فردا «محمد حقوقي» تقدير مي‌شود ”از شب و زخم و گرگ تا گنجشك‌ها و گيلاس‌ها“
فردا در مراسم اعطاي جايزه شعر امروز ايران (كارنامه)، از «محمد حقوقي» به‌خاطر يك عمر فعاليت در زمينه شعر و نقد شعر تقدير مي‌شود.
بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، به اين منظور شناخت‌نامه‌اي از اين شاعر و منتقد معاصر ارايه مي‌دهد:
محمد حقوقي در ارديبهشت ماه سال 1316 در ”پاي قلعه طبرك” يكي از قديمي‌ترين محلات اصفهان به دنيا آمد. دوره ابتدايي و متوسط را در همين شهر و دروه دانشجويي را در تهران در رشته ادبيات فارسي دانشسراي عالي گذراند.
نخستين شعرهايش را از سالهاي 30 تا 35 در روزنامه‌ها و سالنامه‌هاي محلي در قالبهاي كهن و از سال 36 تا 40 در هفته نامه «فردوسي» و ماهنامه «پيام نوين» در قالبهاي چارپاره و نيمايي به چاپ رسانيد.
حقوقي پس از فراغت از تحصيل در تهران، سال 1340 به زادگاه خود بازگشت و تا آستانه دهه 1350 ضمن تدريس در دبيرستانهاي اصفهان و همكاري دورادور با مجله‌هاي «آرش»، «جگن»، «پيام نوين»، « نگين»، «بازار دشت»، «هنر و ادبيات جنوب»، «دريا»ي شيراز و روزنامه‌هاي «اطلاعات»، «كيهان» و «آيندگان»، همراه با دوستان تازه يافته خود هوشنگ گلشيري، احمد گلشيري، محمد كلباسي و جليل دوستخواه، مجله «جنگ اصفهان» را راه انداخت؛ مجله‌اي كه با همكاري ابوالحسن نجفي، احمد ميرعلايي، ضياء موحد، اميرحسين افراسيابي، روشن رامي و جوانان آن سالها: مجيد نفسي، محمدرضا شيرواني، رضا فرخفال، يونس تراكمه، هرمز شهدادي و برهان حسيني، شماره به شماره وزني ديگر گرفت و به عنوان مجله‌اي پيشرو و هدفمند، به تدريج انظار قلم به دستان پايتخت نشين را به خود معطوف داشت؛ تا آنجا كه اكثر نويسندگان و شاعران و مترجمان از جمله: احمد شاملو، مهدي اخوان ثالث، م. آزاد، منوچهر آتشي، داريوش آشوري، تقي مدرسي، بهرام صادقي، مصطفي رحيمي، عبدالحسين آل رسول، يدالله رؤيايي، صفدر تقي‌زاده، محمدعلي صفريان، سيروس طاهباز، پرويز مهاجر، رضا سيدحسيني، ناصر تقوايي، ميهن بهرامي و ديگران با آن همكاري كردند.
اما محمد حقوقي با نوشتن مقاله «كي مرده، كي بجاست» در سال 1345 بود كه در ميان اهل شعر شهرت يافت. او در اين مقاله به وضع شعر ايران پرداخت و با تقسيم‌بندي شعرها به اشعار دوره‌يي اشعار گمراه، اشعار مغشوش و اشعار پيشرفته، حد هر يك از شاعران مشهور تا آن زمان را بازشناساند و درنهايت شعرهاي پيشرفته ايران را تنها در آثار هفت شاعر از پيروان نيما بازديد: احمد شاملو، مهدي اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، م. آزاد، منوچهر آتشي، سهراب سپهري و يدالله رؤيايي كه به گفته خودش اينان شاعراني‌اند كه شعرشان هنوز نيز شعر مطرح ماست.
حقوقي در تابستان 1349 همراه با ابوالحسن نجفي به تهران آمد و با آمدن آنان و نيز گلشيري در چند سال بعد،
«جنگ اصفهان» عملا تعطيل شد. او پيش از سفر به تهران در كنار «جنگ اصفهان» جز مقاله‌ها و نقدهايي كه نوشت تنها دو مجموعه شعر منتشر كرد: «زوايا و مدارات» و «فصلهاي زمستاني» و در واقع پس از ورود به تهران بود كه به درخواست مؤسسه فرانكلين، كتاب «شعر نو، از آغاز تا امروز» و به پيشنهاد سازمان كتابهاي درسي كتاب «ادبيات معاصر ايران» را به رشته تحرير درآورد و تا سال 1357 جز كتاب «چهره‌هاي شعر امروز»، سه مجموعه شعر نيز با نامهاي «شرقي‌ها»، «گريز‌هاي ناگريز» و «با شب، با زخم، با گرگ» را انتشار داد؛ تا آغاز دهه 60 كه شعر بلند «خروس هزاربال» را تحت تاثير وحشت از جنگ و نيز نخستين مجموعه از كتابهاي «شعر زمان ما» را كه در واقع باز نوشته همان مقاله مفصل او در ششمين شماره «جنگ اصفهان» درباره احمد شاملو بود، به چاپ رسانيد.
حقوقي از اواخر سال 63 تا اواخر سال 64 را در سوييس به سر برد و تا پايان دهه 60 تنها دو كتاب ديگر منتشر كرد: «خروس هزاربال» را همراه با بخشي از شعرهاي «برني» و نيز كتاب «شعر و شاعران» را كه گردآورده‌اي از مقاله‌ها و نقدهاي او بود.
محمد حقوقي در سال 70، در سن 54 سالگلي ازدواج كرد و نخستين مجموعه شعرهاي عاشقانه سپيد خود را با نام
«گنجشك‌ها و گيلاس‌ها» نوشت و درواقع با نوشتن اين شعرها بود كه شوق نوشتن بار ديگر در او نيرو گرفت، تا آنجا كه دهه 70 را سرشارترين و پربارترين سالهاي زندگي خود مي‌داند. او در اين سالها جز تكميل كتابهاي «شعر نو از آغاز تا امروز» و «ادبيات امروز ايران» كه هر كدام در دو مجلد انتشار يافت، چهار جلد ديگر از كتابهاي «شعر زمان ما» را نيز به ترتيب درباره مهدي اخوان ثالث، سهراب سپهري، فروغ فرخزاد و نيما يوشيچ به دست چاپ داد و در كنار آنها مجموعه‌هاي «شب مانا شب»، «دالانهاي بلند عصر»، «از بامداد نقره و خاكستر»، «سبدها»، «از دل تا دلتا» و «اندوه يادها» را نيز منتشر كرد.
آخرين كتاب چاپ شده حقوقي تا اين زمان مجموعه‌اي از مقاله‌ها و نقدهاي تازه اوست با نام «حد همين است» و از كتابهاي زير چاپ او نيز به «از شعرهاي ساحلي» و «تفسير شعرهاي ساختمند» مي‌توان اشاره كرد.
ضمن اينكه حقوقي چند كتاب ديگر از جمله «سطح‌هاي شعر در سطرهاي نثر» ، « لاك‌پشتها» ، «مثنوي شهرزاد» و ششمين كتاب «شعر زمان ما» (درباره شعر سيمين بهبهاني) را آماده چاپ دارد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات