چندي پيش منوچهر آتشي در مراسم اعطاي جوايز چهارمين دوره جايزه شعر امروز ايران (كارنامه) گفت: هنوز تعريف مشخصي از شعر امروز نداريم و معلوم نيست كه اين شعر چيست؛ هنوز ملاك‌هايمان همان شعر كلاسيك يا نيمايي است و هيچ ملاكي براي سنجيدن شعر جديدمان نداريم و نمي‌دانيم شعري را كه به نحو ظاهرا ناهنجاري نحوشكني مي‌كند، چه بناميم. او هم‌چنين تصريح كرد: ما نينديشيده به شعر فكر مي‌كنيم. در صورتي كه شعر بايد از بستر انديشه بلند شود. نوع انتخاب نامزدها و برگزيدگان اين جايزه نيز به‌نوعي، از واكنش نسبت به حركت‌هاي تندرو در زمينه‌ي شعر معاصر كه در دوره‌ي پيشين اين جايزه هم تاثير گذارده بود، حكايت مي‌كرد. خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در گفت‌وگوهايي با چند نفر از داوران و برگزيدگان جايزه شعر امروز ايران (كارنامه) به بررسي داوري اين جايزه و مقايسه آن با انتخاب‌هاي دوره‌هاي قبل پرداخته است و اينكه آيا تغييري در گرايش داوران، به‌خصوص در زمينه فاصله گرفتن از شعر دهه هفتاد اتفاق افتاده است؛ يا نه؟ منوچهر آتشي ـ عضو هيات داوران اين جايزه ـ درباره انتخاب‌هاي اين دوره جايزه شعر امروز ايران (كارنامه) گفت: داوران جايزه كارنامه در دوره‌هاي قبل، افراد اهل سليقه‌هاي سنگين‌تر، آرام‌تر و نزديك‌تر به ملاك‌هاي شعر فارسي بودند، مثلا عنايت سميعي مي‌گويد ملاك اصلي‌اش شعر كلاسيك است و شاپور جوركش هم كه به اسطوره‌ها گرايش دارد. او ادامه داد: در دوره قبل اين انتقاد به ما وجود داشت كه نسل جديد در حال تجربه‌هاي تازه است و به راه‌هاي متفاوتي مي‌رود و به ما مي‌گفتند شعرهاي مطرح و آشنا را درنظر مي‌گيريم. اما امسال در عين حالي كه بعضي دوستان كه به داوري قبولشان داريم، داوري را نپذيرفتند، تصميم گرفتيم روي سبك و سليقه‌هاي مختلف دقت كنيم. درنتيجه هوشيار انصاري [فرد] به‌عنوان يكي از نمايندگان نسل دهه هفتادي كه آقاي براهني هم به او خرقه داده و همچنين رضا چايچي به عنوان يك شاعر دهه هفتادي دعوت شدند؛ اما واقعيت اين است كه اقرار مي‌كنيم امسال نتيجه دلخواه حاصل نشد و معتقدم نتايج دو دوره قبل دلخواه‌تر بوده است. آتشي با بيان اينكه در انتخابهاي امسال تغيير گرايشي اتفاق نيفتاده است، افزود: اگر هم تغييري بوده، ارادي نبوده است، به اضافه اينكه امسال كمتر كتاب به دست ما رسيد و كتابها آن‌قدر شبيه به هم بودند كه انتخاب كردن از بين آنها دردسري بود. اين شاعر پيشكسوت با بيان اينكه تصميم دارد ديگر در داوري شعر شركت نكند، گفت: من به‌خاطر مجله [كارنامه] در داوري شركت مي‌كنم؛ نه به‌خاطر ذوق شخصي‌ام، ‌چون اصلا ذوق شخصي من به هيچ‌كدام از اين شعرها نمي‌خورد. حافظ موسوي ـ ديگر داور و دبري اجرايي اين جايزه ـ با بيان اينكه در دوره‌هاي قبل جايزه هم به سمت انتخاب آثار عجيب، غريب گرايش نداشته‌اند، يادآور شد: در دوره‌هاي قبل شعرهايي مانند اشعار م.مؤيد، سعيد صديق و عباس صفاري را انتخاب كرديم كه شعرهاي سالمي به‌دور ازبازي‌هاي رايج زودگذر و سطحي زباني بودند. او همچنين تاكيد كرد: در عين حال اين‌گونه نيست كه به طبقه‌بندي خاصي در شعر جايزه بدهيم، مثلا مجموعه‌ي شاعري در اين دوره تقدير شده كه به بازي زباني گرايش دارد؛ اما مجموع كارش نشان مي‌دهد تاريخ شعر فارسي، ادبيات، ريتم و وزن را مي‌شناسد. درواقع هر شعري در جاي خودش بررسي مي‌شود؛ جدا از طبقه‌بندي‌هايي كه ممكن است صورت بگيرد. موسوي سپس درباره انتخاب‌هاي اين دوره جايزه شعر كارنامه گفت: مجموعه شعر فارسي امروز به نوعي تعادل نزديك شده و از شتاب به‌ظاهر متفاوت‌نويسي گذشته و جالب اين است كه وقتي مجموعه كارها در كنار هم قرار مي‌گيرد، اتفاقا مي‌بينيم كساني كه مي‌خواهند متفاوت بنويسند، چقدر شبيه به هم مي‌نويسند. اين شاعر با بيان اينكه نگاه داوران اين دوره همان نگاه داوران دوره‌هاي قبل بوده است، افزود: البته مثلا نگاه هوشيار انصاري‌فرد از بقيه متفاوت بود كه اينجا، هم بحث داشيتم و هم راي‌گيري، كه اين دو همواره با هم پيش رفت و اضافه شدن سه كتاب به فهرست نهايي هم در همين جهت بود. شهين خسروي‌نژاد - از برگزيدگان اين دوره جايزه - نيز درباره داوري آن به خبرنگار ايسنا گفت: داوري در شعر ايران بسيار بغرنج و پيچيده است و شايد به همين دليل است كه مراكز فرهنگي ما به‌ندرت به اين كار تن مي‌دهند. او افزود: اين حركت گونه‌اي شهامت مي‌طلبد، شهامت امكان اشتباه در انتخاب شايسته، شهامت رودررو شدن با موجي از مخالفت‌ها و شهامت قضاوت شدن در ‌آينده؛ اما اين جريان به‌تدريج راه منطقي خودش را مي‌يابد، همچنان كه جايزه امسال كارنامه در فضاي سالم‌تري برگزار شد. اين شاعر ساكن كرمان در ادامه متذكر شد: گمان مي‌كنم جامعه فرهنگي ما به‌جاي مقابله ناسالم، صحيح‌تر آن است كه با آن به ديالوگ فرهنگي بپردازد و به‌تدريج در جهت اعتلاي آن گام بردارد، چراكه هرچه درست‌تر برگزار شدن چنين جايزه‌اي كمكي خواهد بود براي هويت بخشيدن به شعر پارسي در حيات نوين آن و شايد معرفي جهاني‌اش، شعري كه هنوز ناشناخته است و تازه مي‌رود كه از مرحله طفوليتش به‌گونه‌اي تعادل برسد. اين مي‌تواند نحوه‌اي اعتباربخشي به ادبيات ما باشد، چون ما تاكنون بيش و پيش از همه نفي‌كننده خودمان بوده‌ايم. خسروي‌نژاد همچنين متذكر شد: به‌نظرم در داوري براي همه گونه شعري جا هست، شعر به هر سبك و سياقي سروده شود، اگر از قوت، قدرت و استحكام كافي برخوردار باشد، حرف اول را خواهد زد. اما ابوالفضل پاشا ـ از نامزدهاي دريافت جايزه ـ در اين زمينه معتقد است: جايزه‌اي كه در دوره قبل جايزه كارنامه اهدا شد، مغرضانه، حساب‌شده و بنا بر بده‌بستاني بود، و به شعر دهه 70 ربطي نداشت. او در ادامه نيز ياد‎آور شد: در اين دوره هم مهم‌ترين شاخه شعر ما، يعني شعر دهه هفتاد جايزه نبرد و كساني جايزه بردند كه استحقاق نداشتند. وي با بيان اينكه عملكرد جايزه كارنامه نشان‌گر بها ندادن به شعر دهه هفتاد است، گفت: شروع داوري‌ها در اين جايزه به‌گونه‌اي بود كه سلب اعتماد كرد و انتخاب‌هاي امسال مي‌تواند به‌خاطر جبران بعضي اشتبا‌ه‌هاي اين گروه باشد. البته هرچند تغييري حس مي‌شود، ولي حب و بغض و خودرايي هم در آن ديده مي‌شود. پاشا گفت: داوري‌هاي اين جايزه نشان داده است عملكرد متوليان آن با شعر امروز هيچ قرابتي ندارد و حتا اگر 10 ،20‌ داور ديگر هم به آن اضافه شود، حاكميتي در آنجا وجود دارد كه اعمال نظر مي‌كند و ترديد دارم كه حرف هر كدام از داوران چقدر بتواند مثمر ثمر باشد. او درعين حال متذكر شد: ما با فقر تنوع جوايز ادبي مواجهيم و جامعه بايد يك مقدار خسارتها را تحمل كند و در اين بين نه كارنامه مقصر است، نه شاعران و نه داوران، بلكه فقدان چنين تجربه‌هايي در جامعه ما مشكل‌آفرين است. پاشا با بيان اينكه بايد به همه ايده‌هاي شعري بها داده شود، گفت: درست است كارنامه گردانندگان خود را دارد، اما طرز فكر من نوعي درخصوص شعر نبايد بي‌جواب بماند. شاعر مجموعه «نام ابوالفضل من پاشاست» همچنين عنوان كرد: در شناخت داوران كارنامه از شعر و درصد افت آنها ترديد و ابهام وجود دارد و اينكه يك سال تغيير ديدگاه بدهند كه به شاعران ديگري جايزه بدهند، فرق زيادي نمي‌كند؛ چراكه در اصل انتخاب داورها مشكل وجود دارد. شهاب مقربين - از ديگر برگزيدگان جايزه شعر كارنامه - با بيان اينكه چون از برگزيدگان است نمي‌تواند درباره داوري آن اظهار نظر كند، افزود: اما طبعا با اين نحوه انتخاب موافقم، چون اين‌طور شعر مي‌نويسم. او سپس با گلايه از مطبوعات و رسانه‌ها به‌خاطر منعكس نكردن اخبار اين جايزه و بي‌توجهي به شعر گفت: بنيادهاي مختلفي به داستان جايزه مي‌دهند و فقط مؤسسه كارنامه جايزه شعر مي‌دهد كه آن‌هم با بي‌عنايتي مواجه مي‌شود. انتهاي پيام