، سازگاری بیشتر با محیط زیست و ایمنی بیشتر را فراهم می‌کنند، معرفی شده است.

گزارش عملکرد برنامه پیشرفت فناوری نانو در ایران

فصل دوم این گزارش شامل گزارش اقدامات صورت گرفته در ۸ برنامه کلان برای پیشرفت فناوری نانو در سال ۱۳۹۷ می‌شود.

برنامه یک؛ ترویج و آموزش عمومی فناوری نانو

در این برنامه اقدامات صورت گرفته در راستای فعال‌سازی زیرساخت‌های فرهنگی کشور برای پشتیبانی از فناوری نانو، توسعه باشگاه دانش‌آموزی فناوری نانو و شبکه آزمایشگاه‌های آموزشی توانا، توسعه بنیاد آموزش نانو و شبکه نهادهای ترویجی و ترویج صنعتی فناوری نانو تشریح شده است. بر اساس اطلاعات این گزارش، در سال ۹۷، خدمات رسانه‌ای ستاد نانو به بیش از ۲۰۰ شرکت فناوری نانو ارائه شده است. در حوزه دانش آموزی، از ابتدای فعالیت شبکه توانا تا پایان سال ۱۳۹۷، تعداد ۳۰۵ هزار و ۳۲۹ دانش آموز با حضور در آزمایشگاه‌های شبکه توانا، به صورت عملی با فناوری نانو آشنا شده‌اند. در حوزه دانشجویی، با حمایت ستاد نانو از برگزاری سمینارهای ترویجی و کارگاه‌های آموزشی، زمینه آشنایی ۲۷۶۸ دانشجو با فناوری نانو فراهم شد.

برنامه کلان دو؛ ارتقای کیفیت علمی و پرورش سرمایه‌های انسانی کارآمد فناوری نانو

در سال ۱۳۹۷، برنامه حمایت تشویقی از تحقیقات فناوری نانو بر مبنای رویکرد جدید ستاد نانو، بر افزایش کیفیت دستاوردهای علمی، حرکت به سمت مرجعیت علمی و انجام پژوهش‌های کاربردی و صنعتی با رویکرد مأموریت‌گرا تأکید داشت و بیش از ۱۱۲ میلیارد ریال حمایت تشویقی در قالب این برنامه به محققان فناوری نانو پرداخت شد.

برنامه کلان ۳؛ توسعه فناوری نانو

برنامه‌های این بخش شامل طرح‌های نوآورانه نانو، ایجاد فضاهای تولید نیمه صنعتی نانو و حمایت از دارایی‌های فکری فناوری نانو است که باهدف کمک به تجاری سازی ایده‌های فناورانه، برنامه‌های مختلفی نظیر برنامه طرح‌های نوآورانه فناوری نانو (Nano Match)، مرکز صنعتی ســازی نانوفناوری کاربردی (ICAN) و واحد مالکیت فکری اجرایی شد. این برنامه‌ها تلاش دارند تا با حمایت از توسعه و تجاری سازی ایده‌های مبتکرانه و حمایت از ایجاد فضای تولید نیمه صنعتی و همچنین با حمایت از تولید، حفاظت و به کارگیری دارایی‌های فکری مبتنی بر فناوری نانو راه اندازی کسب و کارهای مبتنی بر فناوری نانو را رونق دهند.

برنامه کلان ۴ ؛ توسعه خدمات و زیرساخت‌های تجاری سازی فناوری نانو

بر طبق این گزارش، واحد ارزیابی محصولات فناوری نانو ( واحد نانومقیاس) در سال ۹۷ در مجموع، ۱۳۶ گواهینامه نانومقیاس و ۶۹ گواهینامه آزمایشی را برای محصولات فناوری نانو صادر کرد. به این ترتیب، آمار محصولات دارای گواهینامه نانومقیاس ایران تا پایان سال ۱۳۹۷ تعداد ۵۸۵ محصول است که ۳۹۴ کالای نانومقیاس و ۱۹۱ تجهیز نانو را شامل می‌شود. همچنین تعداد شرکت‌های دارای گواهینامه نانو مقیاس ایران تا پایان سال ۱۳۹۷به ۱۶۵ شرکت رسیده است.

بر طبق این گزارش، در سال ۹۷، مجموعاً ۷۶۷ خدمت به ارزش بیش از ۲۲ میلیارد ریال از طریق کارگزاران و مشاوران مؤسسه خدمات فناوری تا بازار و ستاد نانو به شرکت‌های فناوری نانو ارائه شده است. در سال گذشته در مجموع ۱۵۳ واحد فناور نانویی در مراکز رشد واحدهای علمی و فناوری کشور مستقر شدند که خدماتی از سوی ستاد نانو به آنها ارائه شده است.

بر اساس این گزارش، مجموع درآمد آزمایشگاه‌های عضو شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو در سال ۱۳۹۷ مبلغ ۲۹۰ میلیارد ریال بوده که در مقایسه با سال قبل، ۱۲ درصد رشد داشته است. در همین مدت، قریب به ۵۹۰ هزار خدمت آزمایشگاهی (طی۱۷۰هزار مورد مراجعه به آزمایشگاه‌ها) توسط این مراکز به مشتریان ارائه شده که رشد ۱۶ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد.

برنامه کلان ۵؛ ارتقای صنایع موجود و ایجاد صنایع جدید برپایه فناوری نانو

در سال ۱۳۹۷ اقداماتی مانند حمایت از توسعه و تولید تجهیزات و ماشین آلات صنعتی فناوری نانو، حمایت از توسعه شبکه‌های نوآوری و مراکز شتاب دهنده فناوری نانو، کمک به کاهش ریسک سرمایه‌گذاران در صنعت نانو و توسعه شبکه تبادل فناوری نانو به منظور حمایت از به کارگیری این فناوری در صنایع انجام شده است. بر این اساس در سال ۹۷ در بخش حمایت از طرح‌های تحقیق و توسعه درمجموع حدود ۴۶ میلیارد ریال و برای توسعه خط تولید شرکت‌های فناور نانو، بیش از ۱۳۸ میلیارد ریال به عنوان تسهیلات به شرکت‌های فعال فناوری نانو اعطا شده است.

همچنین ستاد نانو در جهت پاسخ به نیازهای صنعت، از طرح‌های تبادل فناوری نانو حمایت می‌کند، که در سال ۹۷ تعداد ۷۷ پروژه موفق تبادل فناوری نانو به انجام رسیده است.

برنامه کلان ۶ ؛ استاندارد، کنترل کیفی و ایمنی فناوری نانو

با تدوین ۱۹ استاندارد ملی در سال ۹۷، در مجموع تعداد استانداردهای ملی کشور در حوزه فناوری نانو به ۹۹ عنوان رسید. در این سال، با نظرخواهی از متخصصان داخلی و تشکیل جلسات تخصصی متعدد، در مجموع تعداد ۱۸ مدرک استاندارد بین المللی در کمیته استاندارد ستاد نانو تهیه و به عنوان نظر رسمی ایران برای سازمان ایزو ارسال شد.

برنامه کلان ۷؛ توسعه و مدیریت بازار داخلی و خارجی محصولات نانو

در سال ۱۳۹۷ در مجموع بیش از ۱۹۷ میلیارد ریال شامل ۸۷ فقره وام، ۴ فقره تسهیلات لیزینگ و ۲ فقره خرید دین به فناوران و شرکت های حوزه نانو اعطا شد. اقدامات صورت گرفته در حوزه حمایت از برند سازی بین المللی محصولات فناوری نانو ایران و فعالیت‌های پایگاه‌های صادراتی فناوری نانو ایران از دیگر بخش‌های این برنامه به شمار می‌رود.

برنامه کلان ۸؛ ارتقای همکاری‌های بین المللی در حوزه فناوری نانو

جمهوری اسلامی ایران تلاش دارد تا با مشارکت در تأسیس مجامع منطقه‌ای و جهانی فناوری نانو و همچنین ایجاد زیرساخت توسعه همکاری‌های بین‌المللی، حضوری فعال در عرصه بین‌المللی فناوری نانو داشته باشد که از آن جمله می‌توان به اجرای رویداد المپیاد بین‌المللی فناوری نانو و حضور فعال در رویدادهای بین المللی نظیر دیالوگ آسیا – اروپا، مجمع آسیایی (ANF)، کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل در حوزه آسیا و اقیانوسیه (ESCAP) اشاره کرد.

سیاست‌گذاری و پیشرفت نانو

در فصل سوم گزارش، اقدامات صورت گرفته از سوی ستاد فناوری نانو در راستای سیاست‌گذاری پیشرفت فناوری نانو و در فصل چهارم، ارزیابی شاخص‌ها و گزارش تأمین مالی برنامه‌ها و در فصل پنجم نیز گزارش اقدامات دستگاه‌های دولتی در راستای اجرای تکالیف سند گسترش کاربرد فناوری نانو ارائه شده است.

سه پیوست گزارش نیز شامل "توزیع استانی نهادهای فناوری نانو در ایران"، "پایگاه‌های فناوری نانو ایران در حوزه‌های مختلف" و "معرفی برخی از محصولات فناوری نانو ایران و نحوه تأثیرگذاری آنها در کیفیت زندگی مردم» است.

انتهای پیام